Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1860 roku

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1860 roku – dziewiętnaste wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Na urząd prezydenta wybrano Abrahama Lincolna, a wiceprezydentem został Hannibal Hamlin.

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1860 roku

Państwo	Stany Zjednoczone
Rodzaj	wybory prezydenckie
Data przeprowadzenia	6 listopada 1860 (głosowanie powszechne)
Podstawa prawna	Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Głosowanie
Wyniki wyborów prezydenckich (% głosów elektorskich): Lincoln 59,4% Breckinridge 23,8% Bell 12,9% Douglas 4%
Wyniki wyborów wiceprezydenckich (% głosów elektorskich): Hamlin 59,4% Lane 23,8% Everett 12,9% Johnson 4%
Frekwencja: 81,2%
poprzednie: 1856 następne: 1864

Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 1860 roku. Liczba na mapie określa liczbę przedstawicieli stanu w Kolegium Elektorów

Kampania wyborcza

Wybory prezydenckie w 1860 roku odbywały się w atmosferze napięcia i groźby secesji stanów południowych^[1]. Wydarzenia z 1859 roku, jak insurekcja Johna Browna i debaty Lincoln–Douglas ukształtowały politykę głównych partii^[2]. Początkowo najpoważniejszym kandydatem Partii Republikańskiej był William H. Seward, lecz jego kontrowersyjne wypowiedzi, w których zapowiadał rozpad kraju, w przypadku nierozwiązania kwestii niewolniczej, pozbawiły go nominacji^[1]. Kandydatem republikanów został inny dawny wig, Abraham Lincoln, który w wielu kwestiach zajmował dużo bardziej stonowane stanowisko^[1]. W kampanii popierał interesy rolnictwa i przemysłu z Północy oraz budowę kolejowej linii transkontynentalnej^[3]. Sprzeciwił się rozszerzaniu niewolnictwa, konstytucji z Lecompton, ale potępił najazd Browna^[3]. W Partii Demokratycznej istniał rozłam, który uwidocznił się 23 kwietnia 1860 na konwencji w Charleston^[4]. Stephen A. Douglas miał poparcie większości delegatów, ale niewystarczające do uzyskania nominacji^[4]. Jego program opierał się na zasadzie „suwerenności ludu”, jednak delegaci z Południa wycofali swoje poparcie i zażądali, by terytoria południowe zostały objęte federalną ochroną niewolnictwa^[5]. Wobec braku zgody na ten postulat i powstałego impasu, konwencja została odroczona do czerwcowego zjazdu w Baltimore^[3]. Konwencja w Baltimore została szybko zerwana przez delegatów południowych, którzy nominowali swoim kandydatem urzędującego wiceprezydenta Johna Breckinridge’a (28 czerwca)^[6]. Pięć dni wcześniej delegaci z Północy poparli Douglasa^[6]. Rozłam w Partii Demokratycznej znacznie ułatwił zwycięstwo republikanom^[3]. Czwartą siłą startującą w wyborach była Partia Unii Konstytucyjnej, składająca się z konserwatystów i dawnych wigów^[7]. Ich majowa konwencja w Baltimore nominowała Johna Bella kandydatem na prezydenta i Edwarda Everetta na wiceprezydenta^[8].

Kandydaci

Partia Demokratyczna z Południa

• 
  John Cabell Breckinridge
• 
  Joseph Lane

Partia Demokratyczna z Północy

• 
  Stephen A. Douglas
• 
  Herschel Johnson

Partia Republikańska

• 
  Abraham Lincoln
• 
  Hannibal Hamlin

Konstytucyjna Partia Unii

• 
  John Bell
• 
  Edward Everett

Wyniki głosowania

Głosowanie powszechne odbyło się 6 listopada 1860^[9]. Lincoln uzyskał 39,9% poparcia, wobec 29,4% dla Douglasa, 18,1% dla Breckinridge’a i 12,6% dla Bella^[9]. Ponadto, nieco ponad 500 głosów oddano na niezależnych elektorów, głosujących na innych kandydatów^[9]. Frekwencja wyniosła 81,2%^[10]. W głosowaniu Kolegium Elektorów (zatwierdzonym 13 lutego 1861^[11]) Lincoln uzyskał 180 głosów, przy wymaganej większości 152 głosów^[12]. Na Breckinridge’a zagłosowało 72 elektorów, na Bella – 39, a na Douglasa – 12^[12]. W głosowaniu wiceprezydenckim zwyciężył Hannibal Hamlin, uzyskując 180 głosów^[12]. Joseph Lane uzyskał 72 głosy, Edward Everett – 39, a Herschel Johnson – 12^[12].

Abraham Lincoln został zaprzysiężony 4 marca 1861 roku^[13].

Kandydat na prezydenta	Partia	Głosowanie powszechne		Kolegium Elektorów
		Głosy	Procent
Abraham Lincoln	Partia Republikańska	1 866 452	39,9%	180
John Breckinridge	Partia Demokratyczna z Południa	847 953	18,1%	72
John Bell	Konstytucyjna Partia Unii	590 631	12,6%	39
Stephen A. Douglas	Partia Demokratyczna z Północy	1 375 157	29,4%	12
Łącznie				303

Kandydat na wiceprezydenta	Partia	Kolegium Elektorów
Hannibal Hamlin	Partia Republikańska	180
Joseph Lane	Partia Demokratyczna z Południa	72
Edward Everett	Konstytucyjna Partia Unii	39
Herschel Johnson	Partia Demokratyczna z Północy	12
Łącznie		303

Przypisy

1. Bartnicki 1995 ↓, s. 29.
2. Jones 2016 ↓, s. 240.
3. Jones 2016 ↓, s. 242.
4. Jones 2016 ↓, s. 241.
5. Bartnicki 1995 ↓, s. 31.
6. Pastusiak 1999 ↓, s. 315.
7. Bartnicki 1995 ↓, s. 32.
8. Jones 2016 ↓, s. 243.
9. US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-09-28]. (ang.).
10. Election of 1860. CountingTheVotes. [dostęp 2017-09-28]. (ang.).
11. Presidential Election of 1860. Biblioteka Kongresu. [dostęp 2017-09-28]. (ang.).
12. Electoral College Box – 1860. NARA. [dostęp 2017-09-28]. (ang.).
13. Pastusiak 1999 ↓, s. 316.

Bibliografia

• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).
• Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).
• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).

Kontrola autorytatywna (Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych):

• LCCN: sh2010108116

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: event/United-States-presidential-election-of-1860