Błotnica (powiat ząbkowicki)
wieś w województwie dolnośląskim, powiecie ząbkowickim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Błotnica (niem. Plottnitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Złoty Stok[3].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| nie nadano | Błotnica Górna | część wsi |
| nie nadano | Kolonia Błotnica | kolonia |
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
166[1] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-250[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DZA |
| SIMC |
0856994 |
Położenie na mapie gminy Złoty Stok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
 50°28′25″N 16°55′58″E[3] | |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
Obszar obrębu geodezyjnego przydzielony do wsi obejmuje znaczny obszar, w większości porośnięty lasem, leży on we wschodniej części gminy Złoty Stok, od wschodu graniczy z gminą Paczków, rozciąga się między Zbiornikiem Topola na północy i granicą państwa na południu.
Główna część zabudowy położona jest w północnej części obrębu geodezyjnego, na południe od niego położona jest kolonia o niestandaryzowanej nazwie Kolonia Błotnica, a zabudowania położone przy drodze krajowej DK46 – Błotnicą Górną. Oprócz tych skupisk w miejscowości jest kilka gospodarstw oddalonych od nich.
W Błotnicy zachowało się kilka starych budynków, jednak żaden z nich nie jest wpisany do rejestru zabytków[5]. Na północ od Błotnicy znajdują się resztki średniowiecznego grodziska, w którym rośnie 11 dębów - pomniki przyrody[6]. W Błotnicy i w Kolonii Błotnicy w centrum są XIX-wieczne kapliczki.
Przez zachodnią część obszaru przepływa potok Trująca, będący prawym dopływem Nysy Kłodzkiej. Przez wschodnią część obszaru i wieś płynie potok Pusta, będący dopływem Trującej. W odległości około 1 km na północ i północny wschód od wsi znajdują się dwa zbiorniki retencyjne na Nysie Kłodzkiej: zbiornik Topola oraz zbiornik Kozielno, które tworzą Zalew Paczkowski.
Znaczna część miejscowości usytuowana jest wśród lasów i z dala od głównych dróg, łącząc się tylko z sąsiednimi miejscowościami, tylko przez Błotnicę Górną przebiega droga krajowa nr 46.
Do siedziby gminy - Złotego Stoku jest nieco ponad 5 km, do miasta powiatowego jakim są Ząbkowice Śląskie - około 18.
Nazwa wsi Blothnicza wywodzi od starosłowiańskiego słowa błoto, zmienionego później na Blotnitz. W dokumencie z 1369 roku używano nazwy Plotenicz, a w języku potocznym Ploms[7]. Na słowiańską nazwę wskazuje też nazwa podmokłych pól rozciągających się między Kolonią Błotnicą a Mąkolnem. Pola te na starych mapach noszą nazwę Mokrade[8][9]. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę Plottniz i słowiańską Plotenicz. Nazwa oznaczać ma położenie wsi w obszarze bagien i lasów (Waldsumps)[10].
Założenie i początki wsi są słabo znane. Przypisuje się je działalności osadniczej klasztorowi cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim choć własnością klasztoru była dopiero od XVI wieku[11]. W 1293 r. wymieniony jest Nicolao Bezeta villico de Blotnitz (Mikołaj Bezeta chłop z Błotnicy)[12]. W tym samym okresie, prawdopodobnie w 1295 r. na obrzeżach osady powstało grodzisko, prawdopodobnie na polecenie Bolka I Jaworskiego[12]. W średniowieczu wieś była znana z rozległych stawów i hodowli ryb[11]. W 1507 roku Kamieniecki zakon cystersów kupił Błotnicę od grafa von Pfeil z Ellgut (za 430 guldenów). Z czasem wieś podzieliła się na Błotnicą Górną i Dolną[13]. Oba położone są wśród bagien, otoczone bujnym starodrzewem lasów iglastych i liściastych. Błotnicę Górną zakon kupił w 1725 roku, kiedy opatem był Gerhard Woyewoda. Po sekularyzacji zakonu cystersów w 1810 roku, jego majątki stały się własnością króla Prus[9][14].
Na terenie wsi zachowały się groble po stawów rybnych. Były one zalewane wypływającym ze Złotego Stoku potokiem Trująca, który przepływając przez Błotnicę łączył się ze Strumykiem Wrzosowym (teraz Pusta) i spływał wówczas naturalnym korytem do Nysy Kłodzkiej. U zbiegu tych strumieni w Błotnicy stał młyn wodny.
Manufaktura porcelany
W 1828 roku Daniel Seger ze Złotego Stoku buduje w Błotnicy[15] jedną z najstarszych manufaktur porcelany na Dolny Śląsku. Wytwarza się w niej wyroby z porcelany i kamionki do użytku gospodarczego. W 1835 roku manufakturę kupuje Joseph Hasak również ze Złotego Stoku. Rozszerza on asortyment produkcji o galanterię porcelanową. Produkuje się tu, w dziesiątkach tysięcy, cybuchy porcelanowe do modnych wówczas długich fajek, zdobione kolorowymi ornamentami i scenkami rodzajowymi. Od 1855 roku właścicielem manufaktury zostaje Max Blanke, który dalej ją rozwija, zwiększając zatrudnienie do 125 pracowników. Przyjmuje ona w tym okresie nazwę "Jacht & Co". Adres fabryki podawano jako Błotnica leżąca między Paczkowem a Złotym Stokiem. W rzeczywistości leżała ona na granicy gruntów Błotnicy i Złotego Stoku. Była to, jak na owe czasy, duża fabryka z kompleksem hal, w których znajdowały się: młyny, mieszalniki, prasy formierskie i piece do wypalania porcelany. Z końcem wieku przyjmuje nazwę: "Złotostocka Manufaktura Porcelany" w Błotnicy-Złotym Stoku. (Reichensteiner Porcelan Manufaktur in Plottnitz-Reichenstein in Schl.). Fabrykę zwiedziła, przebywająca w owym czasie w Złotym Stoku, Marianna Orańska. Zwróciła ona uwagę na ucznia którego przyjął do pracy malarz porcelany Jokel. Był to wyróżniający się talentem i osobowością Józef Schwarzer. Królewna, miłośniczka i kolekcjonerka sztuki, na własny koszt wysłała go do Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Po ukończeniu której, już jako znany malarz osiadł w Rzymie.
Pod koniec stulecia manufaktura popada w tarapaty finansowe. Uruchomienie fabryk papierosów kończy epokę fajek porcelanowych. Wiosną 1893 roku w prasie ukazuje się ogłoszenie: Znana i renomowana fabryka Porcelany w Błotnicy – Złotym Stoku 8 czerwca o 9. zostanie przymusowo zlicytowana. Błotnica k. Złotego Stoku położona jest w pięknych stronach Górnego (?) Śląska w pobliżu uzdrowiska Lądek Zdrój, w najbliższym czasie otrzyma połączenie z Kamieńcem. Stacja kolei wąskotorowej ma być w pobliżu zakładów. Budynki, maszyny i formy znajdują się w dobrym stanie. Pracownicy okoliczni nadzwyczaj odpowiedzialni a zarobki są niskie. Surowce i materiały do produkcji oraz węgiel znajdują się blisko. Kontynuowana dotychczas produkcja pozwoli utrzymać klientów do momentu sprzedaży zakładu. Manufakturę kupił w 1897 roku właściciel kopalni i huty arsenu, Hermann Güttler. Zmienił on jej profil, uruchamiając wpierw produkcję materiałów szamotowych i retort ceramicznych, a później farb opartych na czerwieni żelazowej (otrzymywanej z mielonych wypałków arsenowych) oraz farb wapiennych i ceramicznych. W roku 1923 fabryka wyprodukowała 3000 ton tych farb. Produkcja ich była kontynuowana przez Niemców aż do 1945 roku. W pierwszych latach po wojnie kontynuowano, w tym obiekcie produkcję farb suchych, a w następnych uruchomiono produkcję pigmentów nieorganicznych. Hale Manufaktury Porcelany służyły, jako Oddział Pigmentów Zakładów Tworzyw i Farb w Złotym Stoku, prawie w nie zmienionym kształcie, do 2003 roku, kiedy to przeznaczono je do rozebrania. O złotostocko-błotnickiej manufakturze wspomina się zawsze w opracowaniach na temat historii śląskiej porcelany. Niestety niewiele eksponatów zachowało się do naszych czasów nawet w muzeach[9].
Królewna Marianna Orańska
Królewna Marianna Orańska (1810-1883) pochodziła z królewskiego rodu Oranje-Nassau, który do dziś panuje w Holandii. Poślubiła królewicza Albrechta von Hohenzollerna, syna króla Prus Fryderyka Wilhelma III. Po śmierci matki Wilhelminy w 1838 r. odziedziczyła dobra kamienieckie w tym m.in. leśnictwa Chwalisławia, Lasek, Mąkolna i Błotnicy[16].
Przez Błotnicę przebiega Główny Szlak Sudecki, międzynarodowa trasa rowerowa EuroVelo nr 9[17][18], oraz lokalna trasa rowerowa tzw. "Pętla Błotnicka"[19].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
