Klon polny

Klon polny, paklon (Acer campestre L.) – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Występuje w południowej i środkowej Europie, na Kaukazie i w Azji Mniejszej. W Polsce rozpowszechniony na Pogórzu Karpackim, w dolinie Wisły, na Śląsku Górnym i Dolnym, w Wielkopolsce i Kujawach. Status gatunku na Pomorzu niepewny – prawdopodobnie jest tu tylko zawleczony, podobnie jak na pojedynczych stanowiskach w Polsce północno-wschodniej^[4].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Morfologia

Pokrój: Drzewo wysokości 15 – 20 m. W mniej sprzyjających warunkach glebowych rośnie jako wielopniowy, duży krzew. Na żyznych glebach w lasach łęgowych przekracza 15 m wysokości. Na Kaukazie spotykane są osobniki osiągające wysokość 25 m. Posiada płytki system korzeniowy. Kora na starych pniach szarobrązowa, siatkowato, podłużnie spękana. Gałązki odmiany suberosa wykształcają charakterystyczne listwy korkowe.
Liście: Naprzeciwległe, zmienne (patrz ryciny), 3 – 5 klapowe, lekko karbowane lub zatokowo powycinane. Wierzch blaszki lekko lśniący, ciemnozielony, od spodu szarozielone, młode lekko owłosione, dojrzałe tylko w kątach nerwów. Ogonek 2 – 7 cm (w lecie z sokiem mlecznym), blaszka 5 – 8 cm długa i do 10 cm szeroka. Jesienią liście przebarwiają się na żółto.
Kwiaty: Zebrane po ok. 10 w podbaldachy, barwy żółtozielonej. Zarówno kielich, jak i korona pięciokrotne, pręcików 8, słupek jeden. Zakwita w maju, razem z rozwojem liści lub tuż po ich rozwoju.
Owoc: Błoniasto uskrzydlony, często delikatnie owłosiony, spłaszczony orzech, nazywany skrzydlakiem. Młode połączone po dwa, ustawione względem siebie w linii prostej (pod kątem 180°). Dojrzewają w końcu września. Dojrzałe rozpadają się.

Remove ads

Ekologia

Gatunek mało wymagający, odporny na trudne warunki (zapylenie i zanieczyszczenie powietrza), dobrze znosi suszę, odporny na choroby i szkodniki. Rośnie zarówno na stanowiskach słonecznych jak i zacienionych. W Polsce występuje znacznie rzadziej niż inne klony (klon pospolity i jawor). Rośnie na niżu i w niższych położeniach górskich (do ok. 700 m n.p.m.). Najczęściej jednak spotyka się go w zaroślach śródpolnych, na suchych, ciepłych zboczach, w lasach dębowych lub w zaroślach i czyżniach, złożonych z gatunków ciepłolubnych. Sadzony, rośnie na większości gleb, ale w naturze preferuje gleby świeże, przepuszczalne, o odczynie zasadowym. W fitosocjologii gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea, Cl. Rhamno-Prunetea, wyróżniający dla SAll. Ulmenion oraz charakterystyczny i wyróżniający dla Ass. Galio-Carpinetum (regionalnie)^[5].

Remove ads

Zastosowanie

Roślina miododajna
Ze względu na wolny wzrost i tworzenie zwartych koron bardzo dobry gatunek do obsadzania wąskich ulic. Od wieków używany na formowane żywopłoty (podobnie jak lipa).
Istnieją odmiany ozdobne o barwnych liściach, które uprawiane są jako rośliny ozdobne.
Bardzo twarde, jasne drewno o ładnym rysunku słojów wykorzystuje się w stolarstwie, tokarstwie i na forniry.

Ochrona

Okazałe drzewa w Polsce podlegają ochronie jako pomniki przyrody. Kryterium kwalifikującym do ochrony w przypadku tego gatunku jest rozmiar 150 cm obwodu na wysokości 130 cm^[6]. W Centralnym rejestrze form ochrony przyrody w maju 2022 znajdowało się 69 drzew tego gatunku chronionych jako pomniki przyrody^[7].

Morfologia

Ekologia

Zastosowanie

Ochrona

Przypisy

Wikiwand - on