Metylovice

Metylovice (niem. Mettilowitz, w okresie Protektoratu Quittendorf) – wieś gminna i gmina w powiecie Frydek-Mistek, w kraju morawsko-śląskim, w Czechach.

Metylovice

gmina
Widok z północnego zachodu, w tle Łysa Góra
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Powiat	Frydek-Mistek
Kraina	Morawy
Starosta	Lukáš Halata
Powierzchnia	11,14 km²
Populacja (2015) • liczba ludności	1720[1]
• gęstość	147,1 os./km²
Kod pocztowy	739 49
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba obrębów ewidencyjnych	1
Liczba części gminy	1
Liczba gmin katastralnych	1
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Metylovice
Położenie na mapie Czech Metylovice
49°37′N 18°20′E
Strona internetowa

Miejscowość położona jest na zachód od Ostrawicy, w regionie północnych Moraw, ok. 8 km na południe od centrum Frydka-Mistka. Znajduje się na północnowschodnim uboczu masywu góry Ondřejník, na Pogórzu Metylowickim. Od strony północnej sąsiaduje z Palkovicami i Baszką, na wschodzie z Prżnem i Frydlantem nad Ostrawicą, na zachodzie z Lhotką.

Historia

W państwie hukwaldzkim (1299-1848)

Pierwsza osada na obszarze gminy została założona za zgodą ołomunieckiego biskupa Bruna ze Schauenburku po roku 1267. W 1299 wieś już istniała, co było udokumentowane^[2]. Osada rozwijała się na obu brzegach potoku Metylovka^[3] i z początku należała do Kromieryża, po kilku dziesięcioleciach w 1359 roku stała się własnością ołumunieckiego biskupa Jana Očko z Vlašimi^[4].

Panorama Metylovic, widok z północy; po lewej Metylovska górka, po prawej Ondřejník, w tle Łysa Góra i Smrek

Gdy do władzy w Margrabstwie Moraw doszedł Jodok z Moraw, na Morawie rozpoczął się okres niepokojów. Powstawały bandy rozbójników żyjące z plądrowania wsi^[5]. Na początku 80. lat XIV wieku doszło i do splądrowania Metylovic, a wskutek tego do ich opustoszenia. Finansowe problemy ołomunieckiego Biskupa Jana XI. Mráza doprowadziły do sprzedaży państwa hukwaldzkiego branderburskiemu margrabiowi i węgierskiemu królowi Zygmuntowi Luksemburskiemu. Po wybuchu rewolucji husyckiej Zygmunt, wówczas również czeski król, potrzebował pieniędzy na wyprawę przeciwko husytom, więc zastawił Hukwaldy cieszyńskiemu księciu Bolesławowi II cieszyńskiemu, a w 1428 husyci opanowali Hukwaldy – jeden z nich, Jan Čapek z Sán, ustanowił nowe prawa i obowiązki metylowskiego wójta.^[6]

W 1456 Hukwaldy zakupił Jerzy z Podiebradów, który następnie oddał dworek w zastaw ołomunieckiemu biskupowi. Państwo hukwaldzkie ponownie dane było pod zastaw w latach 1491-1507, a od 1507 do 1918 roku było stale w rękach ołomunieckich biskupów, którzy poszerzali poddaństwo chłopów, co zostało ukrócone dzięki ich powstaniu w latach 1598-1599.^[7]

Wkrótce jednak warunki życia uległy pogorszeniu - wojna trzydziestoletnia, przejścia wojsk, powstanie wałaskie czy epidemia skutecznie spowalniały budowę kościoła, który ukończono w 1577, a wyświęcony został dopiero w 1653. Jeszcze większy wpływ miało powiększanie zakresu obowiązków poddańczych, nawet po skończonych walkach, co skutkowało kilkoma powstaniami chłopskimi w Metylovicach i okolicznych wsiach (1462, 1653, 1695), a także nasileniem zbójectwa (w Metylovicach zjawiały się bandy zarówno Janosika i Ondraszka)^[8].

Okres samorządu (od 1848)

Willa rzemieślniczej rodziny Bílków

W 1848 zniesiono poddaństwo, tym samym przestały funkcjonować organ państwa hukwaldzkiego jak i metylowskiego wójta, w ich miejsce powstała samorządna rada gminy, wybierana od 1867. Przełom XIX i XX wieku to coraz więcej ceglanych obok drewnianych budynków, zaś w latach 20. i 30. XX wieku wieś zelektryfikowano i doprowadzono do niej wiele nowych dróg, a stare wyremontowano^[9].

Już od połowy XVII wieku w Metylovicach wytwarzano rzemienie i baty, jednak nabrało to znaczącego rozmachu w połowie XIX wieku, kiedy charakter wsi zmienił się z rolniczej na bardziej rzemieślniczą. Wytworzone tutaj produkty rozprowadzane były na całą Europę, a czołowi rzemieślnicy zaczęli stawiać sobie wille. Metylovice zostały przezwane "Końskim niebem", co było iluzją do praktyki sprowadzania z obszarów dzisiejszych Polski, Słowacji i Węgier całych stadnin koni na ubój. Rzemiosło to było rozwijane do 1949 roku, a zlikwidowane przez komunistów^[10].

Metylovice w 1935

W pierwszej połowie XX wieku na Metylovice wywarły wpływ dwie światowe wojny. Choć I wojna światowa zwiększyła zapotrzebowanie na produkty miejscowych rzemieślników^[11] to nie mogło to zrekompensować strat w ludziach. Co więcej, nie wszyscy skorzystali z tej koniunktury^[12]. Ofiary pochłonęła również i II wojna światowa i nazistowskie prześladowania^[13].

Wkrótce po zniszczenie prywatnego rzemiosła w Metylovicach komuniści wymusili na miejscowych rolnikach wstęp do JZD. "zachęcanie" zaczęło się w 1955, a w latach następnych wybudowano oborę i kurnik, a z powodu pagórkowatego ukształtowania terenu i nieurodzajnych gleb postanowiono, że prawie wszystkie pola wykorzystywane będą pod wypas zwierząt. W 1975 roku gmina została wchłonięta przez miasto Frydlant nad Ostrawicą, a w 1990 po upadku komunizmu i referendum gmina odzyskała samorządność^[14].

Symbole gminy

Srebrny kroczący koń symbolizuje "końskie niebo" i podobnie jak złoty bat ma przypominać czas najlepszego rozwoju miejscowego rzemiosła. Niebieskie tło przedstawia niebo a srebrna kratka na czerwony polu dawnego patrona gminy św. Wawrzyńca^[15].

Istotne budynki i miejsca

Kościół pw. Wszystkich Świętych

Kościół pw. Wszystkich Świętych zaczęto budować w 1577 roku w stylu gotyckim, zaś wnętrze było ozdabiane w stylu barokowym. Świątynia została wyświęcona 10 listopada 1653. W 1745 w północnej części kościoła dobudowana kapliczkę pw. św. Barbary. Dopiero w 1786 Metylovice doczekały się własnego księdza, dla którego wybudowano kościół farny, a był nim opat z welechradzkiego klasztoru. Do najbardziej znanych miejscowych kapłanów należeli Zdislav Škrabal i Antonín Bernáček. Wokół kościoła znajdował się cmentarz, lecz w XIX wieku zmarłych zaczęto grzebać w niedalekim miejscu, gdzie do dziś zachował się pierwotny krzyż cmentarny. Od roku 1963 zmarli chowani są na trzecim już miejscowym cmentarzu^[16].

Pierwszą szkołę wybudowano w Metylovicach po 1785 roku, a 1806 przeniesiona do nowego budynku, lecz budynek obecnej szkoły pochodzi z 1877. Naprzeciwko szkoły znajduje się budynek straży pożarnej wybudowany w 1953 w miejsce starego drewnianego z 1886. W pobliżu znajduje się gościniec w dawnym budynku rzemieślniczym z 1923.^[17]

• 
  Centrum gminy
• 
  Szkoła podstawowa
• 
  Tradycyjny drewniany domek
• 
  Metylovicka górka

Przypisy

1. Český statistický úřad: Informativní počet občanů v ČR ve všech obcích, v obcích 3. typu a v městských částech. [w:] Počty obyvatel v obcích [on-line]. Ministerstvo vnitra České republiky, 2015-01-01. [dostęp 2015-04-08]. (cz.).
2. Spusta, Milan. 700 let obce Metylovice. Metylovice, 1999. [dalej jako Spusta (1999)]. Str. 38-39.
3. Spusta (1999). Str. 43.
4. Spusta (1999). Str. 49.
5. Mezník, Jaroslav. Lucemburská Morava. 1. vyd. Praha: NLN, 1999. ISBN 80-7106-363-0. Str. 207-224.
6. Spusta (1999). Str. 49-52.
7. Spusta (1999). Str. 52-55.
8. Spusta (1999). Str. 55-61.
9. Spusta (1999). Str. 101-109.
10. Řemenářství a bičařství v obci Metylovice. [dostęp 2008-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)].
11. Spusta (1999). Str. 141.
12. Spusta (1999). Str. 155.
13. Spusta (1999). Str. 163-166.
14. Spusta (1999). Str. 169-170.
15. Spusta (1999). Str. 4.
16. Spusta (1999). Str. 89-93.
17. Spusta (1999). Str. 94-100.

Linki zewnętrzne

• Kronika gminy