Osiedle im. Leona Kruczkowskiego (Kłodzko)
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Osiedle im. Leona Kruczkowskiego – największe osiedle mieszkaniowe w Kłodzku, położone w zachodniej części miasta. Zamieszkuje je około 9 tys. mieszkańców.
| Osiedle Kłodzka | |
 Wieżowce przy ul. Spółdzielczej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| Data założenia | |
| W granicach Kłodzka | |
| Powierzchnia |
0,47 km² |
| Wysokość |
311–343 m n.p.m. |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
19596 os./km² |
| Kod pocztowy |
57-300 |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
Położenie na mapie Kłodzka_mapa.PNG) | |
| 50°26′19″N 16°38′56″E | |
Położenie geograficzne
Osiedle im. Kruczkowskiego położone jest w zachodniej części Kłodzka. Graniczy na zachodzie z Kościelnikami, na północy z osiedlem im. św. Wojciecha, na wschodzie ze Starym Miastem i Przedmieściem Zielonym oraz Książkiem na południu. Od centrum miasta oddalone jest o ok. 1 km[1].
Warunki naturalne
Osiedle położone jest na wzniesieniu, z którego rozpościera się piękna panorama na środkową i wschodnią część Kłodzka. Charakteryzuje się dość dużym zróżnicowaniem terenu licząc w najniższym punkcie 311, zaś w najwyższym 343 m n.p.m.[2]
Od czasów średniowiecza na terenie osiedla nie koncentrowała się poważniejsza zabudowa. W rejonie ul. Kościuszki znajdowały się luźne zabudowania mieszkalne – tzw. Przedmieście za Bramą Czeską, które ulegało zniszczeniom przy okazji kolejnych wojen jakie przetoczyły się przez hrabstwo kłodzkie. Po rozbiórce bram miejskich przyłączono ten obszar do Kłodzka[3]. W dwudziestoleciu międzywojennym przy obecnej ul. Jana Pawła II wzniesiono kilka budynków jednorodzinnych w 1936 roku[4]. Dalszą rozbudowę w kierunku zachodnim utrudniało dosyć strome położenie[5].
Od lat 60. XX wieku zaczęło się rozwijać w Kłodzku budownictwo mieszkaniowe, wobec wzrostu liczby ludności i niedostatecznej liczby mieszkań. Jako pierwsze powstały osiedla: Nyskie, potem Morcinka. W kolejnej dekadzie wybudowano osiedle im. św. Wojciecha. Nie zaspokajało to wszystkich potrzeb mieszkaniowych wobec czego władze zdecydowały się na budowę blokowiska z modnej wówczas wielkiej płyty, która znalazła swoje zastosowanie po raz pierwszy w NRD[6]. Klatkowiec wzniesiono w technologii wielkiego bloku. Płyty dowożono z fabryki domów z Wrocławia.
Inwestorem była Kłodzka Spółdzielnia Mieszkaniowa. Gotowe prefabrykaty wyrabiano w Kłodzkiej Fabryce Domów. Budowę miano realizować etapami, której koniec przewidywano na lata 90. XX wieku. Docelowo na osiedlu miało zamieszkać kilkanaście tysięcy mieszkańców. Według ówczesnych przewidywań kilka tysięcy z nich miało znaleźć pracę w usługach i administracji, przede wszystkim spółdzielczej[7].
Pierwotny plan zakładał budowę osiedla złożonego z pięciu klatkowców zamykających z każdej strony osiedle oraz punktowców położonych w jego środkowej części. W centrum urbaniści miejscy przewidzieli miejsce dla nowej świątyni katolickiej. We wschodnim krańcu zamierzano zbudować krytą pływalnię. Plan ten kilkakrotnie modyfikowano, m.in. w latach 80. XX wieku, kiedy zmieniono lokalizację kościoła, który przeniesiono w miejsce pływalni, a w jego pierwotnym miejscu powstać miał tzw. „Nowy Rynek”. Osiedle otrzymało roboczą nazwę Nowego Miasta[8].
Na 1974 przypadł początek inwestycji, którą rozpoczęto od realizacji długiego klatkowca przy ul. Rodzinnej[9]. W kolejnych latach wybudowano powyżej niego 11-kondygnacyjne punktowce. Dalsza budowa została zahamowana w wyniku kryzysu gospodarczego 2. połowy lat 70. i pogłębiającej się stagnacji lat 80. XX wieku[10]
Planowej budowy nigdy nie ukończono. W latach 1990–1993 wzniesiono ostatnie dwa bloki mieszkalne przy ul. Wiosennej, wybudowane w nowej technologii nie z prefabrykatów. Niestety zbyt długi czas ich budowy oraz nierentowność nowej technologii doprowadził ostatecznie do zaprzestania dalszej realizacji rozbudowy osiedla[11]. W 2 połowie lat 90. XX wieku w środkowej części, gdzie miały powstać kolejne punktowce wydano pozwolenia na budowę prywatnych budynków jednorodzinnych, których budowa nie przekraczała 2-3 kondygnacji.
Nazewnictwo
Osiedle zostało nazwane dla upamiętnienia znanego polskiego pisarza i dramaturga Leona Kruczkowskiego, prezesa ZG Związku Literatów Polskich (1949–1956), który z powiatem kłodzkim związany był poprzez mandat poselski Sejmu PRL II kadencji (1957–1961) z okręgu wyborczego nr 106 Kłodzko[12], w skład którego wchodziły ówczesne powiaty: bystrzycki, kłodzki, dzierżoniowski, strzeliński i ząbkowicki[13].
Na terenie Kłodzka nie występują pomocnicze jednostki administracyjne, takie jak: osiedla, czy dzielnice, dlatego też o większości spraw decyduje samorząd miejski, którego siedziba znajduje się na pl. Bolesława Chrobrego, na Starym Mieście. Mieszkańcy osiedla wybierają do Rady Miasta pięciu radnych co 5 lat (do 2018 roku kadencja wynosiła 4 lata), tworząc okręg wyborczy nr 4, wraz z całą zachodnią częścią miasta, położoną na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej[14].
Na terenie osiedla znajduje się Szkoła Podstawowa nr 3 im. kpt. Stanisława Betleja przy ul. Jana Pawła II 4. Kształci się w niej zdecydowana większość dzieci w wieku 6–15 lat. Część ul. Rodzinnej (do nr 44) należy do szkolnego obwodu, który obsługiwany jest przez położoną na ul. Bohaterów Getta 22 – Szkołę Podstawową nr 6 im. Unii Europejskiej[15]. Młodzież po ukończeniu podstawówki kontynuuje dalszą edukację w szkołach średnich położonych w centrum Kłodzka.
Dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 3 jest mgr Sebastian Nowak. Szkoła ta jest inicjatorem działań kulturalnych na terenie osiedla. Mieści się w niej też biblioteka, świetlice: szkolna i socjoterapeutyczna oraz działa asystentka ds. ludności romskiej[16].
Na terenie kompleksu katechetyczno-parafialnego przy ul. kard. Wyszyńskiego znajduje się filia nr 1 Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej[17]. Ponadto od 2012 roku działa tam w dawnej kaplicy mszalnej Centrum Kultury Chrześcijańskiej[18].
Większość mieszkańców osiedla stanowią wyznawcy kościoła katolickiego. Drugą pod względem liczebności grupę stanowią wyznawcy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, którego parafia znajduje się na terenie historycznego Przedmieścia Ząbkowickiego[19].
Do 1982 roku katoliccy mieszkańcy tej części miasta należeli do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, z której w tym roku została wyodrębniona parafia Podwyższenia Krzyża Świętego, obejmując swoim zasięgiem również okoliczne wioski[20]. Jej siedziba znajduje się w kościele pod tym samym wezwaniem, mieszczącym się we wschodniej części osiedla. W parafii mieści się Kłodzki Urząd Dziekański. Parafia ta wchodzi w skład diecezji świdnickiej[21][22].
Ponadto przy ul. Rodzinnej 73-75 swoją siedzibę znalazł w 2003 roku zbór Chrześcijańskiej Wspólnoty Zielonoświątkowej w Kłodzku. Na jego czele stoją: pastor Krzysztof Kwiecień oraz jego zastępca Waldemar Kempski[23].
Jest to współczesne, wielkopłytowe osiedle, kontrastujące ze starą architekturą miasta. Stoją tu m.in. pięciokondygnacyjne, wieloklatkowe budynki mieszkalne, jedenastokondygnacyjne wieżowce – punktowce. Osiedle jest typowym przykładem nowej dzielnicy miejskiej, pomyślane jako autonomiczny organizm z pełną infrastrukturą[24].
W skład osiedla wchodzi 12 ulic[25]:
- ul. Dusznicka (cześć)
- ul. Jana Pawła II
- ul. Tadeusza Kościuszki (część)
- ul. Łąkowa (cześć)
- ul. Objazdowa (część)
- ul. Witolda Pileckiego
- ul. Przyjaciół Dzieci
- ul. Macieja Rataja
- ul. Rodzinna
- ul. Spółdzielcza
- ul. Wiosenna
- ul. kard. Stefana Wyszyńskiego
Osiedle zostało zaplanowane jako autonomiczna część miasta Kłodzka[7]. Między blokami znajduje się sporo zieleńców, które gdzieniegdzie porastają drzewa oraz krzewy. Najważniejszą rolę przez wiele lat odgrywał znajdujący się we wschodniej części osiedla Park Przyjaciół Wojsk Górskich, powstały w latach 70. XX wieku jako Park Młodzieży[26]. Znajdowała się w nim m.in. pergola oraz alejki ze ścieżkami rowerowymi. Uległy one całkowitej dewastacji w latach 90. XX wieku i dopiero w 2 połowie lat 10. XXI wieku przeszedł gruntowną modernizację[27].
W pobliżu parku znajdują się ogródki działkowe, należące do POD Zwycięstwo[1]. Po wielu latach starań ostatecznie w 2011 roku przy Szkole Podstawowej nr 3 oddano do użytku krytą pływalnię[28].
W 2010 roku w miejscu przewidzianym dawniej jako Nowy Rynek oddano do użytku alejkę spacerową z kolorową fontanną, która stanowiła początek dla powstającego tam parku kieszonkowego. Działało tam też do 2016 roku mini-zoo, zlikwidowane po protestach okolicznych mieszkańców[29]. W jego miejsce rok później powstał siłowania plenerowa[30].
Osiedle im. Kruczkowskiego jest typową kłodzką sypialnią, czyli osiedlem mieszkaniowym. Nie ma na nim żadnych większych zakładów pracy. Osiedle ma rozbudowaną infrastrukturę handlowo-usługową. Jest tutaj poczta, oddziały banków, w tym m.in. PKO Bank Polski i Santander Bank Polska oraz działają sklepy wielobranżowe i spożywcze. Największym z nich są supermarkety: Biedronka, „Kłodzka Chata” oraz E.Leclerc, mieszczący się w obiekcie po dawnej Hali Targowej „Merkury”[31]. W latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku hala ta odgrywała ważną rolę w handlu przygranicznym z Czechami. Swoją siedzibę ma tutaj także PKS Kłodzko[1].
Transport
Osiedle znajduje się na uboczu ważnych szlaków komunikacyjnych ziemi kłodzkiej. Przez jego północną granicę przechodzi droga wylotowa z Kłodzka, która łączy się dalej z trasą europejską 8 (E67) do Kudowy-Zdroju. Wszystkie drogi na jego terenie mają charakter dróg gminnych lub osiedlowych[32].
Komunikacja
Komunikacja miejska na terenie osiedla im Kruczkowskiego jest najlepiej rozbudowana w całym mieście, co wynika z faktu, że obszar osiedla zamieszkuje blisko 1/3 mieszkańców Kłodzka[31]. Obsługuje ją prywatna firma A-Vista. Przewoźnik ten posiada na terenie osiedla sześć przystanków autobusowych: Kłodzko, ul. Dusznicka – PKS/Biedronka, Kłodzko, ul. Rodzinna – Sklep, Kłodzko, ul. Rodzinna/ul. Przyjaciół Dzieci, Kłodzko, ul. Spółdzielcza – E.Leclerc, Kłodzko, ul. Spółdzielcza/ul. Jana Pawła II, Kłodzko, ul. Spółdzielcza/ul. Przyjaciół Dzieci[33]. Pojazdy A-Visty kursują na trasie: Kłodzko/ul. Szpitalna/Szpital w kierunku Kłodzko/ul. Noworudzka/Galeria[34].
Ponadto w pobliżu tzw. „Małego Budynku” Szkoły Podstawowej nr 3 im. kpt. Betleja znajduje się przystanek ul. Kościuszki (targ), z którego odjeżdżają autobusy podmiejskie i dalekobieżne. Obsługiwany jest on m.in. przez PKS Kłodzko, Beskid-Przewozy oraz czeskiego przewoźnika CDS Náchod[35].
Bezpieczeństwo
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń – mieszkańcy osiedla im. Kruczkowskiego podlegają pod rejon działania Komendy Powiatowej Straży Pożarnej oraz Komendy Powiatowej Policji w Kłodzku. Funkcję dzielnicowego sprawuje: sierż. szt. Piotr Suchorzyński z I Rejonu Służbowego[36]. Z ramienia kłodzkiej straży miejskiej I Rejon Służbowy obsługują st. insp. Jarosław Dereń oraz st. insp. Krzysztof Szopa[37].
Na osiedlu znajduje się też otwarta w 2019 roku przy ul. Spółdzielczej 4 przychodnia lekarska „Eskulap”, w której przyjmują lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, jak i specjaliści. Została ona tu przeniesiona ze śródmieścia w związku z rozbudową placówki[38]. Ponadto na terenie całego zespołu mieszkaniowego znajdują się liczne prywatne gabinety lekarskie oraz dentystyczne. Działają też dwie apteki: „Vitrum” przy ul. Dusznickiej 1a oraz „Rodzinna” przy ul. Rodzinnej 41[39].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
