Języki Indonezji
języki używane w Indonezji / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Języki Indonezji?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Zgodnie z klasyfikacjami SIL (Ethnologue) i Peta Bahasa na terenie Indonezji funkcjonuje ponad 700 języków[uwaga 1][1][2]. Indonezja zajmuje drugie miejsce wśród krajów świata pod względem stopnia różnorodności językowej (liczby używanych języków)[3], a 10% wszystkich znanych języków występuje właśnie w tym kraju[4][5]. Dokładna liczba języków Indonezji jest nieokreślona z uwagi na trudności w sprecyzowaniu różnicy między dialektem a odrębnym językiem[6].
Ponad 70% lokalnych języków Indonezji jest używanych we wschodniej części kraju[7]. Najbardziej zróżnicowany językowo region to Papua Zachodnia (zachodnia część Nowej Gwinei)[8]. Najwięcej użytkowników mają jednak języki rejonu Jawy – są to jawajski, sundajski i madurski[9][10]. Jawajski i sundajski wypracowały własne tradycje literackie[11][12]. Do szczególnie znaczących języków (pod względem liczby użytkowników) należą również: minangkabau, batacki[uwaga 2], bugijski, bandżar i balijski[10].
Najbardziej znanym językiem kontaktowym (lingua franca) w archipelagu jest język malajski, który zakorzenił się w tej funkcji na długo przed powstaniem dzisiejszej Indonezji. W momencie uzyskania niepodległości przez Indonezję został wyniesiony do rangi urzędowego – pod nazwą „język indonezyjski”[13]. Chociaż indonezyjski uchodzi za oznakę jedności narodowej i modernizacji, to języki poszczególnych społeczności pozostają w użyciu lokalnym[14]. Język niderlandzki, pomimo swojej historycznej roli, nigdy nie był powszechnie znany wśród ludności Indonezji, w związku z polityką holenderskich władz kolonialnych, które nie szerzyły jego znajomości, stawiając na popularyzację malajskiego[15]. Indonezja stanowi zatem rzadki przypadek kraju, w którym nie doszło do narzucenia języka kolonizatora[16].
Wśród języków Indonezji są zarówno języki szeroko używane (np. jawajskim posługuje się 50–70 mln ludzi), jak i języki małych miejscowych społeczności[13]. Wiele z nich liczy mniej niż 5 tys. użytkowników. Języki te są w różnym stopniu zagrożone wymarciem[3]. Znajdują się pod naporem nie tylko języka narodowego, ale także języków dominujących lokalnie (języków innych grup etnicznych, różnych odmian malajskiego)[17][18]. Jednocześnie szacuje się, że nowoczesnej dokumentacji lingwistycznej poddano mniej niż 10% języków kraju[4]. W szczególności ograniczone są dane nt. języków Moluków (zarówno prowincji Moluki, jak i Moluki Północne), wschodnich Małych Wysp Sundajskich i indonezyjskiej Nowej Gwinei[5].
Ludność pochodzenia obcego w Indonezji niekiedy pielęgnuje znajomość swoich języków (np. niderlandzkiego, japońskiego, portugalskiego, tamilskiego czy języków chińskich). Języki te, o charakterze mniejszościowym, w dużej mierze wyszły z użycia. Mandaryński spełnia rolę lingua franca dla rozproszonych skupisk ludności chińskiej[19]. Wśród ludności chińskiej, które uległa silnej asymilacji, występuje szerokie użycie języka indonezyjskiego (a czasem i języków regionalnych, m.in. jawajskiego i sundajskiego), na niekorzyść języków chińskich[20].
W odniesieniu do poszczególnych kategorii języków używa się terminów: bahasa nasional lub bahasa persatuan (język narodowy, język jedności), bahasa daerah (języki regionalne)[uwaga 3], bahasa asing (języki obce)[21].