Vichy

Vichy (wymowa^ⓘ, oksyt. Vichèi) – miasto i gmina w środkowej Francji, w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Allier, na Masywie Centralnym^[4][5][6].

Ten artykuł dotyczy miasta we Francji. Zobacz też: inne znaczenia.

Vichy

gmina
Ratusz w Vichy
Herb
Państwo	Francja
Region	Owernia-Rodan-Alpy
Departament	Allier
Okręg	Vichy
Kod INSEE	03310[1]
Mer	Frederic Aguilera (2020–2026)[2]
Powierzchnia	5,85 km²
Wysokość	243–317 m n.p.m.
Populacja (01.01.2019) • liczba ludności	24 980[1][3]
• gęstość	4270 os./km²[1][3]
Kod pocztowy	03200[1]
Położenie na mapie Allier Vichy
Położenie na mapie Francji Vichy
Położenie na mapie regionu Owernia-Rodan-Alpy Vichy
46°08′N 3°26′E
Strona internetowa

Historia

Czasy Cesarstwa Rzymskiego

W 52 r. p.n.e. wracając po przegranej bitwie pod Gregovią Rzymianie założyli na brzegu rzeki Flumen Elaver (dzisiaj Allier) osadę. Jej mieszkańcy używali wody z pobliskich gorących źródeł do celów zdrowotnych. Przez dwa pierwsze wieki nowej ery Vichy dynamicznie się rozwijało dzięki ich wykorzystywaniu. Powstawały tam też dzieła ceramiczne, które transportowano rzeką do Loary, a stamtąd do miast. Pod koniec III w. n.e miasto nazywało się Aquae Calidae (gorące wody)^[7][8], następnie Vippiacus, od nazwy regionu Vippus, aż ta nazwa przekształciła się pod wpływem języków oksytańskiego i francuskiego w dzisiejsze Vichy^[9][10].

Średniowiecze

Upadek Cesarstwa Rzymskiego oznaczał powolny spadek znaczenia miejscowości jako uzdrowiska. Na przełomie X w. i XI w. lordowie De Vichy przejęli kontrolę nad przeprawą przez rzekę Allier, zbudowali zamek, a miasto zaczęło się odradzać. W 1344 r. król Francji Jan II Dobry nadał hrabstwo Vichy księciu Burbonii Piotrowi Burbonowi. W 1410 r. syn Piotra, Louis II rozbudował fortyfikacje oraz zbudował kaplicę, którą przekazał zakonowi Celestynów^[8][9].

XIX wiek

W XIX w. Vichy przeżywało największy rozwój, a jego wody termalne cieszyły się największym zainteresowaniem od czasów Cesarstwa Rzymskiego^[7]. W latach 1861–1866 cesarz Francji Napoleon III 5 razy skorzystał z tutejszych wód w celach leczniczych. Uregulował on rzekę Allier, wybudował bulwary spacerowe oraz park miejski^[7][8]. Dzięki niemu powstały tam również: kasyno, ratusz, urząd pocztowy oraz kościół pw. św. Ludwika^[9].

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej siedziba kolaborującego z III Rzeszą rządu marszałka Pétaina (tzw. rząd Vichy), któremu 10 lipca 1940 zebrany w Tuluzie parlament francuski przekazał pełnię władzy po klęsce^{[4][5][6][7][9]}.

Polityka

Lista merów Vichy^[11]

Okres sprawowania władzy	Imię i nazwisko	Partia
od 6 października 2017	Frédéric Aguilera	LR
19 marca 1989 - 28 września 2017	Claude Malhuret	UMP
15 września 1967 - 19 marca 1989	Jacques Lacarin
20 sierpnia 1950 - 6 sierpnia 1967	Pierre Coulon
10 kwietnia 1949 - 8 lipca 1950	Pierre-Victor Léger
6 maja 1945 - 10 kwietnia 1949	Louis Moinard
30 sierpnia 1944 - 6 maja 1945	Jean Barbier
19 maja 1929 - 30 sierpnia 1944	Pierre-Victor Léger
10 grudnia 1919 - 19 maja 1929	Louis Lasteyras
19 maja 1912 - 14 listopada 1919	Armand Bernard
20 maja 1900 - 19 maja 1912	Louis Lasteyras
21 maja 1893 - 20 maja 1900	Ferdinand Debrest
15 maja 1892 - 21 maja 1893	Gabriel Nicolas
czerwiec 1879 - marzec 1892	Georges Durin
styczeń - wrzesień 1878	Alfred Bulot
1876 - 1878	Antoine Jardet
1874 - 1876	Ernest Jaurand
wrzesień 1870 - 1874	Antoine Jardet
15 września 1865 - 9 września 1870	Joseph Bousquet
7 maja 1860 - 15 września 1865	Norbert Leroy
7 maja 1857 - 7 maja 1860	Antoine Guillermen
20 sierpnia 1853 - 7 maja 1857	Victor Noyer
sierpień 1848 - sierpień 1853	Victor Prunelle
1843 - 1848	Claude Ramin-Prêtre
1833 - 1842	Christophe Bulot
1831 - 1832	Louis Chaloin
1822 - 1831	Baron Lucas
26 października 1814-1822	Antoine Fouet
21 maja 1815 - 26 października 1815	Jean-Joseph Gravier Du Monceau
17 marca 1814 - 21 maja 1815	Antoine Fouet
1809 - 10 marca 1814	Godefroy de Bardon
29 marca 1805 - 1809	Gilbert Chocheprat
listopad 1802 - 29 marca 1805	Godefroy de Bardon
13 lipca 1800 - listopad 1802	Louis-Antoine Sauret
1798 - lipiec 1800	Jean-Joseph Gravier Du Monceau
listopad 1791 - 1795	Jean-Joseph Gravier Du Monceau
2 lutego 1790 - 13 listopada 1791	François-Claude Chocheprat

Współpraca międzynarodowa

• Wilhelmshaven, Niemcy (1965)^[12]
• Bad Tölz, Niemcy (1966)^[12]
• Powiat Rhein-Neckar, Niemcy (1970)^[12]
• Dunfermline, Wielka Brytania (1983)^[12]
• Logroño, Hiszpania (1993)^[12]
• Saratoga Springs, Stany Zjednoczone (1994)^[12]

Gospodarka

W Vichy produkowana jest z kilku źródeł (m.in. nazwanych Napoleon III i Cellestine) znana woda mineralna (Vichy Célestins)^[13].

Transport

Stacja kolejowa Gare de Vichy

Transport miejski

Tramwaje

Osobny artykuł: Tramwaje w Vichy.

Transport drogowy

Do Vichy można się dostać samochodem^[14]:

• z Paryża drogą A71 (342 km)
• z Lyonu drogą A89 (165 km)
• z Montpellier drogami A75 - A71 - A719 (409 km)
• z Bordeaux drogami A89 - A71 - A719 (428 km)
• z Rennes przez Le Mans oraz Tours drogami A81 - A28 - A85 - A71
• z Strasburgu przez Le Chalon drogami A35 - A36 - A6 - N70 (574 km)
• z Tuluzy drogami A89 - A20 - A71 - A719 (423 km)

Transport kolejowy

W mieście znajduje się stacja kolejowa Gare de Vichy z połączeniami do Paryża i Lyonu^[15].

Transport lotniczy

5 km od miasta znajduje się Port lotniczy Vichy-Charmeil posiadający pas o długości 2200 m^[16].

Architektura

Zabytki

• 
  Wnętrze pawilonu Napoleona III
• 
  Ratusz w Vichy
• 
  Wnętrze pawilonu ze źródłem "Celestyna"
• 
  Gmach opery w Vichy

Oświata i nauka

W mieście znajduje się 7 przedszkoli, 5 publicznych szkół podstawowych^[17] oraz uniwersytet Le Pôle Universitaire de Vichy^[18].

Zobacz też

• Francja Vichy

Przypisy

1. Dane statystyczne o Vichy (dostęp 2018-07-06) (pol.)
2. Biogram Frederica Aguilery na stronie miasta Vichy (dostęp 2018-07-06) (fr.)
3. Francuski Urząd Statystyczny
4. Encyklopedia popularna PWN, tom 10, str. 79, Wydawnictwo Naukowe PWN SA., Warszawa 1998, ISBN 83-7129-545-6
5. Encyklopedia EUREKA, str. 682, Wydawnictwo IBIS, Poznań 2011, ISBN 978-83-7738-086-0
6. Encyklopedia Podręczna, str. 1007, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków 2001, ISBN 83-88080-39-3
7. Opis miasta na navtur.pl (dostęp 2018-07-06) (pol.)
8. Historia miasta na poznaj-swiat.pl (dostęp 2018-07-06) (pol.). [dostęp 2018-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-06)].
9. Historia miasta (dostęp 2018-07-06) (fr.)
10. Ancient Vichy, Jacques Corrocher, Institute of Studies Massif Central, 1981
11. Lista merów Vichy (dostęp 2018-07-06) (fr.)
12. Lista miast partnerskich miast francuskich (dostęp 2019-06-28) (fr.)
13. Strona internetowa Vichy Célestins (dostęp 2018-07-06) (fr.)
14. Dojazd samochodem do Vichy (dostęp 2018-07-06) (fr.)
15. Kolej w Vichy (dostęp 2018-07-06) (fr.)
16. Lotnictwo w Vichy (dostęp 2018-07-06) (fr.)
17. Szkolnictwo w Vichy (dostęp 2018-07-06) (fr.)
18. O uniwersytecie na stronie internetowej miasta (dostęp 2018-07-06) (fr.)

Bibliografia

• Encyklopedia popularna PWN, tom 10, str. 79, Wydawnictwo Naukowe PWN SA., Warszawa 1998, ISBN 83-7129-545-6
• Encyklopedia EUREKA, str. 682, Wydawnictwo IBIS, Poznań 2011, ISBN 978-83-7738-086-0
• Encyklopedia Podręczna, str. 1007, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków 2001, ISBN 83-88080-39-3
• Ancient Vichy, Jacques Corrocher, Institute of Studies Massif Central, 1981

Kontrola autorytatywna (gmina we Francji):

• VIAF: 155909424
• LCCN: n50063867
• GND: 4119419-6
• BnF: 13890388w
• NKC: ge986043
• J9U: 987007557269705171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3992687
• Britannica: place/Vichy
• Universalis: vichy
• SNL: Vichy
• Catalana: 0070367
• DSDE: Vichy