Szpiglasowy Wierch
szczyt w Tatrach na granicy polsko-słowackiej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szpiglasowy Wierch (słow. Hrubý štít, niem. Gruby, Liptauer Grenzberg, węg. Gruby, Liptói-határhegy)[1] – szczyt o wysokości 2172 m n.p.m. w głównej grani Tatr.
 Szpiglasowa Przełęcz, Szpiglasowy Wierch i Kostury. Ponad nimi Mięguszowieckie Szczyty i Koprowy Wierch | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2172 m n.p.m. |
| Wybitność |
62 m |
| Pierwsze wejście |
1905 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°11′50″N 20°02′24″E | |
Nazwa pochodzi od spolszczonego niemieckiego słowa Spiessglas lub Spiessglanz oznaczających antymonit. Rudę tę dawniej wydobywano w kopalni Szpiglas założonej w drugiej połowie XVIII wieku. Pisał o niej Ładowski w 1783 r. Były też Szpiglasowe Perci i od nich pochodzi nazwa Szpiglasowej Przełęczy. Nazwę Szpiglasowy Wierch wprowadził Witold Henryk Paryski w 1951 r. Wcześniej szczyt ten nazywano Hrubym Wierchem, Grubym, Liptowskimi Murami, Miedzianym. Co prawda Maria Steczkowska w 1856 r. podawała nazwę Szpiglas, ale w odniesieniu do Cubryny[2]. Nazwa niemiecka i węgierska są przekładem dawnej nazwy polskiej Liptowskie Mury[3].
Szpiglasowy Wierch jest zwornikiem dla trzech grani:
- Liptowskie Mury – grań północno-zachodnia od Szpiglasowego Wierchu do Gładkiej Przełęczy,
- Szpiglasowa Grań – grań południowo-wschodnia do Wrót Chałubińskiego,
- boczna, północno-wschodnia grań Szpiglasowego Wierchu ze szczytami Miedziane i Opalony Wierch[3].
Od grani tych Szpiglasowy Wierch oddzielają trzy przełęcze: Wyżnia Liptowska Ławka (ok. 2055 m) w Liptowskich Murach, Wyżnie Szpiglasowe Wrótka (ok. 2135 m) w Szpiglasowej Grani i Szpiglasowa Przełęcz (2110 m) w grani północno-wschodniej. Przez szczyt Szpiglasowego Wierchu oraz grań Liptowskich Murów i Szpiglasową Grań biegnie granica polsko-słowacka[4].
Szpiglasowy Wierch to szeroki masyw o kilku wierzchołkach. Zwornikiem jest najwyższy. Środkowy wierzchołek, położony w grani głównej kilkanaście metrów na południowy wschód, jest minimalnie niższy i oddzielony od głównego płytkim siodełkiem. Nieco dalej w stronę Wrót Chałubińskiego wznosi się wierzchołek południowy, a na zachód od głównej kulminacji (w stronę Czarnej Ławki) – wierzchołek zachodni. Wierzchołek wschodni jako jedyny nie leży w głównej grani, jest on kulminacją południowo-wschodniej ściany, opadającej do Doliny za Mnichem. Północna ściana Szpiglasowego Wierchu wznosi się nad Doliną Pięciu Stawów Polskich, południowo-zachodnie zbocza szczytu opadają natomiast do Doliny Ciemnosmreczyńskiej (Temnosmrečinská dolina), górnego piętra Doliny Koprowej (Kôprová dolina) po stronie Słowacji[5].
Północne zbocza masywu Szpiglasowego Wierchu opadają do Wielkiego Stawu Polskiego. Wyróżnia się w nich wielki Czerwony Piarg i Szpiglasowa Kotlinka oddzielona piarżysto-płytowym wałem[5].
Widok z zachodu
Szpiglasowa Przełęcz i Szpiglasowy Wierch. Ponad nimi Mięguszowiecki Szczyt (z lewej strony) i Cubryna
Widok z południowego wschodu
Widok z Doliny Pięciu Stawów Polskich
.jpg)
.jpg)
Szczyt jest dostępny ze Szpiglasowej Przełęczy – łatwo od strony Morskiego Oka („Ceprostradą”), trudniej od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich (ubezpieczenia za pomocą łańcuchów)[2].
Drogi prowadzące na szczyt znane były góralom już w XIX wieku. Nie znamy nazwiska pierwszych turystów, którzy byli na wierzchołku. Znany jest opis widoku ze szczytu autorstwa Christiana Genersicha, żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku profesora liceum w Kieżmarku. Odnotowano dopiero wejście Zygmunta Klemensiewicza z 20 sierpnia 1905 r. Pierwsze odnotowane zimowe wejścia na szczyt: Adam Karpiński i Wilhelm Smoluchowski 8 kwietnia 1925 r.[6]
– odnoga żółtego szlaku na Szpiglasową Przełęcz, prowadzącego od strony Morskiego Oka (Ceprostrada) i od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich (Szpiglasowe Perci – niewielki fragment ubezpieczony za pomocą łańcuchów).
- Czas przejścia ze Szpiglasowej Przełęczy na szczyt: 15 min.
- Czas przejścia znad Morskiego Oka na przełęcz: 2:15 h, ↓ 1:40 h.
- Czas przejścia z przełęczy do skrzyżowania ze szlakiem niebieskim prowadzącym przez Dolinę Pięciu Stawów Polskich: 1:10 h, ↑ 1:30 h. Stamtąd szlakiem niebieskim 30 min do schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich[7].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
