Boeing X-37

Boeing X-37 – amerykański bezzałogowy wahadłowiec kosmiczny, służący do testowania technologii kosmicznych. Został wykonany w dwóch egzemplarzach: OTV-1 (Orbital Test Vehicle 1) i OTV-2. X-37B wynoszony jest na orbitę rakietą nośną Atlas V lub Falcon 9. Wykorzystywany przez siły powietrzne USA. Pierwszy lot orbitalny przeprowadzono w 2010 roku (OTV-1).

Boeing X-37B

Egzemplarz OTV-1 po wylądowaniu (2010)
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Boeing
Typ	bezzałogowy wahadłowiec kosmiczny
Konstrukcja	kompozytowa
Załoga	0
Historia
Data oblotu	22.04.2010 – 3.12.2010
Liczba egz.	2
Dane techniczne
Napęd	1 × Rocketdyne AR2-3
Ciąg	29,3 kN
Wymiary
Rozpiętość	4,5 m
Długość	8,9 m
Wysokość	2,9 m
Masa
Startowa	4,99 t
Dane operacyjne
Użytkownicy
NASA/DARPA (X-37A), USAF (X-37B)
Rzuty

Grafika wahadłowca X-37B (1999)

Pierwowzorem wahadłowca X-37B był model X-37A. Był on wykorzystany do przeprowadzenia testów lotów ślizgowych w latach 2005 i 2006^[1].

Prototyp został wyprodukowany przez firmę Boeing. Przeznaczeniem X-37B jest wykonanie testów kontroli pod kątem nawigacji i systemu ochrony termicznej powłoki statku w czasie, gdy pojazd będzie przechodził przez atmosferę Ziemi oraz całkowicie automatycznego lądowania promu na Ziemi.

Początkowo, w latach 1999-2004 projekt był rozwijany przez NASA jako model NASA X-37. Przewidziano budowę dwóch statków: ALTV (Approach and Landing Test Vehicle) i OV (Orbital Vehicle). Pierwszy służył do testów w powietrzu, drugiego nie wykonano. W 2004 r. program został przekazany do Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA), która kontynuowała prace z testami ALTV. Natomiast niezrealizowany projekt orbitera stał się punktem wyjścia do projektu modelu X-37B, który był realizowany od 2006 r. przez siły powietrzne Stanów Zjednoczonych^[2].

Parametry techniczne

• Zasilanie: ogniwa słoneczne z arsenku galu i akumulatory litowo-jonowe
• Ładownia: 2,1 × 1,2 m
• Dostępna orbita: niska orbita okołoziemska (LEO)
• Prędkość na orbicie: 28 044 km/godz.
• Czas przebywania na orbicie: nawet 900 dni (z możliwością przedłużenia lotu)^[3]

Przeprowadzone loty

Po raz pierwszy wyniesiono na orbitę okołoziemską pojazd oznaczony jako OTV-1, start odbył się 22 kwietnia 2010 r.^[4], powrót na Ziemię 3 grudnia 2010 r.^[3]

Drugi pojazd oznaczony jako OTV-2^[5] wystartował 5 marca 2011 r. i wylądował 16 czerwca 2012 r.^[6], ustanawiając ówczesny rekord długotrwałości lotu samolotu kosmicznego.

Trzeci lot rozpoczął się 11 grudnia 2012, a zakończył 17 października 2014 pomyślnym lądowaniem w Vandenberg Air Force Base, bijąc w ten sposób rekord długości trwania lotu samolotu kosmicznego^[7][8][9].

Czwarty lot rozpoczął się 20 maja 2015, a zakończył 7 maja 2017 lądowaniem w Shuttle Landing Facility w Centrum Kosmicznym im. J. F. Kennedy’ego na Florydzie, pobijając poprzedni rekord lotu o 44 dni^[10].

Piąty lot trwał od 7 września 2017 r. do 26 października 2019 r. i trwał ponad 780 dni. Start odbył się z platformy LC-39A Centrum Kosmicznego im. Johna F. Kennedy'ego, był to pierwszy lot X-37B za pomocą rakiety Falcon 9.

Szósty lot rozpoczął się 17 maja 2020 r. za pomocą rakiety Atlas V^[11].

Lot misja	Data startu	Rakieta nośna	Lądowanie	Czas trwania	Uwagi
OTV-1 USA-212	22.04.2010 23:52 UTC	Atlas-5/501	Vandenberg	224 dni, 9 godz.	Pierwszy lot X-37B Pierwsze autonomiczne lądowanie na pasie startowym
OTV-2 USA-226	5.03.2011 22:46 UTC	Atlas 5/501	Vandenberg	468 dni, 14 godz.	Pierwszy lot drugiego egz. X-37B
OTV-3 USA-240	11.12.2012 18:03 UTC	Atlas 5/501	Vandenberg	674 dni, 22 godz.	Drugi lot pierwszego egz. X-37B
OTV-4 USA-261	20.05.2015 15:05 UTC	Atlas 5/501	KSC, Floryda	717 dni, 20 godz.	Drugi lot drugiego egz. X-37B Pierwsze lądowanie na pasie w Kennedy Space Center
OTV-5 USA-277	7.09.2017 14:00 UTC	Falcon 9	KSC, Floryda	780 dni, 4 godz.	Trzeci lot pierwszego egz. X-37B Pierwszy start na rakiecie Falcon 9
OTV-6 USSF-7	17.05.2020 13:14 UTC	Atlas-5/501	KSC, Floryda	908 dni, 21 godz.	Trzeci lot drugiego egz. X-37B

Galerie

Lot OTV-1

• 
  OTV-1 w osłonie rakiety Atlas V (kwiecień 2010)
• 
  OTV-1 po wylądowaniu (3.12.2010)
• 
  Inspekcja (3.12.2010)

Lot OTV-2

• Lądowanie OTV-2 (16.06.2012)

Zobacz też

• Boeing X-40

Przypisy

1. Boeing X-37 / X-40. Designation-Systems.net, listopad 2009. [dostęp 2012-05-31].
2. X-37B Orbital Test Vehicle . United States Air Force, 3.03.2011. [dostęp 2012-06-17].
3. X-37B Orbital Test Vehicle. Boeing, 2010-12-05. [dostęp 2012-05-31].
4. Tajny i tyci prom kosmiczny. "Gazeta Wyborcza", 2010-04-23. [dostęp 2012-05-31].
5. X-37B Orbital Test Vehicle. Boeing, 2011-12-03. [dostęp 2012-05-31].
6. Air Force's mini space shuttle returns after 468-day flight. spaceflightnow.com, 16.06.2012. [dostęp 2012-06-16]. (ang.).
7. Classified X-37B space plane breaks space longevity record. www.itworld.com, 2014-03-27. [dostęp 2014-04-04]. (ang.).
8. X-37B classified spacecraft spends record 469 days in space. www.slashgear.com, 2014-03-29. [dostęp 2014-04-04]. (ang.).
9. Mysterious X-37B Military Space Plane's Landing in Photos. space.com. [dostęp 2014-10-18]. (ang.).
10. U.S. Air Force on Twitter, „Twitter” [dostęp 2017-05-07] (pol.).
11. X-37B wyniesiony na orbitę. [dostęp 2020-05-21]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• X-37B Orbital Test Vehicle. boeing.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-16)]. (ang.)
• Początek nowych gwiezdnych wojen? X-37B na orbicie. TVN 24, 2010-04-22. [dostęp 2010-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-26)].