ਫ਼ਰਾਂਜ਼ ਕਾਫ਼ਕਾ

ਫ਼ਰਾਂਜ਼ ਕਾਫ਼ਕਾ (3 ਜੁਲਾਈ 1883 – 3 ਜੂਨ 1924) ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ੀ ਬੋਹੇਮੀਆਈ ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਲਘੂ-ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਿ 20ਵੀ ਸਦੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਮੇਲ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਇਕ ਨਾ ਸਮਝ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਫ਼ਸਰਸ਼ਾਹੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅਜੀਬ ਜਾਂ ਵਿਲੱਖਣ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਰਾਮਤਾ, ਹੋਂਦ ਦੀ ਚਿੰਤਾ (Existential anxiety), ਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਅਰਥਤਾ (Absurdity) ਨਾਲ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[3][4] ਉਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦ ਮੈਟਾਮੌਰਫੋਸਿਸ (ਰੁਪਾਂਤਰਨ), ਦ ਟ੍ਰਾਇਲ (ਮੁਕੱਦਮਾ) ਅਤੇ ਦ ਕਾਸਲ (ਕਿਲ੍ਹਾ) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ Kafkaesque ਨੂੰ ਉਸਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਫ਼ਰਾਂਜ਼ ਕਾਫ਼ਕਾ
ਕਾਫ਼ਕਾ 1923 ਵਿੱਚ
ਜਨਮ	(1883-07-03)3 ਜੁਲਾਈ 1883 ਪਰਾਗ, ਬੋਹੇਮੀਆ, ਬੋਹੇਮੀਆਈ ਤਾਜ ਦਾ ਸੂਬੇ, ਆਸਟ੍ਰੀਆ-ਹੰਗਰੀ (ਹੁਣ ਚੈੱਕ ਗਣਰਾਜ)
ਮੌਤ	3 ਜੂਨ 1924(1924-06-03) (ਉਮਰ 40) ਕੀਅਰਲਿੰਗ, ਕਲੌਸਟਰਨਿਊਬਰਗ ਦਾ ਹਿੱਸਾ, ਹੇਠਲਾ ਆਸਟ੍ਰੀਆ, ਆਸਟ੍ਰੀਆ
ਕਬਰ	ਨਵਾਂ ਯਹੂਦੀ ਕਬਰਿਸਤਾਨ, ਪਰਾਗ-ਜ਼ਿਜ਼ਕੋਫ਼
ਨਾਗਰਿਕਤਾ	ਆਸਟ੍ਰੀਆ-ਹੰਗਰੀ (1883–1918) ਚੈਕੋਸਲੋਵਾਕੀਆ (1918–24)[1][2]
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	ਜਰਮਨ ਚਾਰਲਸ-ਫ਼ਰਡੀਨਾਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਰਾਗ
ਪੇਸ਼ਾ	ਨਾਵਲਕਾਰ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ ਬੀਮਾ ਅਫ਼ਸਰ
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ	"ਦ ਮੈਟਾਮੌਰਫ਼ੋਸਿਸ" (" ਜਰਮਨ: Die Verwandlung, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:The Metamorphosis") ਦ ਟ੍ਰਾਇਲ (ਜਰਮਨ:Der Process, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:The Trial) "ਦ ਜੱਜਮੈਂਟ" ("ਜਰਮਨ:Das Urteil, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:The Judgment") ਦ ਕਾਸਲ (ਜਰਮਨ:Das Schloss, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:The Castle') ਕਨਟੈਂਪਲੇਸ਼ਨ (ਜਰਮਨ:Betrachtung, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:Contemplation) ਏ ਹੰਗਰ ਆਰਟਸਿਟ (ਜਰਮਨ:Ein Hungerkünstler, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:A Hunger Artist) ਲੈਟਰਸ ਟੂ ਫ਼ੈਲਿਸ (ਜਰਮਨ:Briefe an Felice, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ:Letters to Felice)
ਢੰਗ	ਆਧੁਨਿਕਤਾਵਾਦ
Parents	ਹਰਮਨ ਕਾਫ਼ਕਾ ਜੂਲੀ ਕਾਫ਼ਕਾ
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਕਾਫ਼ਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਮੱਧਵਰਤੀ ਅਸ਼ਕਨਾਜ਼ੀ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਰਾਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਜੋ ਕਿ ਬੋਹੇਮੀਆ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਆਸਟ੍ਰੋ-ਹੰਗਰੇਆਈ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਚੈੱਕ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਵੱਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਵਾਧੂ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਫ਼ਕਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਸੈਂਕੜੇ ਖ਼ਤ ਲਿਖੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਅਤੇ ਰਸਮੀ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਪਰ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ 1924 ਵਿੱਚ 40 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਈ।

ਕਾਫ਼ਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਕੰਮ ਉਸਦੇ ਜਿਉਦਿਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਕਨਟੈਂਪਲੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਏ ਕੰਟਰੀ ਡੌਕਟਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਦਾ ਲਘੂ-ਨਾਵਲ ਦ ਮੈਟਾਮੌਰਫੋਸਿਸ ਵੀ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਿਕ ਰਸਾਲੇ ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਜਨਤਕ ਧਿਆਨ ਨਾ ਖਿੱਚ ਸਕਿਆ। ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ਕਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਕਾਰਜ-ਕਰਤਾ ਮੈਕਸ ਬਰੌਦ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੇ ਅਧੂਰੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਵੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਵਲ ਦ ਕਾਸਲ, ਦ ਟ੍ਰਾਇਲ ਅਤੇ ਅਮੇਰਿਕਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ, ਪਰ ਬਰੌਦ ਨੇ ਉਸਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੇ 20ਵੀਂ ਅਤੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ, ਆਲੋਚਕਾਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਕਾਫ਼ਕਾ ਦੀ ਬਹੁ-ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁੱਝ ਹਨ - ਕਾਇਆਪਲਟ (Metamorphosis), ਦ ਟ੍ਰਾਇਲ (The Trial), ਏ ਹੰਗਰ ਆਰਟਿਸਟ (A Hunger Artist), ਦ ਕੈਸਲ (The Castle), ਦ ਰੈਬੈਲ (The Rebel) ਆਦਿ।

ਜੀਵਨ

ਕਾਫ਼ਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਪਰਾਗ, ਬੋਹੀਮਿਆ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੇ, ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ੀ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਆਪਣੇ ਛੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ 'ਚੋਂ ਫ਼ਰਾਂਜ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਫ਼ਰਾਂਜ਼ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਜੌਰਜ ਤੇ ਹੀਨਰਿਕ ਸਨ ਜੋ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਗੈਬਰੀਐਲ ("ਐਲੀ") (1889-1944), ਵੈਲੇਰੀ ("ਵੈਲੀ") (1890-1942) ਤੇ ਔਟਿਲੀ ("ਔਟਲਾ") (1892-1943) ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਹੌਲੋਕੌਸਟ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਵੈਲੀ ਨੂੰ 1942 ਵਿੱਚ ਪੋਲੈਂਡ ਦੇ ਲੌਡ੍ਜ਼ ਗੈਟੋ Łódź Ghetto ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।

ਫ਼ਰਾਂਜ਼ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਹਰਮਨ ਕਾਫ਼ਕਾ ਯਹੂਦੀ ਬਸਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਮਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮਾਂ, ਜੂਲੀ ਉਹਨਾਂ (ਹਰਮਨ) ਦਾ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਲੰਬਾ-ਚੌੜਾ, ਸਵਾਰਥੀ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਪਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕਾਫ਼ਕਾ ਨੇ ਖੁਦ ਆਪ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼ਕਤੀ, ਸਿਹਤ, ਭੁੱਖ, ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਬੁਲੰਦੀ, ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ, ਆਤਮ-ਤਸੱਲੀ, ਸੰਸਾਰਿਕ ਪ੍ਰਭੁਤਵ, ਸਬਰ, ਚੇਤੰਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਕਾਫ਼ਕਾ ਸਨ।