ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ
ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ (ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: وارث شاہ) ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ ਸੀ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ ਨਾਮਕ ਕਿੱਸੇ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਹੀਰ ਦੀ ਚਿਰਾਂ ਦੀ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਹੀਰ ਬਣਾ ਕੇ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[1]
Remove ads
ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਪੱਕੀ ਜਨਮ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ, ਪਰ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 1710 ਤੋਂ 1738 ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਕਿਤੇ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਖੋਜੀ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਸਾਲ 1722 ਈਸਵੀ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਯਦ ਗੁਲਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਘਰ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ੫੦ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖ਼ਾਨ (جنڈیالہ شیر خان) ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ ਪਲਿਆ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1704, 1730, 1735 ਜਾਂ 1738 ਵਿੱਚ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਪਿਤਾ - ਪੁਰਖੀ ਬਾਬਾ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮਜ਼ਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬਜਮ-ਏ-ਕਲਾਮ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ ਦੇ ਖਾਦਿਮ ਵਾਰਸੀ, ਪ੍ਰੋ. ਗ਼ੁਲਾਮ ਪਿਆਮਬਰ ਅਤੇ ਜਜ ਅਹਿਮਦ ਨਵਾਜ ਰਾਂਝਾ ਆਦਿ ਸਹਿਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਇਹੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ ੧੭੨੨ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦਰਬਾਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੀ ਪੱਥਰ ਦੀ ਸ਼ਿਲਾ ਉੱਤੇ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1722 ਅਤੇ ਦੇਹਾਂਤ 1798 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਗੱਲ ਪੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾ ਹੀਰ ਸਾਲ 1766 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਲਿਖ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦੁੱਲ ਲਤੀਫ ਭੱਟਾਈ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸੱਚਲ ਸਰਰਮਾਸਤ, ਮੀਰ ਤਕੀ ਮੀਰ ਅਤੇ ਖਵਾਜਾ ਮੀਰ ਦਰਦ ਦਾਸਮਕਾਲੀ ਸੀ।[2]
ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪਿੰਡ ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਦੀ ਹੀ ਮਸਜਦ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਇਹ ਮਸਜਦ ਹੁਣ ਵੀ ਇਸ ਕਵੀ ਦੀ ਮਜ਼ਾਰ ਦੇ ਦੱਖਣ–ਪੱਛਮ ਦੀ ਤਰਫ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਰਸ਼ਨ - ਏ - ਨਜਾਮੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਕਸੂਰ ਵਿੱਚ ਮੌਲਵੀ ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਰਤਜਾ ਕਸੂਰੀ ਕੋਲੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉੱਥੇ ਫਾਰਸੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਗਿਆਨ (ਵਿਦਿਆ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਇਹ ਪਾਕਪਟਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਪਾਕਪਟਨ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਦੀ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮਕ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਰਾਣੀ ਹਾਂਸ ਦੀ ਮਸਜਦ ਵਿੱਚ ਬਤੋਰ ਇਮਾਮ ਰਹੇ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
Remove ads
ਹੀਰ ਦੀ ਰਚਨਾ
ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਮੋਦਰ (ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਕਿੱਸਾ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ), ਮੁਕਬਲ (ਸੰਮਤ 1764 ਵਿੱਚ), ਅਹਿਮਦ ਗੁੱਜਰ (ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ), ਹਾਮਦ (ਸੰਨ 1220 ਹਿਜਰੀ ਵਿੱਚ) ਆਦਿ ਲੇਖਕ ਵੀ ਹੀਰ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਪਰ ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਹੀਰ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਸੰਸਾਰ ਪਧਰ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਬਣਾ ਸਕੀ।
ਈਮਾਮ ਹੋਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਸਜਦ ਮਲਿਕਾ ਹਾਂਸ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ 1766 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੀਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸੰਪੂਰਣ ਕੀਤੀ। ਛੋਟੀ ਇੱਟ ਦੀ ਬਣੀ ਇਹ ਮਸਜਦ ਅੱਜ ਵੀ ਮਿੰਟਗੁਮਰੀ ਕਾਲਜ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਅੰਦਰ ਯਾਦਗਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਹੀਰ ਇੰਨੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਹੋਈ ਕਿ ਲੋਕ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਹੀਰ ਸੁਣਨ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹੀਰ ਸੁਣ ਦੀਵਾਨਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਮਣ ਲੱਗਦੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਹੀਰ ਨੇ ਕਈ ਰਾਂਝੇ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਂਝਾ ਜਾਤੀ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਂਝੇ ਨਾ ਹੋਕੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਂਝਾ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਲੋਕ ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਹੀਰ ਸੁਣਕੇ ਝੂਮਣ ਲੱਗਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹੀਰ ਸੁਣ ਕੇ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਚੇਲੇ ਬਣ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਾਂਝੇ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਪਨਾਮ ਬਣ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।
Remove ads
ਮਜ਼ਾਰ
ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੀਰ ਸਯਦ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਹਾਲਤ 9-10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਤਰਸਯੋਗ ਸੀ। ਆਸਪਾਸ ਸਾਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਕੱਚੀ ਅਤੇ ਨਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਹਿਤ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਦੂਜੇ ਮਜ਼ਾਰਾਂ ਦੇ ਆਸ ਦੇ ਕੋਲ ਵਰਖਾ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਖੜਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਕੇ ਦਰਬਾਰ ਪੱਕਾ, ਖੁੱਲ੍ਹਾ, ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਹਵਾਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸੰਨ ੨੦੦੮ ਵਿੱਚ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਉੱਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੱਕ ੨੩ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ੨੫ ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਾਰ ਉੱਤੇ ਉਰਸ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ੨੪ ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਛੁੱਟੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ੨੫ ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਹੀਰ ਡਰਾਮਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਾਲ ਉਰਸ ਉੱਤੇ ਕਰੀਬ ੫੦ , ੦੦੦ ਲੋਕ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਹਾਜਰੀ ਭਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕੋਈ ਹੀਰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਆਪਣੇ - ਆਪਣੇ ਅੰਦਾਜ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਰਵਾਇਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਥੇ ਹੀਰ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਕਿੱਸੇ ਦੇ ਅਰੰਭਕ ਬੰਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ:
- "ਅਵਲ ਹਮਦ ਖੁਦਾ ਦਾ ਵਿਰਦ ਕੀਜੇ
- ਇਸ਼ਕ਼ ਕੀਤਾ ਸੁ ਜੱਗ ਦਾ ਮੂਲ ਮੀਆਂ
- ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਹੀ ਰੱਬ ਨੇ ਇਸ਼ਕ਼ ਕੀਤਾ
- ਤੇ ਮਸ਼ੂਕ਼ ਹੈ ਨਬੀ ਰਸੂਲ ਮੀਆਂ
- ਇਸ਼ਕ ਪੀਰ ਫਕੀਰ ਦਾ ਮਰਤਬਾ ਹੈ
- ਮਰਦ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਭਲਾ ਰੰਜੂਲ ਮੀਆਂ
- ਖਿਲੇ ਤਿਨ੍ਹਾ ਦੇ ਬਾਗ ਕਲੂਬ ਅੰਦਰ
- ਜਿਨ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ ਕਬੂਲ ਮੀਆਂ"
ਆਲੋਚਨਾ
ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖੂਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਥੋੜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਛੋਟੀ ਘਟਨਾਂ ਨੂੰ ਬਡਾ ਵਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬੋਲੀ ਮੁਹਾਵਰੇਦਾਰ, ਸਰਲ ਤੇ ਠੇਠ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਵੱਡੇ ਤੇ ਕੋਮਲ ਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਉਹ ਯੋਗਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਯੋਗ ਖਾਂ ਤੇ ਭਾਵਪੂਰਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਰੱਖਣਾ ਉਸਦਾ ਕਮਾਲ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਗਾਥਾ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਇਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਅਮਰ ਧੜਕਣ ਬਣਾਇਆ ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾ-ਕਾਵਿ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਆਯਾਸ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਇਕ ਨਵਾਂ ਸੁਹਜ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੈਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਰੁਮਾਂਚਿਕ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਿਖ਼ਰ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ। ਵਾਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਕਈ ਸੱਜਣਾ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਮਿਲੀ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਬਨਾਰਸੀ ਦਾਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕ ਲੇਖ ਵਿਚ ਵਾਰਿਸ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਕਵੀ ਕਾਲੀਦਾਸ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾਉਂਦਿਆਂ ਆਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਾਲੀਦਾਸ ਨੇ ਜੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧਤਾ ਤੇ ਵਡੱਤਣ ਦਰਜਨਾਂ ਪੁਸਤਕ ਲਿਖਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਉਹ ਵਾਰਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ ਲਿਖਣ ਨਾਲ ਮਿਲ ਗਈ, ਵਾਰਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਚੋਣਵੇਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਮਾਣ ਮਿਲਿਆ। ਸ਼ਿਪਲੇ ਦੇ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਆਫ਼ ਵਰਲਡ ਲਿਟਰੇਚਰ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਵੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਹੀਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਵੋਤਮ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੂਨੈਸਕੋ ਵਰਗੀ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਂ ਵਲੋਂ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਤਰਜਮਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਕੋਈ ਘੱਟ ਮਾਣੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
Remove ads
ਹਵਾਲੇ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads