ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਰਾਗ

ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਔਡਵਾ ਰਾਗ, ਭਾਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਕੇਲ) ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਜਾਂ ਸੱਤ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਖੋਜ ਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਾਚਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।

  

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਨਾਲ ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਸਕੇਲ

ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਅਤੇ ਪੰਚਮ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ (ਔਡਵ-ਔਡਵ ਰਾਗਮ) ਹੈ-ਔਡਵ ਭਾਵ '5' ਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):

• ਅਰੋਹਣਃ ਸ ਗ3 ਮ2 ਧ2 ਨੀ3 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣ: ਸੰ ਨੀ3 ਧ2 ਮ2 ਗ3 ਸ [b]

(ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰ ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਮਮ, ਚਤੁਸ਼ਰੁਤੀ ਧੈਵਤਮ, ਕਾਕਲੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਹਨ।

ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਨੂੰ 53ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ, ਗਮਨਾਸ਼ਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ 2 ਹੋਰ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਾ, ਕਲਿਆਣੀ ਜਾਂ ਕੋਸਲਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਅਤੇ ਪੰਚਮ ਦੋਵੇਂ ਨੂੰ ਛੱਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਬਹੁਤ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

• ਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਦੇਵਧੀ ਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ ਵਾਸੂਦੇਵ
• ਜੀ. ਗੁਰੂਰਾਕਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਸਮਗਾਨ ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ
• ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਸਨਾਤਨੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ
• ਸ਼੍ਰੀ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲਾ-ਬੇਨਾਮ
• ਵਾਗਾਧਿਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ ਵਰ-ਮੁਨੀ-ਗਣ-ਵਾਂਡਾਈਟ ਭਰਾਨੀ ਦੁਆਰਾ

ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ

ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ

ਗੀਤ.	ਫ਼ਿਲਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ
ਐਂਜੀਓ ਈਥੋ	ਨਧੀਆਈ ਥੀਡੀ ਵੰਧਾ ਕਦਲ	ਇਲੈਅਰਾਜਾ	ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ

ਜਦੋਂ ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਦੇ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ 2 ਹੋਰ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗਮ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ, ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਅਤੇ ਰੇਵਤੀ I ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਲਈ ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵੇਖੋ।

ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

• ਹਮਸਾਨੰਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਗ ਹੈ ਜੋ ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ ਵਾਧੂ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ1 ਗ3 ਮ2 ਧ2 ਨੀ3 ਸੰ - ਸੰ ਨੀ2 ਧ2 ਮ2 ਗ3 ਰੇ1 ਸ ਹੈ।
• ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧੈਵਤਮ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਪੰਚਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਨਾਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸ ਗ3 ਮ2 ਪ ਨੀ3 ਸੰ - ਸੰ ਨੀ3 ਪ ਮ2 ਗ3 ਸ ਹੈ।

ਨੋਟਸ

ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਰਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਵਿੱਚ ਰਚੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।

• ਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਦੇਵਧੀ ਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ ਵਾਸੂਦੇਵ
• ਜੀ. ਗੁਰੂਰਾਕਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਸਮਗਾਨ ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ
• ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਸਨਾਤਨੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ
• ਸ਼੍ਰੀ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ -ਬੇਨਾਮ
• ਵਾਗਾਧਿਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ ਵਰ-ਮੁਨੀ-ਗਣ-ਵਾਂਡਾਈਟ ਭਰਾਨੀ ਦੁਆਰਾ