ਉਦੈ ਚੰਦ

ਉਦੈ ਚੰਦ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Udey Chand; ਜਨਮ 25 ਜੂਨ 1935) ਇੱਕ ਰਿਟਾਇਰਡ ਭਾਰਤੀ ਪਹਿਲਵਾਨ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਕੋਚ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਸੀ।

ਉਦੈ ਚੰਦ
ਜਨਮ	(1935-06-25) 25 ਜੂਨ 1935 (ਉਮਰ 90) ਜਾਂਡਲੀ ਪਿੰਡ, ਹਿਸਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਹਰਿਆਣਾ[1]
ਪੇਸ਼ਾ	ਖੇਡ ਪਹਿਲਵਾਨ, ਕੁਸ਼ਤੀ ਕੋਚ
ਕੱਦ	5'9" (175 cm)

ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1961 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[2]

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ

ਚੰਦ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਜੂਨ 1935 ਨੂੰ ਹਿਸਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੰਡਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਉਹ ਹਿਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ।^[3][4]

ਕਰੀਅਰ

ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਲਾਈਟ ਵੇਟ (67 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ) ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ। ਯੋਕੋਹਾਮਾ ਵਿਖੇ 1961 ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ।^[5][6][7] ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨ ਮਹਾਮਦ-ਅਲੀ ਸਨਤਕਰਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਦਕਿਸਮਤ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਰੈਫਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ 1-1 ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ' ਤੇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ।^[8] ਆਪਣੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਉਸਨੂੰ 1961 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।^[2]

ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੋਮ 1960, ਟੋਕਿਓ 1964, ਮੈਕਸੀਕੋ ਸਿਟੀ 1968 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ 6 ਵਾਂ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਖਤਮ ਹੋਇਆ।^[9]

ਉਸਨੇ 70 ਕਿਲੋ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤ ਕੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ 70 ਕਿਲੋ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ 1962 ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਜਕਾਰਤਾ ਵਿਖੇ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਰੋਮਨ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿਖੇ 70 ਕਿਲੋ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ1966 ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਯੋਕੋਹਾਮਾ 1961, ਮੈਨਚੇਸਟਰ 1965, ਦਿੱਲੀ 1967 ਅਤੇ ਐਡਮਿੰਟਨ 1970। ਉਸ ਨੇ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੇ ਐਡੀਨਬਰਗ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ 1970 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਗਮੇ ਨਾਲ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤਾ।^[10]

ਉਹ 1958 ਤੋਂ 1970 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੈਂਪੀਅਨ ਰਿਹਾ।

ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਹਰਿਆਣਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹਿਸਾਰ ਦੇ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ 1970 ਤੋਂ 1996 ਤੱਕ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਅੰਤਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੀਆਂ ਕਈ ਜਿੱਤਾਂ ਦਿਵਾਇਆ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਿਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਉਭਰ ਰਹੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।