Nea Filadelfia

Nea Filadelfia (gr. Νέα Φιλαδέλφεια, czyli Nowa Filadelfia) – miasto w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Attyka, w regionie Attyka, w jednostce regionalnej Ateny-Sektor Centralny. Siedziba gminy Filadelfia-Chalkidona. Zlokalizowana w granicach aglomeracji ateńskiej (Wielkich Aten). W 2011 r. liczyło 25 734 mieszkańców^[1].

Nea Filadelfia

Νέα Φιλαδέλφεια

Główna ulica: Aleja Dekelias, po lewej park, po prawej osiedle robotnicze
Państwo	Grecja
Administracja zdecentralizowana	Attyka
Region	Attyka
Jednostka regionalna	Ateny-Sektor Centralny
Gmina	Filadelfia-Chalkidona
Powierzchnia	2,85 km²
Wysokość	110 m n.p.m.
Populacja (2011) • liczba ludności	25 734
Nr kierunkowy	210 25
Kod pocztowy	143 xx
Tablice rejestracyjne	Z
Położenie na mapie Grecji Nea Filadelfia
38°02′N 23°42′E
Strona internetowa

Nowa Filadelfia została starannie zaprojektowana w latach 20. XX wieku, w konwencji miasta-ogrodu, opartego na centralnym placu i gwiaździstym układzie ulic, z przecznicami, jako obwodnicami centrum i z jednolitymi akcentami budynków. Cechy te w znaczniej mierze zachowała do dziś.

Do początków XX wieku miejscowość miała charakter rolniczo-sadowniczy. Następnie osiedlali się tu greccy imigranci, głównie z okręgu Konstantynopola (obecnie Stambuł w Turcji). W 1924 r. rozpoczęto budowę nowej sieci ulic, a już w 1926 r. wybudowano zaplecze i stadion piłkarski dla AEK Ateny. Siedziby mają tutaj również klub sportowy Ionikos i młodzieżowy „Attalos”.

Od 1947 r. zaczęło powstawać osiedle skromnych, szeregowych, bliźniaczych domów jednorodzinnych, w otoczeniu ogrodowej zieleni. Od połowy lat 50. i przez lata 60. wznoszono, również otoczone zielenią, osiedle dwupiętrowych bloków robotniczej spółdzielni mieszkaniowej – późniejszego wykonawcy Wioski Olimpijskiej. 3,5 tysiąca domów uległo znacznym uszkodzeniom wskutek trzęsienia ziemi 1999 r. Szkody naprawiono, modernizując dzielnicę i dodając jej estetyki, z wykorzystaniem funduszy unijnych.

Przez Nową Filadelfię przebiega główna grecka autostrada Ethniki Odos, u granic dzielnicy krzyżując się z regionalną autostradą Attiki Odos. Komunikacja publiczna z aglomeracją wykorzystuje szybką kolej miejską „ilektrikos”, dwie linie trolejbusowe i kilka autobusowych. Transport publiczny zapewnia klimatyzację, a autobusy wyposażono w silniki zasilane w przyjazne środowisku paliwo LPG. Nowa Filadelfia, choć zaliczana do dzielnic tanich, wyróżnia się w zespole Aten niską gęstością zaludnienia, dużą ilością zieleni przy ulicach i dużym parkiem. Urządzono go na przebudowanych, byłych terenach królewskich, drzewostan nawadniany jest podziemnie, nad stacją pomp głębinowych wybudowano sztuczne jezioro, z aranżowanym otoczeniem, o nazwie „Podwórko Nieba”, małą wyspą, imitacją wiatraka, 28 dyszami podświetlonych fontann. W sąsiedztwie parku mieszczą się obiekty oświatowe, odkryte i kryte tereny sportowe, kluby fitness, miejsca zabaw dzieci, dzielnicowy dom kultury i panhelleński instytut-fundacja („Idrima”) diaspory.

Demografia

Rok	Populacja	Zmiana	Gęstość
1981	25 320	–	8884,2/km²
1991	25 261	–59/–0,23%	8863,5/km²
2001	24 112	–1149/–4,55%	8460,4/km²

Ciekawostki

• W Nea Filadelfia w 1924 r. został założony klub sportowy AEK Ateny^{[potrzebny przypis]}.
• W latach 1885–1957, z miejscowościami Attyki, po Lawrio, łączyła Nową Filadelfię linia kolejowa Lavrio – Agioi Anargiroi, biegnąca obecnymi ulicami Lavriou, gdzie fragmenty toru zachowano w obecnym deptaku i Nikolaou Plastira, skomunikowana z kilkoma innymi liniami, w tym z główną trasą przewozu pasażerów, ówcześnie trakcją parową, obecnie ateńskiego metra, „zieloną” linią nr 1 „Ilektrikos”. Wybudowana przez przedsiębiorstwa Koleje Attyckie, Αττικοί Σιδηρόδρομοι (1885–1926), jednak przeżyła je o 31 lat. W 1926 r. przewiozła 239 740 pasażerów^[2][3].

• 
  Sztuczne jezioro w parku miejskim Nowej Filadelfii, rok budowy: 2001 (niegdyś był to zamknięty teren królewski)
• 
  Osiedla robotnicze – spółdzielczość, lata 60., tanie budownictwo
• 
  Budownictwo indywidualne, lokalne sąsiedztwa

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta. neafiladelfeia.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-15)].
• strona internetowa Robotniczej Spółdzielni Mieszkaniowej (Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας). oek.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-21)].

Przypisy

1. Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός
2. 130 Χρόνια Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών-Πειραιώς Α.Ε. (130 lat elektrycznych kolei Ateny-Pireus). Nakładem przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej ISAP. 1999–2005, str. 114–115, 134–135. ISBN 960-86477-0-3
3. Linia kolejowa Nea Filadelfia - Nea Ionia. tvfi.gr. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-28)]., mapka przebiegu, fotografie