Loading AI tools
polski psycholog Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tomasz Witkowski (ur. 27 kwietnia 1963[1]) – polski psycholog, pisarz, publicysta i epistemolog psychologii.
Tomasz Witkowski (2017) | |
Data urodzenia |
27 kwietnia 1963 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
psycholog, pisarz |
Tytuł naukowy |
doktor nauk humanistycznych |
Alma Mater | |
Strona internetowa |
Tomasz Witkowski ukończył psychologię na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie w 1996 uzyskał doktorat na podstawie napisanej pod kierunkiem Michała Dąbka rozprawy Mechanizmy egotystyczne w procesie powstawania deficytów wyuczonej bezradności[2]. Był pracownikiem naukowym Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Wydziału Zamiejscowego we Wrocławiu Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej[3]. Prowadził badania poświęcone psychologii społecznej oraz motywacji na uniwersytetach w Bielefeld oraz w Hildesheim[4]. Autor kilkudziesięciu artykułów naukowych oraz ponad stu artykułów popularnonaukowych[5]. Publikował m.in. w British Journal of Social Psychology, Polish Psychological Bulletin, Journal of Social Psychology, Skeptical Inquirer oraz w The Scientific Review of Mental Health Practice[5][6]. Jego felietony i artykuły publikowały m.in. Polityka, Rzeczpospolita, Newsweek, a za granicą Areo Magazine i Science-Based Medicine. Jako guest blogger współpracuje na stałe z Research Digest publikowanym przez British Psychological Association[potrzebny przypis].
Jest założycielem Klubu Sceptyków Polskich[4]. W 2015 ukazała się w USA jego książka Psychology Gone Wrong. The Dark Sides of Science and Therapy, napisana wspólnie z Maciejem Zatońskim, a w 2016 Psychology Led Astray: Cargo Cult in Science and Therapy. Obie książki opublikowało wydawnictwo Brown Walker Press . W 2020 nakładem wydawnictwa Palgrave Macmillan ukazał się zbiór wywiadów przeprowadzonych przez niego z najwybitniejszymi psychologami świata zatytułowany Shaping Psychology: Perspectives on Legacy Controversy and the Future of the Field. Wśród jego rozmówców znaleźli się m.in. Elizabeth Loftus, Noam Chomsky, Daniel Kahneman i inni. W 2022 nakładem Universal Publishers ukazała się jego książka Fades, Fakes, and Frauds. Exploding Myths in Culture, Science and Psychology.
Publikuje także prozę literacką i pisze scenariusze. Jego opowiadania ukazywały się w czasopismach literackich Wyspa, Migotania, Pisarze.pl, a scenariusz filmu krótkometrażowego otrzymał w 2022 roku honorowe wyróżnienie w Konkursie im Krzysztofa Gradowskiego organizowanym przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS i Fundację Cinemania[7].
Tomasz Witkowski znany jest przede wszystkim z krytyki psychologii jako dyscypliny i jako praktyki – i daje jej wyraz w swoich publikacjach. Swoje podejście do nauki określa jako epistemologię subtraktywną. W październiku 2007, udając nieistniejącą francuską psycholożkę Renatę Aulagnier, opublikował na łamach miesięcznika „Charaktery” artykuł pod tytułem Wiedza prosto z pola[8]. Praca ta była mistyfikacją podobną do parodii Sokala. Autor skomentował to potem w artykule „Modne bzdury wciąż modne”[9]. Jego prowokacja stała się pretekstem do debaty o kodeksie etyczno-zawodowym psychologa i o statusie naukowym psychologii[10][11].
Jednym z przedmiotów jego krytyki jest terapia oparta na tak zwanym syndromie dorosłych dzieci alkoholików:
Tego syndromu nie ma. […] Jeśli przedstawimy ludziom charakterystykę, która jest wystarczająco ogólna, to większość osób uzna, że to bardzo trafny opis ich osobowości. […]. Syndrom DDA w badaniach został po prostu zmiażdżony. Dlatego teraz cała ideologia DDA ucieka od tego określenia w kierunku tzw. rodziny dysfunkcyjnej – Dorosłe Dziecko z Rodziny Dysfunkcyjnej (DDD). W tej chwili ideolodzy DDA do problemu z alkoholem dodają przemoc, wychowywanie przez jednego rodzica, to, że ktoś w rodzinie był poważnie chory, itp. Dokładne badania pokazują, że opis syndromu DDD jest mocno na wyrost[12].
Tomasz Witkowski skrytykował również wartość naukową i praktyczną testów projekcyjnych; Polskie Towarzystwo Psychologiczne odpowiedziało na tę krytykę[13], ze względu na istotność tych narzędzi m.in. w opiniowaniu sądowym.
Jest zdecydowanym krytykiem NLP; wykonane przez niego przeglądy wyników badań naukowych wskazują, że założenia NLP nigdy nie zostały empirycznie potwierdzone, a tym samym jest ono pseudonauką[6][14][15].
Jest zwolennikiem zastosowań sztucznej inteligencji i nowych technologii w psychologii[16][17][18][19].
W 2010 roku za swoją działalność został uhonorowany nagrodą Racjonalista Roku przyznawaną przez Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów[20].
W 2020 roku został zwycięzcą naukowego plebiscytu Soczewki Focusa 2019 w kategorii aktywista[21].
W 2022 roku otrzymał pierwszą nagrodę w Konkursie Literackim im. J.I. Kraszewskiego[22].
W 2023 roku podczas Międzynarodowego Festiwalu Kina Niezależnego Off Camera w konkursie scenariuszowym Script Pro otrzymał Nagrodę Główną Storytel oraz Nagrodę Stowarzyszenia Autorów ZAiKS[23].
W dorobku publikacyjnym T. Witkowskiego znajdują się, m.in.[24]:
Autorstwo
Współautorstwo
Redakcja naukowa
Wybrane artykuły
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.