Śluza Różanka

Śluza Różanka (Rosentaler Schleusse^[1]) – śluza wodna, komorowa, zlokalizowana na rzece Odrze. Śluza położona jest we Wrocławiu na osiedlu Różanka. Stanowi ona jeden z elementów stopnia wodnego nazywanego Stopniem Wodnym Różanka^[1].

Śluza Różanka

Rosentaler Schleusse

widok z Mostu Osobowickiego
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Droga wodna	Kanał Różanka
Dane techniczne
Długość	193,0 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	2,30 m
Wrota	górne: zamknięcie segmentowe dolne: wrota wsporne
Rodzaj napędu	elektryczny
Położenie na mapie Wrocławia Śluza Różanka
Położenie na mapie Polski Śluza Różanka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Śluza Różanka
51°07′57″N 17°01′34″E

Historia

Śluza została wybudowana w 1916 r.^[a], w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki^[b][2][3] polegającej na budowie nowej drogi wodnej przeprowadzonej przez miasto w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, tzw. Wrocławskiego Szlaku Głównego^[4] (Północnego).

Charakterystyka

Śluza zlokalizowana jest na Kanale Różanka. Lewy brzeg stanowi grobla rozdzielająca Kanał Różanka od kanału Starej Odry^[c]. Na prawym brzegu kanału znajduje się zabudowa osiedla Różanka^[d]. Za wałem przeciwpowodziowym przebiega Ulica Osobowicka. Tuż powyżej śluzy przerzucona jest przeprawa mostowa – Mosty Osobowickie^[e][1][4].

Śluza ma wymiary: długość – 193,0 m, szerokość 9,6 m, głębokość na progu dolnym 4,00 m. Śluza spełnia wymagania Europejskiej klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych żeglownych, według EKG ONZ – 1992 r. dla III klasy dróg wodnych żeglownych, natomiast dla Polskiej klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych, spełnia wymagania stawiane IV klasie dróg wodnych^[f]. Poprzednia śluza na szklaku wodnym: Śluza Zacisze, odległość 3,92 km; następna: Śluzy Rędzin, odległość 6,49 km^[1][4]. Poziom wody górnej kształtowany jest na śluzie przez Jaz Różanka; normalny poziom piętrzenia wynosi 112,30 m n.p.m. Poziom wody dolnej kształtowany jest na Stopniu Wodnym Rędzin; normalny poziom wody dolnej 110,30 m n.p.m. Komora śluzy wykonana jest w konstrukcji betonowej. Ściany komory zostały oblicowane cegłą. Zamknięcie górne komory – segmentowe, zamknięcie dolne – wrota wsporne. W głowie dolnej zastosowano krótkie kanały obiegowe z zamknięciami segmentowymi^[1].

Niecodziennym rozwiązaniem technicznym zastosowanym na tej śluzie jest zamknięcie górne komory: jest to stalowy segment wahadłowy, o żebrowych elementach nośnych, nitowany, obracany na łożyskach ślizgowych. Posiada on żeliwne przeciwwagi zamocowane na kratowych wysięgnikach. Segment napędzany jest jednostronnie za pomocą wycinka koła zębatego o średnicy około 4 m. Koło zębate napędzane jest za pomocą wału z maszynowni, która mieści się w niewielkim, dwukondygnacyjnym budynku przy śluzie. Wał napędzany jest silnikiem elektrycznym, za pośrednictwem odpowiednio dobranego układu przekładni^[1].

Przy śluzie oprócz budynku maszynowni znajduje się drugi, bliźniaczy budynek sterowni oraz budynek administracyjny przy ul. Osobowickiej 2^[1].

Śluza Różanka

głowa dolna i budynki maszynowni

zamknięcie górne podczas piętrzenia

stanowisko górne

awanport górny

głowa dolna

głowa dolna

awanport dolny

budynek administracyjny

budynek administracyjny

Zobacz też

• Wrocławski Węzeł Wodny
• Odrzańska Droga Wodna
• Drogi wodne we Wrocławiu
• Stopnie wodne we Wrocławiu
• Śluzy wodne we Wrocławiu

Uwagi

1. Do eksploatacji przekazana 25 października 1917 r.
2. Tzw. II kanalizacja Odry, przeprowadzona w latach 1913–1917.
3. Na południe od śluzy.
4. Na północ od śluzy.
5. W ciągu Ulicy Władysława Reymonta i dalej Ulicy Bałtyckiej.
6. Dla Odrzańskiej Drodze Wodnej powyżej śluz Rędzin – a więc począwszy od Śluzy Różanka, nie są spełnione parametry obowiązujących w europie zachodniej dla IV klasy drogi wodnej, bowiem szerokość śluz wynosi 9,6 m, wobec wymaganych 12 m – jednostki o standardowej w Europie szerokości mają 11,40 m.