Władysław Nowakowski[uwaga 1], ps. „Jeleń”, „Dziewulski”, „Serb”, „Żubr” (ur. 29 czerwca 1898 w majątku Podlesie, zm. 22 października 1964 w Chicago) – major Wojska Polskigo, uczestnik I wojny światowej i kampanii wrześniowej, w trakcie powstania warszawskiego dowódca Zgrupowania „Żubr”, a następnie 32 pułku piechoty Armii Krajowej.
 major | |
| Data i miejsce urodzenia |
29 czerwca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 października 1964 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
32 pułk piechoty AK |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    | |
Życiorys
Urodził się 29 czerwca 1898 w Podlesiu, gm. Lelów, w rodzinie Jana i Stanisławy z Marcinkowskich[2]. W 1910 ukończył ośmioklasowe Gimnazjum w Częstochowie[3]. W czasie I wojny światowej był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od 1918 pełnił służbę w Wojsku Polskim. Porucznik piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1921[4][5]. Służył m.in. jako adiutant 56 Pułku Piechoty. Po utworzeniu Korpusu Ochrony Pogranicza[6] był dowódcą kompanii w 7 batalionie granicznym. W latach 30. służył w 30 pułku piechoty w Warszawie[7][8]. 27 czerwca 1935 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1935 i 28. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9][10]. Później, w tym samym stopniu i starszeństwie, został przeniesiony do korpusu oficerów uzbrojenia[11]. W marcu 1939 pełnił służbę w Szkole Uzbrojenia w Warszawie na stanowisku instruktora i wykładowcy kompanii szkolnej rusznikarzy[12].
We wrześniu 1939 został mianowany szefem uzbrojenia 30 Poleskiej Dywizji Piechoty. Po kapitulacji Modlina ranny dostał się do niewoli, z której w 1941 udało mu się uciec. Po ucieczce działał w konspiracji - w NOW i NSZ, gdzie był dowódcą obwodu. W 1942 przeszedł do szeregów Armii Krajowej. Od 7 lipca 1943 pełnił funkcję komendanta Rejonu III Bielany Obwodu Żoliborz AK. W trakcie powstania warszawskiego dowodził Zgrupowaniem „Żubr”, zaś od 20 września był dowódcą 32 pp AK w ramach 8 Dywizji Piechoty AK im. Romualda Traugutta. 3 września został ranny. 28 września 1944 awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 27 września 1944[13].
Od 30 września pozostawał w niewoli niemieckiej w obozach: Altengrabow Stalag XI A, Sandbostel Oflag X A. Znalazł się w grupie 29 oficerów (m.in. płk. Karola Ziemskiego „Wachnowskiego” ppłk. Mieczysława Niedzielskiego „Żywiciela”) oskarżonych o zamiar opanowania obozu. Przekazany Gestapo, został osadzony w obozie koncentracyjnym Neuengamme. Udało mu się uniknąć kary śmierci. Uwolniony został przez wojska brytyjskie 2 maja 1945. Po wyzwoleniu przebywał w Polskim Obozie Wojennym w Wentorf, nie został wcielony do PSZ. Napisał wspomnienia „Historia działań 32 pp AK „Żubry”.
Po wojnie pozostał na emigracji w Stanach Zjednoczonych w Chicago, gdzie pracował jako robotnik. Pochowany został na tamtejszym cmentarzu katolickim Saint Joseph Cemetery[13].
Był mężem Haliny z Kołomyjskich, lekarza. Ich syn Waldemar (ur. 1933), podczas powstania warszawskiego był łącznikiem ps. „Gacek”, w zgrupowaniu „Waligóra”[14].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12280 – 30 września 1944[15]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie – 1943 i 1944[16]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami[17]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 29 października 1926 „za zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa”[18][19][6]
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
