ਘ

ਘ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਰਣ ਮਾਲਾ ਦਾ ਨੌਵਾਂ ਅੱਖਰ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਧੁਨੀ ਨਿਸਚਿਤ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦੋ ਧੁਨੀਆਂ /ਕ/ ਅਤੇ /ਗ/ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦਾ ਵਾਹਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਡਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਇਹ ਢੁਕਵੀਂ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜਾਂ ਨੀਵੀਂ ਸੁਰ ਨਾਲ ਉੱਚਾਰਨ ਦਾ ਪਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਅੱਖਰ		ਅੱਖਰ		ਅੱਖਰ		ਅੱਖਰ		ਅੱਖਰ
ੳ	ਊੜਾ	ਅ	ਐੜਾ	ੲ	ਈੜੀ	ਸ	ਸੱਸਾ	ਹ	ਹਾਹਾ
ਕ	ਕੱਕਾ	ਖ	ਖੱਖਾ	ਗ	ਗੱਗਾ	ਘ	ਘੱਘਾ	ਙ	ਙੰਙਾ
ਚ	ਚੱਚਾ	ਛ	ਛੱਛਾ	ਜ	ਜੱਜਾ	ਝ	ਝੱਝਾ	ਞ	ਞੰਞਾ
ਟ	ਟੈਂਕਾ	ਠ	ਠੱਠਾ	ਡ	ਡੱਡਾ	ਢ	ਢੱਢਾ	ਣ	ਣਾਣਾ
ਤ	ਤੱਤਾ	ਥ	ਥੱਥਾ	ਦ	ਦੱਦਾ	ਧ	ਧੱਧਾ	ਨ	ਨੱਨਾ
ਪ	ਪੱਪਾ	ਫ	ਫੱਫਾ	ਬ	ਬੱਬਾ	ਭ	ਭੱਭਾ	ਮ	ਮੱਮਾ
ਯ	ਯੱਯਾ	ਰ	ਰਾਰਾ	ਲ	ਲੱਲਾ	ਵ	ਵੱਵਾ	ੜ	ੜਾੜਾ

ਘ
ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਰਣ ਮਾਲਾ
ਅ	ਆ	ਇ	ਈ	ਉ
ਊ	ਏ	ਐ	ਓ	ਔ
ਕ	ਖ	ਗ	ਘ	ਙ
ਚ	ਛ	ਜ	ਝ	ਞ
ਟ	ਠ	ਡ	ਢ	ਣ
ਤ	ਥ	ਦ	ਧ	ਨ
ਪ	ਫ	ਬ	ਭ	ਮ
ਯ	ਰ	ਲ	ਲ਼	ਵ
ਸ਼	ਸ	ਹ	ੜ	ਨ਼
ਰ਼	ਕ਼	ਖ਼	ਗ਼	ਜ਼
ਝ਼	ਡ਼	ਢ਼	ਫ਼	ਯ਼