ਕਾਰਗਾਹ ਬੁਧ

ਕਾਰਗਾਹ ਬੁੱਧ (کارگاہ بدھ) ਇੱਕ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜੋ ਗਿਲਗਿਤ, ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਤਿਸਤਾਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਦਸ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਬਾਹਰ ਹੈ । ^[2] ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਖੜ੍ਹੇ ਬੁੱਧ ਦੀ ਉੱਕਰੀ ਹੋਈ, ਕਾਰਗਾਹ ਨਾਲਾ ਵਿੱਚ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਫੁੱਟ (15 ਮੀਟਰ) ਉੱਚੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ^{[3] [4]} ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਦੀ ਇਹ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਲਤਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲ਼ਦੀ ਹੈ। ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਹੈ। ^[4]

ਕਾਰਗਾਹ ਬੁੱਧ
کارگاہ بدھ
ਬੁੱਧ ਦੀ ਨਕਾਸ਼ੀ
ਟਿਕਾਣਾ	ਗਿਲਗਿਤ,ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਇਲਾਕਾ	ਫਰਮਾ:Country data Gilgit-Baltistan ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਤਿਸਤਾਨ
ਉਚਾਈ	{ਲਗਭਗ 50 ਫੁੱਟ (15 ਮੀਟਰ)[1]
ਅਤੀਤ
ਸੱਭਿਆਚਾਰ	ਬੁੱਧ ਮੱਤ
ਜਗ੍ਹਾ ਬਾਰੇ
ਹਾਲਤ	ਸਲਾਮਤ
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ	Open
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	www.gilgit.gov.pk

ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਲਈ ਛੇਕਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇਗੀ।

ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ

ਕਾਰਗਾਹ ਬੁੱਧ ਦੋ ਨਾਲਿਆਂ, ਕਾਰਗਾਹ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕੋਗਾਹ ਦੇ ਸੰਗਮ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਗਿਲਗਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲਗਭਗ ਛੇ ਮੀਲ ਦੂਰ। ^{[5] [6]} ਨੇੜਲੇ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਮਾਸ, ਨਾਪੁਰ ਅਤੇ ਰਾਕਾਪੋਸ਼ੀ ਪਹਾੜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ^[4]

3ਜੀ ਸਦੀ ਤੋਂ 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ, ਗਿਲਗਿਤ ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ^[7] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਤਿੱਬਤੀ ਸਾਮਰਾਜ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਕਾਰਕੋਟਾ ਰਾਜਵੰਸ਼, ਅਤੇ ਉਮਯਾਦ ਅਤੇ ਅੱਬਾਸੀਦ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਸਮੇਤ ਅਨੇਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਭਿੜੀਆਂ। ^[7] ਨੇੜੇ, ਲਗਭਗ 400 ਮੀਟਰ (1,300 ਫੁੱਟ) ਉਪਰਲੇ ਪਾਸੇ, ਇੱਕ ਬੋਧੀ ਮੱਠ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਸਟੂਪਾਂ ਦੀ 1931 ਵਿੱਚ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ^[7] 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ, ਗਿਲਗਿਤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਦਿਸਤਾਨ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਸੀ। ^[7]

ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਅਤੇ ਦੰਦ-ਕਥਾਵਾਂ

ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਨੱਕਾਸ਼ੀ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਸੀ। ^[8] 1931 ਵਿੱਚ ਗਿਲਗਿਤ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਮਿਲ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ 1938-39 ਵਿੱਚ ਖੋਜੀ ਗਈ ਸੀ।

ਸਥਾਨਕ ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਚਿੱਤਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਦਮਖੋਰ ਦੈਂਤ ਜਾਂ ਡੈਣ (ਯਕਸ਼ਿਣੀ ਜਾਂ ਯਾ-ਚਾਨੀ ਜਾਂ ਯਾਚੇਨੀ ) ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਸਥਾਨਕ ਵਸਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਸਜ਼ਾ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਪੀਰ ਨੇ ਚੱਟਾਨ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ । ^[4][9][10]