ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ

ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ (10 ਦਸੰਬਰ 1930 – 24 ਅਪ੍ਰੈਲ 1980) ਸੰਤ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਤੀਜੇ ਗੁਰੂ ਸਨ,^[1] ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਪਰੀਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[2] ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਪੇਸ਼ਾਵਰ (ਅਜੋਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[3] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1962 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰਵਜ ਬਾਬਾ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਅਗਲਾ ਬਾਬਾ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1980 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਝੜਪ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ

ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਬੁੱਧਵੰਤੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਦੇ ਖਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਕੀਤੀ। 1947 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਉੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡਣੀ ਪਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਭਾਈ ਮੰਨਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਕੁਲਵੰਤ ਕੌਰ ਨਾਲ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1947 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।

ਮੌਤ

1980 ਵਿੱਚ, ਅਖੰਡ ਕੀਰਤਨੀ ਜਥੇ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਤਰਖਾਣ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 24 ਅਪ੍ਰੈਲ 1980 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਉਹ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਰਾਈਫਲ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਦੋਂ ਉਹ 11 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਸਮਾਗਮ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ 28 ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ।^[4][5] ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੱਜਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਫਸਟ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਕਤਲ ਲਈ ਵੀਹ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੇ ਕਈ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਸਾਥੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਕਤਲ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚਣ ਦਾ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਸੀ।^[6] ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 13 ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। 1990 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦਾ ਜਥੇਦਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,^[7] ਅਤੇ 1996 ਵਿੱਚ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ ਸੀ। 1997 ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਉਸਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਮਾਨਤ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਫੌਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।^[8]