ਯੂਰਪ
ਮਹਾਦੀਪ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਯੂਰਪ ਇੱਕ ਮਹਾਂਦੀਪ ਹੈ। ਇਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਯੂਰੇਸ਼ੀਆ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਰਪ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਜਨਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਖੇਤਰਫਲ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਮਹਾਂਦੀਪ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਗੋਲੇਪੱਥ 'ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੂਰਬੀ ਗੋਲੇਪੱਥ 'ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਆਰਕਟਿਕ ਮਹਾਂਸਾਗਰ, ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਅੰਧ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਦੁਆਰਾ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਯੂਰੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਾਲਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। 1850 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ, ਊਰਾਲ ਅਤੇ ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਪਹਾੜਾਂ, ਊਰਾਲ ਨਦੀ, ਕੈਸਪੀਅਨ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਟਰਕਸੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਜਲਮਾਰਗਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਦੁਆਰਾ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
.svg)
Remove ads
ਖੇਤਰ
ਉੱਤਰੀ ਯੂਰਪ ਯੂਰਪੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਜਾਂ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ 2011 ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਇੱਕ ਰਪਟ ਮੁਤਾਬਕ ਉੱਤਰੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਦਸ ਮੁਲਕ ਅਤੇ ਮੁਥਾਜ ਖੇਤਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ: ਡੈੱਨਮਾਰਕ (ਫ਼ਰੋ ਟਾਪੂ ਸਮੇਤ), ਇਸਤੋਨੀਆ, ਫ਼ਿਨਲੈਂਡ (ਅਲਾਂਡ ਸਮੇਤ), ਆਈਸਲੈਂਡ, ਆਇਰਲੈਂਡ, ਲਾਤਵੀਆ, ਲਿਥੁਆਨੀਆ, ਨਾਰਵੇ (ਸਵਾਲਬਾਰਡ ਅਤੇ ਜਾਨ ਮੇਅਨ), ਸਵੀਡਨ, ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ (ਗਰਨਜ਼ੇ, ਮੈਨ ਟਾਪੂ ਅਤੇ ਜਰਸੀ ਸਮੇਤ)।
ਦੱਖਣੀ ਯੂਰਪ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਗ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਯੂਰਪ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਸਪੇਨ, ਦੱਖਣੀ ਫਰਾਂਸ, ਇਟਲੀ, ਸਾਬਕਾ ਯੁਗੋਸਲਾਵੀਆ, ਅਲਬਾਨੀਆ, ਯੂਨਾਨ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਟੂਰਿਜ਼ ਦੀ ਪੂਰਬੀ ਤਾਰੇ ਅਤੇ ਮਾਲਟਾ ਆਦਿ ਦੇ ਏਡੀਰੀਆ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਰਬੀਆ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਡੈਨਿਊਬ ਨਦੀ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਸਾਗਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖ਼ਿੱਤੇ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਇਲਾਕਾ ਮੈਦਾਨੀ ਹੈ। ਬੇਲਾ ਰਸ, ਮਾਲਦੋਵਾ, ਰੋਮਾਨੀਆ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦਕਿ ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਰਦ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਮੱਢ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਾਅਜ਼ ਗੁਰ ਉੱਡ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਉੱਤਰੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਬਾਲਟਿਕ ਰਿਆਸਤਾਂ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਰੂਸ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਰੋਮ ਦਾ ਵਿਕਾਸ , ਰੋਮਨ ਰਿਪਬਲਿਕ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ, ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਈਸਾਈਅਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ, ਲੈਟਿਨ ਵੈਸਟ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਕ ਈਸਟ, ਪੱਛਮ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਪਤਨ, ਸ਼ਾਰਲਮੇਨ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ, ਵਾਈਕਿੰਗ ਇਨਜੰਸੰਸ, ਈਸਟ-ਵੈਸਟ ਫਿਸ਼ਮ, ਬਲੈਕ ਡੈਥ, ਰੈਨਾਈਸੈਂਸ, ਡਿਸਕਵਰੀ ਦੀ ਉਮਰ, ਪ੍ਰੋਟੈਸਟੈਂਟ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਾਊਂਟਰ-ਰਿਫਾਰਮੈਂਸ ਆਫ ਦ ਕੈਥੋਲਿਕ ਚਰਚ, ਐਗ ਆਫ ਐਨਲਾਈਕੇਨਮੈਂਟ, ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਇਨਕਲਾਬ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਦੋ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ, ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ, ਨਾਟੋ ਦਾ ਗਠਨ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੰਘ।
ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਰਪ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਮੱਧ ਯੂਰਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਯੂਰਪੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਵਿਚਲੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਲਾਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੇਤਰ[2] ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ[3] ਸੀਤ ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਕੋਲ ਮੁੜ ਉੱਭਰ ਕੇ ਆਈ ਜਿਸਨੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਰਪ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ।[4][5]
Remove ads
ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
.png)
ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਯੂਰਪੀ ਇਲਾਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਨੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਵਰਗੀਕਰਨ ਮੁਤਾਬਕ ਹੈ। ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੇ 27 ਮੈਂਬਰ ਮੁਲਕ ਆਰਥਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਇਕੱਤਰਤ ਹਨ; ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਆਪ ਯੂਰਪ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਭੂਗੋਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ-ਭੂਗੋਲਕ ਸਮੱਗਰੀ ਪ੍ਰਤਿ-ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਰੋਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹੈ।
Within the above-mentioned states are several regions, enjoying broad autonomy, as well as several de facto independent countries with limited international recognition or unrecognised. ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ:
Remove ads
ਹਵਾਲੇ
ਸਰੋਤ
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads