Łuszczeniec klonowy

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rhytisma, Rhytismataceae, Rhytismatales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Xyloma acerinum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1819 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Rhytisma^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Melanosorus acerinus (Pers.) De Not. 1847
Melasmia acerina Lév. 1846
Polystigma acerinum (Pers.) Link 1833
Rhytisma pseudoplatani Müll. Berol. 1913
Xyloma acerinum Pers. 1794
Xyloma gyrans Wallr. 1833
Xyloma lacrymans Wallr. 1833

Nazwa polska według Krytycznej listy wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski^[3].

Remove ads

Morfologia i rozwój

Podsumowanie

Perspektywa

Widoczna część grzyba nazywana jest podkładką. Ma ona okrągławy lub nieregularny kształt i średnicę do 2 cm. Podkładki pojawiają się w czerwcu/lipcu jako białe, chlorotyczne plamki, które stopniowo powiększają się i żółkną. Gdy osiągną wielkość kilku mm, pojawiają się w ich środku czarne plamki, które rozrastają się i w końcu zlewają z sobą w dużą plamę otoczoną żółtą obwódką. Plam takich na liściu z reguły jest wiele^[4].

Podkładki są zanurzone w tkance liścia. Strzępki grzyba mają średnicę 5–8 μm. Na podkładkach bezpłciowo wytwarzane są zarodniki konidialne. Powstają na bezbarwnych, cylindrycznych i zwężających się ku końcowi fialidach. Fialidy mają rozmiar 7–15 × 1,5–2 μm. Powstają w nich endogenicznie bezbarwne, cylindryczne, bezprzegrodowe, gładkie i cienkościenne konidia o rozmiarach 6–10 × 1 um^[5].

Środek czarnych plam początkowo jest gładki, później jednak pojawiają się na nim skupiska małych, pryszczykowatych pyknidiów, w których powstają pykniospory. Nieco później na obrzeżach czarnych plam powstają owocniki typu apotecjum. Objawia się to pomarszczeniem obrzeży plam. W tym czasie liście opadają. Opadanie chorych liści odbywa się w tym samym czasie co zdrowych, lub nieco wcześniej. Na opadłych liściach nadal rozwijają się apotecja wytwarzające zarodniki na drodze płciowej^[4]. Owocniki typu apotecjum o kształcie elipsoidalnym i wydłużonym, często zakrzywione, o rozmiarach 500–1300 × 300–500 μm. Otwierają się rozgałęzionym, podłużnym pęknięciem o długości od 2/3 do 3/4 długości owocnika. W hymenium znajdują się wstawki o długości 100–135 μm. Są bezbarwne, z kilkoma przegrodami, bez powłoki żelatynowej, często wykrzywione, a czasami rozgałęziające się na szczycie. Worki 8-zarodnikowe, dojrzewające kolejno. Askospory cylindryczne, zwężające się ku podstawie. Mają rozmiar 60–80 × 1,5–2,5 μm, są hialinowe, bezprzegrodowe. Na szczycie posiadają galaretowaty wyrostek o długości 2–4 μm^[5]. Askospory wysypują się z worków na wiosnę i dokonują infekcji pierwotnej zakażając liście klonu^[4].

Remove ads

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce Północnej i Nowej Zelandii^[6]. Jest bardzo pospolity na całej półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego^[5].

Rozwija się na liściach klonu polnego (Acer campestre), klonu zwyczajnego (Acer platanoides) i klonu jawora (Acer pseudoplatanus)^[7].

Znaczenie

Pasożyt i saprotrof atakujący liście klonu. Wywołuje chorobę o nazwie smołowata plamistość klonu lub czarna plamistość klonu. Objawia się ona żółknięciem i przedwczesnym opadaniem liści. Jest szczególnie groźna dla siewek i młodych drzew, ponieważ ogranicza ich przyrosty. Znacząco obniża też walory estetyczne klonów, które często sadzi się jako drzewa ozdobne np. w parkach^[4].

Ekstrakty z liści zakażonych Rhytisma acerinum wykazywały silne działanie hamujące na wirusa mozaiki tytoniowej^[5].

Łuszczeniec klonowy jest wrażliwy na zanieczyszczenie powietrza. Jego występowanie jest więc wskaźnikiem dużej czystości powietrza^[8].

Remove ads

Łuszczeniec klonowy

Systematyka i nazewnictwo

Morfologia i rozwój

Występowanie i siedlisko

Znaczenie

Przypisy

Wikiwand - on