From Wikipedia, the free encyclopedia
ਪਾਰਟੀਕੁਲੇਟ ਪਦਾਰਥ (ਐਟਮਾਸਾਸਫੇਰਿਕ ਐਰੋਸੋਲ ਕਣ),ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਨੂੰ ਲਟਕ ਰਹੇ ਕਣ ਜਾਂ ਲਟਕ ਰਹੇ ਖਾਸ ਪਦਾਰਥ (SPM) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।- ਇਹ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਲਟਕਦੇ ਸੂਖਮ ਕਣ ਦੇ ਠੋਸ ਜਾਂ ਤਰਲ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਲਟਕਦੇ ਇਕੱਲੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਂਦਾ ਹੈ ਬਨਿਸਬਤ ਕਿ ਐਰੋਸੋਲ ਸ਼ਬਦ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਣ/ਹਵਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। [1] ਕਣਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਮਾਨਵ-ਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। [2] ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਵਰਖਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜੋ , ਸਿੱਧੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਲਟਕ ਰਹੇ ਪਦਾਰਥ ਕਣ, ਥੌਰੇਸਿਕ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਯੋਗ ਕਣ; [3] ਸਾਹ ਲੈਣ ਯੋਗ ਮੋਟੇ ਕਣ, PM 10 ਕਹਾਂਉਦੇ ਹਨ ਜੋ 10 ਮਾਈਕ੍ਰੋਮੀਟਰ (μm) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਮੋਟੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਰੀਕ ਕਣ, 2.5 ਵਿਆਸ ਜਾਂ ਘੱਟ ਦੇ ਨਾਲ PM 2.5 μm ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ; [4] 100 ਦੇ ਵਿਆਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਲਟਰਾਫਾਈਨ ਕਣ nm ਜਾਂ ਘੱਟ; ਅਤੇ ਸੂਟ ।
IARC ਅਤੇ WHO ਨੇ ਏਅਰਬੋਰਨ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਗਰੁੱਪ 1 ਕਾਰਸਿਨੋਜਨ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। [5] । [6]
10 ਮਾਈਕ੍ਰੋਮੀਟਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿਆਸ ਵਿੱਚ ਮਾਪਣ ਵਾਲੇ ਕਣ - ਮਨੁੱਖੀ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਚੌੜਾਈ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ - PM10 ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਕਸਰ ਸੜਕ ਦੀ ਧੂੜ, ਨਿਰਮਾਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਅਤੇ ਮੋਟੇ, ਹਵਾ ਵਾਲੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। ਵਾਧੂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੈਟਲ. ਹੋਣ ਵਾਲੇ 2.5 ਮਾਈਕ੍ਰੋਮੀਟਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਬਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਕੋਲਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਗੈਸੋਲੀਨ ਹੋਵੇ। ਅਤੇ ਉਸ ਮਾਮੂਲੀ ਆਕਾਰ ਨਾਲ , ਇਹ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਖੋਜ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।[7]
ਫੇਫੜੇ, ਖੂਨ ਸਟਰੀਮ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਪਾਰਟੀਕੁਲੇਟ ਪਦਾਰਥ ਕਣ( ਅਲਟਰਾ ਫ਼ਾਈਨ ਕਣ , ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ) ਹੈ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ, ਸਾਹ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ, ਅਤੇ ਅਚਨਚੇਤੀ ਮੌਤ . [8] ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।2013 ਵਿੱਚ, ਨੌਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 312,944 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਣਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪੱਧਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ PM 10 ਵਿੱਚ 10 μg/m 3 ਦੇ ਹਰੇਕ ਵਾਧੇ ਲਈ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਵਿੱਚ 18% ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ। ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਦਰ 22% (95% CI [1.03– 1.45]). ਨਾਲ , ਛੋਟੇ ਪਾਰਟੀਕੁਲਰ ਪਦਾਰਥ PM 2.5 ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਾਤਕ ਸਨ,PM ਪ੍ਰਤੀ 5 μg/m 3 (95% CI [0.96–1.46]) ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। [9] PM 2.5 ਰਾਹੀਂ
ਐਕਸਪੋਜਰ ਨੇ ,2016 ਵਿਚ , ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ, ਲੰਗ ਕੈਂਸਰ ( ਗੰਭੀਰ ਲੰਗ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ) ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀ ਲਾਗ ਨਾਲ 4.1 ਮਿਲੀਅਨ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ [10] । ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਐਂਬੀਐਂਟ ਕਣ ਪਦਾਰਥ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਲਈ ਛੇਵੇਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ ਵਜੋਂ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। [11]
AQI ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਮਾਪਦੰਡ ਹੈ ਜੋ 0 ਤੋਂ 500 ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। AQI ਮੁੱਲ ਜਿੰਨਾ ਉੱਚਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਓਨਾ ਹੀ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾ ਵੀ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 50 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦਾ AQI ਮੁੱਲ ਚੰਗੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ AQI ਮੁੱਲ ਖਤਰਨਾਕ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਹੇਠ ਦਿੱਤਾ ਖ਼ਾਕਾ ਕੁਆਲਿਟੀ ਸੂਚਕ-ਅੰਕ ਦੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਤੇ ਸੂਚਕ ਰੰਗ ਦਰਸਾਂਉਦਾ ਹੈ।[12]
0 to 50 | ਚੰਗੀ | ਹਰਾ |
---|---|---|
51 to 100 | ਸਧਾਰਨ | ਪੀਲ਼ਾ |
101 to 150 | ਸੰਵੇਦਸ਼ਨਸ਼ੀਲ ਲਈ | ਸੰਤਰੀ |
151 to 200 | ਅਸਿਹਤਮੰਦ | ਲਾਲ |
201 to 300 | ਅਤੀ ਅਸਿਹਤਮੰਦ | ਬੈਂਗਣੀ |
301to 500 | ਖਤਰਨਾਕ | ਗੂੜ੍ਹਾ ਲਾਲ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.