Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksiej Jelisiejewicz Kruczonych (ros. Алексей Елисеевич Кручёных; ur. 9 lutego?/21 lutego 1886 w Olewsku, zm. 17 lipca 1968 w Moskwie) – rosyjski pisarz, poeta i teoretyk kubofuturyzmu okresu rosyjskiego srebrnego wieku, współautor (z D. Burlukiem, W. Chlebnikowem i W. Majakowskim) futurystycznych manifestów poetyckich (1910–1913) oraz (wraz z W. Chlebnikowem) twórca tzw. języka pozarozumowego.
Fotografia (od lewej) Michaił Matiuszyn, Kazimierz Malewicz i A. Kruczonych, marzec 1912 | |
Imię i nazwisko |
Aleksiej Jelisiejewicz Kruczonych |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater |
Odesska Akademia Sztuk Pięknych |
Dziedzina sztuki |
liryka, libretto |
Pochodził z rodziny chłopskiej. Jego ojciec był Sybirakiem, matka – Polką. W roku 1906 ukończył studia artystyczne w Odessie. W 1907 zamieszkał w Moskwie i rozpoczął pracę w dziennikarstwie. Od 1912 przystąpił do kręgu futurystów, związanych z grupą Hylaea[1]. Wraz z Majakowskim, Burliukiem i Chlebnikowem opublikował manifest „Policzek wymierzony powszechnemu smakowi” (ros. Пощёчина общественному вкусу). Uczestniczył w almanachach futurystów. Był głównym teoretykiem i praktykiem „poezji pozarozumowej”. Zasłynął dzięki glosolalicznemu pięciowierszowi z 1913:
dyr buł szczyl
ubieszszczur
skum
wy so bu
r ł ez.
Kruczonych twierdził, że „w tym pięciowierszu jest więcej rosyjskości, niż w całej poezji Puszkina”.
W 1916 ożenił się z malarką Olgą Rozanową. W okresie I wojny światowej i rewolucji październikowej przebywał w Gruzji, w Tbilisi założył grupę futurystów „410”. Po powrocie do Moskwy w latach dwudziestych zbliżył się do grupy LEF. Utrzymywał się z antykwarycznego handlu książkami. Publikował swoje utwory futurystyczne w niewielkich nakładach, drukowane na powielaczu.
Razem z Wielimirem Chlebnikowem (prolog), Michaiłem Matiuszynem (muzyka) i scenografią Kazimierza Malewicza, stworzył „pierwszą operę futurystyczną”: Zwycięstwo nad słońcem (Победа над солнцем), do której napisał libretto. Prapremiera tego dzieła awangardy rosyjskiej odbyła się 3 grudnia 1913 w Sankt Petersburgu.
W latach trzydziestych, po samobójstwie Majakowskiego i rozstrzelaniu przyjaciela, Igora Terentiewa, zaniechał twórczości. W latach 1950. sprzyjał poetom młodego pokolenia.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.