30. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie

30. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie odbył się w dniach 18–29 lutego 1980 roku. W konkursie głównym zaprezentowano 20 filmów pochodzących z 17 różnych krajów.

Jury pod przewodnictwem szwedzkiej aktorki Ingrid Thulin przyznało nagrodę główną festiwalu, Złotego Niedźwiedzia, ex aequo amerykańskiemu filmowi Heartland w reżyserii Richarda Pearce’a oraz niemieckiemu filmowi Palermo czy Wolfsburg w reżyserii Wernera Schroetera. Drugą nagrodę w konkursie głównym, Srebrnego Niedźwiedzia – Nagrodę Specjalną Jury, przyznano włoskiemu filmowi Proszę o azyl w reżyserii Marco Ferreriego^[1].

Przebieg festiwalu

Nowym dyrektorem festiwalu został Moritz de Hadeln, który – podobnie jak jego poprzednik Wolf Donner – wprowadził kilka istotnych zmian w funkcjonowaniu imprezy już na samym początku swojej kadencji. De Hadeln powołał komitet doradczy ds. selekcji filmów, zobowiązał się do poszerzenia oferty targów dystrybucyjnych dla branży filmowej^[2], podkreślał znaczenie sekcji filmów dla dzieci i młodzieży Kinderfilmfest. Przekonał również Manfreda Salzgebera, założyciela sekcji Forum, do powrotu do Berlina z Amsterdamu i kierowania niezależną sekcją Info-Schau, która po pięciu latach zmieni ostatecznie nazwę na Panorama^[3].

W sekcji Forum, obchodzącej 30-lecie istnienia, zaprezentowano łącznie 94 filmy, koncentrując się w tym roku na filmach dokumentalnych i eksperymentalnych, amerykańskim kinie niezależnym oraz kinie brazylijskim. Jednym z najwybitniejszych filmów sekcji był portugalski miniserial Fatalna miłość w reżyserii Manoela de Oliveiry. W sekcji Kinderfilmfest największe wrażenie zrobił szwedzki film Jestem Maria w reżyserii Karstena Wedela^[3].

W ramach festiwalu odbyła się retrospektywa twórczości amerykańskiego reżysera Billy’ego Wildera^[4], wywodzącego się z Europy. Ze względu na protesty ze strony ZSRR, organizatorzy retrospektywy usunęli z niej ostatecznie filmy Ninoczka (1939) i Raz, dwa, trzy (1961), gdyż portretowały komunistów w nieprzychylny sposób. Ponadto odbył się także przegląd filmów w technice 3D jako pierwsza retrospektywa „techniczna” w historii festiwalu^[3].

Członkowie jury

Przewodnicząca jury konkursu głównego Ingrid Thulin.

Konkurs główny

• Ingrid Thulin, szwedzka aktorka – przewodnicząca jury^[5]
• Betsy Blair, amerykańska aktorka
• Mathieu Carrière, niemiecki aktor
• Alberto Isaac, meksykański reżyser
• Peter Kern, austriacki aktor i reżyser
• Károly Makk, węgierski reżyser
• Aleksandr Mitta, radziecki reżyser
• Alexandre Trauner, francuski scenograf
• Angel Wagenstein, bułgarski scenarzysta

Selekcja oficjalna

Konkurs główny

Następujące filmy zostały wyselekcjonowane do udziału w konkursie głównym o Złotego Niedźwiedzia i Srebrne Niedźwiedzie^[6]:

Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Reżyseria	Kraj produkcji
Zaufać	Bizalom	István Szabó	Węgry
Les bons débarras	Les bons débarras	Francis Mankiewicz	Kanada
Proszę o azyl	Chiedo asilo	Marco Ferreri	Włochy
Zbrodnia w Cuence	El crimen de Cuenca	Pilar Miró	Hiszpania
Niemcy – blada ojczyzna	Deutschland bleiche Mutter	Helma Sanders-Brahms	RFN
Dyrygent	Dyrygent	Andrzej Wajda	Polska
Wróg	Düşman	Zeki Ökten	Turcja
Heartland	Heartland	Richard Pearce	Stany Zjednoczone
Taniec kruka	Korpinpolska	Markku Lehmuskallio	Finlandia
Śmierć na żywo	La mort en direct	Bertrand Tavernier	Francja
Aksamitki w sierpniu	Marigolds in August	Ross Devenish	Południowa Afryka
Marmolada rewolucyjna	Marmeladupproret	Erland Josephson	Szwecja
Moskwa nie wierzy łzom	Москва слезам не верит Moskwa sliezam nie wierit	Władimir Mieńszow	ZSRR
Palermo czy Wolfsburg	Palermo oder Wolfsburg	Werner Schroeter	RFN
Cena przeżycia	Der Preis fürs Überleben	Hans Noever	RFN
Rude Boy	Rude Boy	Jack Hazan i David Mingay	Wielka Brytania
Solo Sunny	Solo Sunny	Konrad Wolf i Wolfgang Kohlhaase	NRD
Tranzyt	טרנזיט Transit	Daniel Wachsmann	Izrael
Wdowa Montiel	La viuda de Montiel	Miguel Littin	Meksyk
Słodka podróż	Le voyage en douce	Michel Deville	Francja

Pokazy pozakonkursowe

Następujące filmy zostały wyświetlone na festiwalu w ramach pokazów pozakonkursowych:

Tytuł polski	Tytuł oryginalny	Reżyseria	Kraj produkcji
Kaligula	Caligola	Tinto Brass	Włochy
Zadanie specjalne	Cruising	William Friedkin	Stany Zjednoczone

Laureaci nagród

Konkurs główny

Złoty Niedźwiedź

• Heartland, reż. Richard Pearce
• Palermo czy Wolfsburg, reż. Werner Schroeter

Srebrny Niedźwiedź – Nagroda Specjalna Jury

• Proszę o azyl, reż. Marco Ferreri

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego reżysera

• István Szabó – Zaufać

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki

• Renate Krößner – Solo Sunny

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora

• Andrzej Seweryn – Dyrygent

Berliński Niedźwiedź – Nagroda Rocznicowa

• Ross Devenish – Aksamitki w sierpniu

Wyróżnienie honorowe

• Rude Boy, reż. Jack Hazan i David Mingay
• Taniec kruka, reż. Markku Lehmuskallio
• Wróg, reż. Zeki Ökten

Konkurs filmów krótkometrażowych

Złoty Niedźwiedź dla najlepszego filmu krótkometrażowego

• Głowy, reż. Petr Sís

Pozostałe nagrody

Nagroda FIPRESCI

• Solo Sunny, reż. Konrad Wolf i Wolfgang Kohlhaase

Polonica

W konkursie głównym kinematografię polską reprezentował film Dyrygent w reżyserii Andrzeja Wajdy. Był to trzeci z ogólnej liczby siedmiu tytułów tego twórcy, który startował w konkursie głównym na Berlinale. Andrzej Seweryn zdobył za rolę w filmie Wajdy Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora jako pierwszy i jak dotychczas jedyny polski aktor. Obecna na festiwalu była również jego filmowa i do niedawna także życiowa partnerka, Krystyna Janda.