ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁੱਧ ਸਮਾਰਕ (ਭਾਰਤ)

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁੱਧ ਸਮਾਰਕ (Hindi: राष्ट्रीय समर स्मारक, ISO: Rāṣhṭrīya Samara Smāraka ; ਹਿੰਦੀ ਉਚਾਰਨ: [raːʂʈriːjə səmərə smaːrəkə]) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੰਗੀ ਯਾਦਗਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਸਰਕਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਹੋਏ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 1961 ਦੀ ਗੋਆ ਦੀ ਜੰਗ, ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਪਵਨ ਅਤੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਰਕਸ਼ਕ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਅਪਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਦਗਾਰ ਦੀਵਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ।^[4]

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁੱਧ ਸਮਾਰਕ
ਭਾਰਤ
ਉੱਪਰ ਤੋਂ ਘੜੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ: ਸਤੰਭ (ਓਬਿਲਿਸਕ) ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਲਾਟ ਹੈ, ਤਿਆਗ ਚੱਕਰ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਗ, ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੁਸਟ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
For ਸਾਰੇ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ
ਸਥਾਪਨਾ	2019
ਉਦਘਾਟਨ	25 ਫਰਵਰੀ 2019
ਟਿਕਾਣਾ	28°36′46″N 77°13′59″E ਸੀ ਹੈਕਸਾਗਨ, ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਸਰਕਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ
Designed by	ਯੋਗੇਸ਼ ਚੰਦਰਹਾਸਨ[1]
Inscription अमर जवान शहीदों की चिताओं पर जुड़ेंगे हर बरस मेले वतन पर मिटने वालों का यही बाकी निशाँ होगा।।[2] The Immortal soldier[3] Fairs will be held every year on the pyres of martyrs, This will be the mark of those who martyr for their homeland.
Statistics source: ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈਬਸਾਈਟ

ਇਹ ਸਮਾਰਕ 40 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮੌਜੂਦਾ ਛੱਤਰੀ (ਛੱਤਰੀ), ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।^[5] ਯਾਦਗਾਰ ਦੀਵਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੁਹਜ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ।^[6] ਇਹ ਜਨਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 25 ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਸਮਾਰਕ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਉਦਘਾਟਨ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ (ਸੀਡੀਐਸ) ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੇ ਅਮਰ ਜਵਾਨ ਜੋਤੀ (ਅਨਾਦੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ) ਦੀ ਅਨਾਦਿ ਲਾਟ ਨੂੰ ਅਮਰ ਚੱਕਰ ਵਿਖੇ ਸਮਾਰਕ ਦੇ ਮੁੱਖ ਓਬਲੀਸਕ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਜਗਾਇਆ।^[7]

ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਪੁਰਾਣੀ ਅਮਰ ਜਵਾਨ ਜੋਤੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜੰਗੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 26 ਜਨਵਰੀ 1972 ਨੂੰ ਜੰਗ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।^[8][9][10] ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਲਾਟ ਨੂੰ 21 ਜਨਵਰੀ 2022 ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੱਖਿਆ ਸਟਾਫ ਦੇ ਮੁਖੀ ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਬਲਭਧਰਾ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨਵੇਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਰ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਵਿਖੇ ਲਾਟ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[11]