Loading AI tools
polski dziennikarz i historyk (1952-2021) Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Włodzimierz Targalski, ps. „Józef Darski” (ur. 28 lipca 1952 w Łodzi, zm. 19 września 2021 w Warszawie) – polski historyk, doktor nauk humanistycznych, politolog, orientalista, działacz opozycyjny w okresie PRL, publicysta, były członek zarządu Polskiego Radia.
Data i miejsce urodzenia |
28 lipca 1952 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 września 2021 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
historyk, politolog, publicysta |
Alma Mater | |
Rodzice | |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Jego ojcem był historyk Jerzy Targalski, m.in. członek redakcji kwartalnika „Z Pola Walki”.
W 1976 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego (UW), a rok później studia w zakresie filologii starożytnego wschodu w Instytucie Orientalistycznym UW. W latach 1976–1979 był studentem studium doktoranckiego w Instytucie Historycznym UW, a w okresie 1980–1981 pracownikiem naukowym IH UW. W 2007 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Akademii Humanistycznej w Pułtusku na podstawie napisanej pod kierunkiem Pawła Wieczorkiewicza pracy pt. Mechanizmy demontażu komunizmu w Jugosławii na przykładzie Słowenii i Serbii (1986–1991)[1].
Od 1968 do 1976 w Związku Młodzieży Socjalistycznej (ZMS) i Socjalistycznym Związku Studentów Polskich (SZSP)[2]. W latach 1974–1979 należał do PZPR.
Współpracownik Komitetu Obrony Robotników od powstania organizacji we wrześniu 1976. Następnie współpracował z Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR”. Uczestniczył w zbiórce pieniędzy dla osób represjonowanych, był kolporterem niezależnych pism: „Komunikatu” KOR/KSS „KOR”, „Biuletynu Informacyjnego” KOR/KSS „KOR” i „Głosu”. Został wówczas zwolniony z pracy na UW. W latach 1979–1980 był współpracownikiem „Głosu”, gdzie od 1980 prowadził dział „Kronika wschodnia”, a następnie (1980–1981) był szefem redakcji wschodniej w Wydawnictwie „Krąg”. Przywrócony do pracy, został w 1980 członkiem NSZZ „Solidarność” na Wydziale Historycznym UW. W 1981 był założycielem i do 1983 redaktorem podziemnego dwumiesięcznika „Obóz”.
Po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywał się i do 1983 działał w podziemiu. W styczniu 1982 był twórcą podziemnego pisma „Fakty”, które redagował do maja 1982. Był współtwórcą podziemnego czasopisma „Niepodległość” i do 1984 jego szefem i redaktorem (pod pseudonimem Józef Darski), a także publicystą. W latach 1982–1984 był członkiem Komitetu Wykonawczego podziemnej organizacji Liberalno-Demokratyczna Partia „Niepodległość”, utworzonej jesienią 1984, już po wyjeździe Jerzego Targalskiego z Polski.
Od marca 1984 do 1997 przebywał na emigracji we Francji. Był współpracownikiem najważniejszych emigracyjnych czasopism, „Kontaktu”, gdzie w latach 1984–1987 prowadził dział „Z obozu” (zajmując się tematyką państw podporządkowanych Związkowi Sowieckiemu), i paryskiej „Kultury” (dla której pisał kronikę ukraińską, białoruską i litewską). Był także, w latach 1987–1988, współpracownikiem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, dla której pisał audycje „U naszych sąsiadów”. Został stamtąd zwolniony za to, że w „Kulturze” opublikował informację o strajkach w Polsce z zaznaczeniem fragmentów, które przed emisją jego audycji ocenzurował ówczesny szef rozgłośni Marek Łatyński. W 1986 był pomysłodawcą, a następnie korespondentem zagranicznym wydawanego w Polsce czasopisma podziemnego „Orientacja na Prawo”.
Był także współpracownikiem kwartalnika politycznego „Uncaptive Minds”. W 1989, w okresie zainteresowania na Zachodzie Europą Środkowo-Wschodnią, zajmował się tłumaczeniami, m.in. dla opiniotwórczego włoskiego dziennika „La Stampa”.
Od 20 kwietnia 1978 do 15 czerwca 1989, był inwigilowany przez SB, najpierw był to Kwestionariusz Ewidencyjny pod kryptonimem „Jurek”[3]; później – Sprawy Operacyjnego Rozpracowania pod kryptonimami: kolejno, „Zecer”, „Targ”, „Głos” i „Antyk”.
W 2020 odznaczony został Krzyżem Wolności i Solidarności[4]. W grudniu 2020 odznaczony został przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[5][6].
Posiadał kilka kotów, których był wielkim miłośnikiem. Ich liczne zdjęcia umieszczał na swojej stronie internetowej[7].
Zmarł 19 września 2021 po długiej chorobie[8]. Został pochowany na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[9].
W listopadzie 1997 powrócił z emigracji. W latach 1998–2000 był dyrektorem i redaktorem naczelnym PAI-Pressu, a w okresie 2000–2001 dyrektorem PAI-Internet, skąd został zwolniony w kwietniu 2001. Od 2001 był wykładowcą Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2004–2006 był właścicielem portalu internetowego. 15 lipca 2006 wybrany został do Zarządu Polskiego Radia SA, był wiceprezesem Polskiego Radia. 10 stycznia 2009 został odwołany ze stanowiska.
Na początku 2007 w Gazecie Wyborczej ukazały się artykuły, w których zarzucono Targalskiemu zwalnianie i obrażanie dziennikarzy Polskiego Radia, którzy nie zlustrowali się w IPN, względnie nie zgadzali się z poglądami kierownictwa[10][11]. Targalski tym informacjom zaprzeczył[12][13] i wniósł kilka pozwów cywilnych przeciwko dziennikarzom Gazety Wyborczej oraz Monice Olejnik (dwa pozwy zostały oddalone[14]). Rada Nadzorcza Polskiego Radia zawiesiła na krótko Targalskiego, ale po wewnętrznym śledztwie przywróciła mu prawa członka zarządu[15]. Również Państwowa Inspekcja Pracy nie stwierdziła, by Targalski złamał prawo[16][15].
Rok później Targalski wygrał proces o ochronę dóbr osobistych z dziennikarzem Gazety Wyborczej Mikołajem Lizutem[17], który zarzucał mu m.in. donoszenie do Kongresu USA na Jana Nowaka-Jeziorańskiego. W 2010 Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że dziennikarka Maria Szabłowska nie musi przepraszać Targalskiego za przypisanie mu obraźliwych wypowiedzi, m.in. o „starych kobietach” i „złogach gomułkowsko-gierkowskich” w Polskim Radiu, zarzuty bowiem się potwierdziły[18].
Zajmował się naukowo problematyką przemian ustrojowych w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, a zwłaszcza rolą, jaką w tych przemianach odegrały służby specjalne. W swoich wypowiedziach publicznych wielokrotnie zwracał uwagę na zagrożenia wynikające ze zbyt dużej roli funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa oraz Wojskowych Służb Informacyjnych i jej tajnych współpracowników w życiu politycznym i gospodarczym Polski po 1989. Był zwolennikiem lustracji i dekomunizacji.
Współpracował z „Gazetą Polską” i prowadził ćwiczenia w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Był współtwórcą portalu internetowego ABCnet[19] i Fundacji Orientacja. W publicystyce posługiwał się pseudonimem Józef Darski.
Wraz ze współautorami książki Resortowe dzieci. Służby otrzymał ex aequo Główną Nagrodę Wolności Słowa za rok 2015, przyznaną przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich[20]. Książka ta przedstawiała wizję III RP jako spisku komunistycznych elit wraz z pseudoopozycją o komunistycznych i przeważnie żydowskich korzeniach. Publikacja była krytykowana przez środowisko opozycji demokratycznej za stosowanie manipulacji i fałszywych oskarżeń, także podszytych antysemityzmem[21]. Niektórzy zniesławieni w książce dziennikarze wytoczyli pozwy przeciwko wydawnictwu Fronda[22]. W 2014 dziennikarz „Polityki” Jacek Żakowski wygrał proces cywilny z wydawcą książki. Zgodnie z wyrokiem wydawnictwo Fronda miało go przeprosić w mediach i zapłacić 50 tys. zł zadośćuczynienia za przypisanie mu powiązań ze służbami specjalnymi PRL[23]. W tym samym roku sąd nakazał wydawnictwu opublikowanie przeprosin wobec Moniki Olejnik[24] za opublikowanie nieprawdziwych informacji na jej temat w książce.
Od 2014 na antenie Telewizji Republika emitowane były jego autorskie felietony dotyczące spraw międzynarodowych w cotygodniowym programie Geopolityczny tygiel[25].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.