Ulica Brzeska w Warszawie
ulica w Warszawie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica w Warszawie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Brzeska – ulica w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie.
Stara Praga | |||||||||||||||||||||||||
Ulica Brzeska, widok w kierunku ul. Kijowskiej | |||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
Długość |
600 m[1] | ||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||||||||||||||||||||||||
52°15′11,0″N 21°02′28,5″E |
Ulica jest jednym z reliktów dawnej Pragi XIX i XX wieku. Jest uważana za centrum tzw. północnopraskiego trójkąta bermudzkiego czyli najniebezpieczniejszej części dzielnicy[2][3]. Wyznacza także wschodnią pierzeję bazaru Różyckiego.
Na odcinku Od ul. Kijowskiej do ulicy Ząbkowskiej wytyczona po roku 1870, gdy odnotowano fakt wykupu gruntu przez magistrat[4]. Po raz pierwszy pojawia się na planie z roku 1873[4]. Została wytyczona w pobliżu Dworca Terespolskiego, nazywanego także Brzeskim[5]. Jej zaplanowany w okresie międzywojennym odcinek do ulicy Białostockiej, który miał nosić nazwę ulicy Słonimskiej, przebito po 1945[6].
Najstarszym zachowanym obiektem przy ulicy jest Gmach Szkoły Technicznej Kolei Warszawsko-Terespolskiej oraz sąsiadujący z nią zespół zabudowań Szpitala Kolei Skarbowych Nadwiślańskich. Wzniesione w latach 1872–1873 według projektu Anzelma Krysińskiego. W 1910 od strony ul. Markowskiej wzniesiono neogotycką kaplicę Najświętszego Serca Pana Jezusa, ufundowaną przez siostry kanoniczki[7]. Szpital był później rozbudowywany.
W 1882 na posesji znajdującej się między ulicami: Targową, Ząbkowską i Brzeską otwarto istniejący do dzisiaj bazar Różyckiego[8].
Około 1900 na dużej posesji pomiędzy Brzeską i Markowską powstał czterokondygnacyjny młyn parowy należący do spółki Schultz i Parzyński, a około 1912 magazyn mąki[9]. Po przejęciu za długi przez Bank Handlowy po pożarze w 1934 młyn został przekształcony w kaszarnię[9]. Zakład zamknięto po 1970[9]. Z obiektu zachowały się zrujnowany budynek portierni i biura znajdujący się przy ulicy[10].
W latach 1905–1914 po wschodniej po wschodniej stronie ulicy wzniesiono kilka kamienic o wyższym standardzie[2]. Eklektyczne fasady kamienic kontrastowały często ze skromnymi wnętrzami, a wiele kamienic posiadało kilka podwórzy. Kamienice przy Brzeskiej należały w większości do właścicieli pochodzenia żydowskiego[4]. Zamieszkiwali je głównie kolejarze, dorożkarze i robotnicy[4]. W latach 1905–1914 powstało przy Brzeskiej, po jej wschodniej stronie, kilka kamienic o wyższym standardzie.
Pod nr 24 wzniesiono budynek automatycznej centrali telefonicznej, jeden z sześciu tego typu obiektów na terenie Warszawy należących do Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST-y)[11]. Budynek został na krótko opanowany przez żołnierzy Obwodu VI Praga Armii Krajowej w pierwszym dniu powstania warszawskiego. W ceglanej ścianie budynku zachowały się ślady kul niemieckiego ostrzału. Wydarzenia z 1 sierpnia 1944 upamiętnia napis i „kotwica” Polski Walczącej[12]. 14 września 1944 ulica została opanowana przez oddziały 1 Armii Wojska Polskiego[13].
Po wojnie pod nr 29/31 działała popularna restauracja „Schron u Marynarza”, której współwłaścicielem (z Józefem Brzeskim)[14] był ważący ponad 200 kg były marynarz Wincenty Andruszkiewicz[15]. W wielu kamienicach funkcjonowały nielegalne punkty sprzedaży alkoholu (tzw. mety)[16].
Po 1945 roku do kamienic przy ulicy przesiedlano osoby eksmitowane z innych lokalizacji, w tym pochodzące z marginesu społecznego, pojawili się także tzw. dzicy lokatorzy[17]. Był to główny powód, dla którego ulica zyskała złą sławę[17].
Na podwórkach kamienic pod nr 9, 11, 13, 15/17, 17a i 21 znajdują się kapliczki[18].
W 2009 założenie urbanistyczne ulicy Brzeskiej na odcinku pomiędzy ulicami Ząbkowską i Kijowską zostało wpisane do rejestru zabytków[19].
W 2022 deweloper rozebrał zabytkowe relikty młyna parowego Schutza i Parzyńskiego (nr 8) w celu ich ponownego wkomponowania we front nowo wzniesionego w tym miejscu budynku mieszkalnego[20].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.