ਰੇਵਤੀ ਰਾਗ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਰੇਵਤੀ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਔਡਵਾ ਰਾਗ, ਭਾਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (ਉਤਪੰਨ ਹੋਇਆ ਪੈਮਾਨਾ) ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਸਵਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਜੋ ਰੇਵਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਹੈ, ਬੈਰਾਗੀ ਭੈਰਵ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਰੂਣਾ ਰਸ (ਪਾਥੋਸ) ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੇਦ ਦੇ ਜਾਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
Remove ads
ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ
ਰੇਵਤੀ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੰਧਾਰਮ ਜਾਂ ਧੈਵਤਮ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ (ਔਡਵ-ਔਡਵ ਰਾਗਮ) ਹੈ-ਔਡਵ ਭਾਵ '5' ਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):
- ਆਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ1 ਮ1 ਪ ਨੀ2 ਸੰ [a]
- ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਪ ਮ1 ਰੇ1 ਸ [b]
(ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੁਰ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਯਮ, ਪੰਚਮਮ, ਕੈਸੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਹਨ।
ਰੇਵਤੀ ਨੂੰ ਰਤਨੰਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਦੂਜਾ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ ਧੈਵਤਮ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਹ ਹੋਰ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਗਾਂ, ਵਣਸਪਤੀ, ਹਨੂਮਾਟੋਦੀ, ਨਾਟਕਪ੍ਰਿਆ, ਵਕੁਲਭਰਣਮ ਜਾਂ ਚੱਕਰਵਾਕਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
Remove ads
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਰੇਵਤੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਫੈਲਾਵ ਦਾ ਪੂਰੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਰੇਵਤੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
- ਸੁੱਬਾ ਰਾਓ ਦੁਆਰਾ ਜਗਨਨਾਥ ਅਨਥਾਰਕਸ਼ਕਾ
- ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਨਾਨਾਤੀ ਬਡੁਕੂ
- ਧਵਲਗੰਗੇਆ ਗੰਗਾਧਰਾ ਵਾਦਿਰਾਜਾ ਤੀਰਥ ਦੁਆਰਾਵਾਦੀਰਾਜਾ ਤੀਰਥ
- ਪਾਰਵਤੀ ਭਗਵਤੀ-ਗਣਕਲਾਭੂਸ਼ਣ ਆਰ. ਕੇ. ਪਦਮਨਾਭ
- ਰੋਗਹਰਾਨੇ ਕ੍ਰੁਪਸਾਗਰ, ਸਿਰੀ ਰਮਨਾ, ਵੈਂਕਟੇਸ਼ ਸਟਾਵਰਾਜਾ-ਜਗਨਨਾਥ ਦਾਸਾ
- ਤੰਜਾਵੁਰ ਸੰਕਰਾ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਦੇਵ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਬੋ
- ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਦੁਆਰਾ ' ਭੋ ਸ਼ੰਭੋ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਭੋ ਸਵਯਾਮਭੋ'ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ
- ਕੋਲੈਗਲ ਆਰ ਸੁਬਰਾਮਣੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਨਵਰਤਨ ਭੂਸ਼ਣਾਲੰਕਰਤੇ
- ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਵਾਨੀ ਵੇਨਾ ਪਾਨੀ
- ਲਾਲਗੁਡੀ ਜੈਰਾਮਨ ਦੁਆਰਾ ਥਿਲਾਨਾ
Remove ads
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ
ਤਮਿਲ ਭਗਤੀ ਗੀਤ
ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ
ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜਾਪਾਨੀ/ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਰੇਵਤੀ ਇਨਸੇਨ ਸਕੇਲ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।
ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ
ਰੇਵਤੀ ਦੇ ਨੋਟਸ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ 2 ਹੋਰ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗਮ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ, ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਅਤੇ ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ, ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਦਜਮ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਨੁਸਾਰੀ ਨੋਟ ਆਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਕਦਮ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਲਈ ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵੇਖੋ।
ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ
- ਮੱਧਮਾਵਤੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ ਦੀ ਥਾਂ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 M1 P N2 S: S N2 P M1 R2 S ਹੈ।
Remove ads
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੰਪੋਜੀਸ਼ਨਾ
ਰੇਵਤੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਬਹੁਤ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਰੇਵਤੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
- ਡਾ. ਐਮ. ਬਾਲਾਮੁਰਲੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਮੋਹਨਾ ਵਾਮਸ਼ੀ
- ਸੁੱਬਾ ਰਾਓ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਜਗਨਨਾਥ ਅਨਥਾਰਕਸ਼ਕਾ
- ਅੰਨਾਮਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਨਾਨਤੀ ਬਡੁਕੂਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ
- ਵਾਦਿਰਾਜਾ ਤੀਰਥ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਧਵਲਗੰਗੇਆ ਗੰਗਾਧਰਾ
- ਪਾਰਵਤੀ ਭਗਵਤੀ-ਗਣਕਲਾਭੂਸ਼ਣ ਆਰ. ਕੇ. ਪਦਮਨਾਭ
- ਰੋਗਹਰਾਨੇ ਕ੍ਰੁਪਸਾਗਰ, ਸਿਰੀ ਰਮਨਾ, ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਾ ਸਟਾਵਰਾਜਾ-ਜਗਨਨਾਥ ਦਾਸਾ
- ਤੰਜਾਵੁਰ ਸੰਕਰਾ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਦੇਵ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਬੋ
- ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਦੁਆਰਾ 'ਭੋ ਸ਼ੰਬੋ'
- ਕੋਲੈਗਲ ਆਰ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਨਵਰਤਨ ਭੂਸ਼ਣਾਲੰਕਰਤੇ
- ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਵਾਨੀ ਵੇਨਾ ਪਾਨੀ
- ਕੁਡਲੋਰ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਦੁਆਰਾ 'ਜਨਨੀ ਜਾਨੀ'
- ਜੀ. ਐਨ. ਰਾਜਗੋਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਮਯਿਲਾਡਮ ਮਯਿਲਾਇਨ
- ਰਾਮਲਿੰਗਾ ਵੱਲਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪੇਟਰਾ ਥਾਈ
- ਤਿਲਾਨਾ ਲਾਲਗੁਡੀ ਜੈਰਾਮਨ ਦੁਆਰਾ
Remove ads
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads