3 Dywizja Górska (III Rzesza)

3 Dywizja Górska (niem. 3. Gebirgs-Division) – dywizja górska Wehrmachtu, uczestniczyła w agresji na Polskę i Norwegię oraz w ataku na Związek Radziecki.

3 Dywizja Górska

3. Gebirgs-Division

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1 kwietnia 1938
Rozformowanie	1945
Dowódcy
Pierwszy	Eduard Dietl
Działania zbrojne
II wojna światowa agresja na Polskę dziwna wojna agresja na Norwegię bitwa o Narwik Atak na ZSRR Operacja Fall Blau
Organizacja
Dyslokacja	Graz
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Formacja	Wehrmacht
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	XVIII Korpus Armijny XXII Korpus Armijny[1]

Historia

3 Dywizja Górska sformowana została na początku kwietnia 1938 roku w Grazu z oddziałów 5 i 7 dywizji austriackich. W trakcie działań wojennych zmieniał się jej skład.

Po agresji III Rzeszy na Polskę 1 września 1939, po ataku z terytorium Słowacji, walczyła na terenie Polski z 10 Brygadą Kawalerii, uderzając przez Tarnów w kierunku Sanu w okolicy Sanoka^[2]. 12 września 1939 wycofana marszem pieszym z okolic Sanoka na Słowację i skierowana stamtąd transportami kolejowymi na front zachodni, w okolice Traben-Trarbach^[3].

Dowodzona przez gen.Eduarda Dietla wzięła udział w ataku na Norwegię w 1940 roku^[4]; jeden z pułków wchodzących w skład dywizji walczył w bitwie o Narwik, lecz został rozbity przez oddziały brytyjskie. Po odnowieniu stanu osobowego pozostała w Norwegii, jako oddziały okupacyjne. Po ataku Niemiec na ZSRR od 22 czerwca 1941 dywizja walczyła przeciwko Armii Czerwonej na froncie północnym w składzie 20. Armii Górskiej (Armia Leppland). Na początku października 1941 została zatrzymana kontratakami i uwikłała się w walki pozycyjne przy dużych stratach własnych. W styczniu 1942 została przerzucona do Niemiec w celu uzupełnień. W ramach odnowy siły uderzeniowej utworzono 144 pułk strzelców górskich^[5].

W kwietniu 1942 została ponownie przetransportowana do Norwegii w okolice Lillehammer jako siły okupacyjne. We wrześniu 1942 po przetransportowaniu jej przez Tallinn brała udział w walkach w okolicy miasta Mga na kierunku Leningradu w ramach kontrofensywy, której celem było zniszczenie wojsk radzieckich, biorących udział w operacji siniawińskiej. W listopadzie 1942 w celu wzmocnienia Frontu Południowego 3 Dywizja Górska została przerzucona w okolice Wielkich Łuków. Przerzucona na południowy odcinek frontu wschodniego, brała udział w próbie odblokowania wojsk niemieckich w Stalingradzie, lecz bezskutecznie.

W kwietniu 1943 toczyła walki pozycyjne w okolicy Woroszyłowgradu. W dniach 17 lipca do 22 lipca 1943 była uwikłana w ciężkie walki opóźniające zajęcie Zagłębia Donieckiego przez Armię Czerwoną^[6]. Podczas walk odwrotowych przez Nikopol nad Dnieprem osiągnęła na początku 1944 rzekę Ingulec. Od lipca do sierpnia 1944 toczyła walki we wschodnich Karpatach. W czasie dalszego odwrotu przeszła przez tereny Węgier i Słowacji, na południowy Śląsk i tereny Czech, gdzie w maju 1945 w okolicy Ołomuńca na terenie Protektoratu Czech i Moraw 3 Dywizja Górska wraz ze swoim ostatnim dowódcą dostała się do niewoli radzieckiej.

W 3 Dywizji Górskiej w 144 pułku służyło dwóch strzelców wyborowych Wehrmachtu: Matthäus Hetzenauer i Josef Allerberger.

Dowódcy dywizji

• gen. Eduard Dietl (wrzesień 1939 - czerwiec 1940)
• gen. Julius Ringel (czerwiec - październik 1940)
• gen. Hans Kreysin (październik 1940 - sierpień 1943)
• gen. Egbert Picker (sierpień 1943)
• gen. Siegfried Rasp (sierpień - wrzesień 1943)
• gen. Egbert Picker (wrzesień 1943)
• gen. August Wittmann wrzesień 1943 - lipiec 1944)
• gen. Paul Klatt (lipiec 1944 - maj 1945)

Struktura organizacyjna

Skład w 1939:

• 138 Pułk Strzelców Górskich
• 139 Pułk Strzelców Górskich
• 112 Pułk Artylerii Górskiej
• 112 Batalion Rozpoznawczy
• 48 Batalion Przeciwpancerny
• 83 Batalion Pionierów Górskich
• jednostki dodatkowe (batalion uzupełnień, łączności, zaopatrzenia)

Skład w 1942:

• 138 Pułk Strzelców Górskich
• 144 Pułk Strzelców Górskich
• 112 Pułk Artylerii Górskiej
• 95 Batalion Przeciwpancerny
• 83 Batalion Pionierów (Saperów) Górskich
• 68 jednostki dodatkowe (batalion uzupełnień, łączności, zaopatrzenia)

Skład w końcu 1944:

• 138 Pułk Strzelców Górskich
• 144 Pułk Strzelców Górskich
• 112 Pułk Artylerii Górskiej
• 95 Batalion Przeciwpancerny
• 83 Batalion Pionierów (Saperów) Górskich
• 68 jednostki dodatkowe (służby dywizyjne, łączności, zaopatrzenia)

Zapewnienie uzupełnień i szkolenie

• Zapasowy batalion strzelców górskich I./138^[7]