Pałac Kazimierzowski w Warszawie

Pałac Kazimierzowski – pałac w Warszawie, znajdujący się na terenie kampusu centralnego Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 26/28.

Szybkie fakty Województwo, Miejscowość ...

Zbudowany w latach 1637–1641, w latach 1765–1794 siedziba Szkoły Rycerskiej, od 1824 roku Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie siedziba rektoratu tej uczelni.

Pałac, obecnie noszący nazwę Kazimierzowski, został wzniesiony w latach 1637–1642^[1] z inicjatywy króla Władysława IV na terenie dawnego dworu, folwarku i zwierzyńca książąt mazowieckich^[2] jako pałac letni Villa Regia, według projektu włoskiego architekta, Giovanniego Trevano, w stylu wczesnego baroku^[3]. Król odziedziczył tę nieruchomość w spadku po śmierci swojej ciotki Anny Wazówny^[2].

Po śmierci króla Władysława IV pałac został przebudowany przez Jana Kazimierza w roku 1652, ale w 1656 roku został zniszczony przez wojska szwedzkie w czasie ich najazdu na Polskę. Z pałacu Władysława IV zachowały się mury magistralne pierwotnego korpusu, dwie wieże i wieżowe ryzality. Zniszczeniu uległy loggia frontowa ze schodami, loggia od Wisły i dachy^[1].

W 1660 roku pałac został wyremontowany, w uproszczonej formie bez attyki i z loggią frontową w nowym kształcie, według projektu Izydora Affaita starszego^[1] lub Tytusa Burattiniego. Został nazwany pałacem Kazimierzowskim od imienia króla Jana Kazimierza^[4]^[5], dla którego pałac ten stał się ulubioną siedzibą. Przed abdykacją Jan Kazimierz podarował pałac swojej żonie Ludwice Marii Gonzadze. Po jej śmierci w 1667 roku, stał się własnością jej siostry, żony Henryka II de Guise, Anny Marii Gonzagi de Clèves-Nevers (starszej siostry żony króla). Od niej w 1678 roku kupił pałac król Jan III Sobieski. W 1690 roku przekazał go synowi Jakubowi Ludwikowi^[1]. W dniu 29 grudniu 1695 roku budynek został poważnie zniszczony przez pożar, który wybuchł w pokoju podskarbiego Wretta^[1]. Do 1727 roku pałacu nie odbudowano.

Od 1727 roku własność króla Augusta II Mocnego^[1]. W tym okresie powstała brama wjazdowa od strony ul. Krakowskie Przedmieście, a na dziedzińcu osiem budynków koszarowych poprzecznie do fasady pałacu. W latach 1727–1733 architekci sascy Jan Deybel i Jan Jauch, na zlecenie króla Augusta II, wykonali kilka wersji projektu przebudowy pałacu w duchu późnego baroku, ale projekty te nie zostały zrealizowane^[6].

W 1735 roku stał się własnością hrabiego Aleksandra Sułkowskiego. Powstały tam cegielnia, fabryka pieców i browar, a w latach 1737–1739 przebudował on pałac prawdopodobnie według projektu Jana Zygmunta Deybla i Joachima Daniela Jaucha.

W roku 1765 nowym właścicielem pałacu został Stanisław August Poniatowski, który przekazał go Skarbowi Państwa z przeznaczeniem na siedzibę Szkoły Rycerskiej^[7]. W celu dostosowania wnętrz do potrzeb szkoły zostały one przebudowane przez Dominika Merliniego. Po upadku insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku Szkoła Rycerska została zniesiona.

W 1814 roku pożar zniszczył saskie budynki koszar przed pałacem i w 1816 roku na ich miejscu powstały początkowo dwa boczne pawilony projektu Jakuba Kubickiego. W tym też roku pałac stał się siedzibą Uniwersytetu Warszawskiego. Jednocześnie od 1817 do 1831 roku mieściło się w nim Liceum Warszawskie. W latach 1818–1822 nastąpiła rozbudowa o dwa równoległe do Krakowskiego Przedmieścia pawilony projektu Michała Kado.

W 1824 roku pałac został gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym według projektu prawdopodobnie Hilarego Szpilowskiego i Wacława Ritschela. W tym czasie powstały kolejne dwa pawilony przy samym budynku pałacu – północny i południowy. Następnie w latach 1840–1841 kolejny pawilon projektu Antonia Corazziego, pierwotnie przeznaczony na siedzibę gimnazjum realnego, później Szkoły Głównej. W 1844 roku rozebrano kopułę z orłem^[6]. Około roku 1863 przebudowano pawilony według projektów Antoniego Sulimowskiego.

W latach 1891–1894 na dziedzińcu pałacu, pomiędzy bramą od strony Krakowskiego Przedmieścia a korpusem pałacu, powstał gmach Biblioteki projektu Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka i Stefana Szyllera, a w 1910 roku – nowa brama wjazdowa.

W latach 1929–1931 dokonano przebudowy gmachu biblioteki, a w roku 1930 wzniesiony został gmach Auditorium Maximum według projektu Aleksandra Bojemskiego. W okresie II wojny światowej pałac został zniszczony wraz z innymi budynkami uniwersyteckimi – ucierpiał zarówno w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku^[8]^[9], jak i w czasie powstania warszawskiego^[10]. Zniszczenia budynku oszacowano na ok. 50%^[11].

Po wojnie został odbudowany w latach 1945–1954 według projektu Piotra Biegańskiego^[12]. Odbudowa całego zespołu zakończyła się w 1960 roku^[12].

Pałac jest siedzibą rektoratu Uniwersytetu Warszawskiego^[12].

Pałac Kazimierzowski w Warszawie

Historia

Inne informacje

Galeria

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on