Acetylenek wapnia

Acetylenek wapnia, węglik wapnia, pot. karbid, CaC
2 – nieorganiczny związek chemiczny wapnia z grupy węglików jonowych o strukturze acetylenku^[5].

Acetylenek wapnia

karbid techniczny
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. węglik(2−) wapnia Inne nazwy i oznaczenia acetylenek wapnia, węglik wapnia, karbid
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CaC2
Masa molowa	64,10 g/mol
Wygląd	białe (czyste) lub szare (zanieczyszczone) ciało stałe
Identyfikacja
Numer CAS	75-20-7
PubChem	6352
InChI InChI=1S/C2.Ca/c1-2;/q-2;+2 InChIKey UIXRSLJINYRGFQ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 2,22 g/cm³[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie reaguje z wodą[1] Temperatura topnienia 2300 °C[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-07-30] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[2][a] Niebezpieczeństwo Zwroty H H260, H315, H318, H335 Zwroty P P223, P231+P232, P261, P280, P370+P378, P422[3] NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[4] 4 3 2 W Numer RTECS EV9400000
Podobne związki
Inne aniony	węglan wapnia
Inne kationy	acetylenek magnezu, acetylenek miedzi(I), acetylenek miedzi(II)
Podobne związki	acetylenki
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Właściwości

• produkt techniczny jest czarny, szarawy lub brunatny ze słabym połyskiem
• na powietrzu pokrywa się wodorotlenkiem wapnia i węglanem wapnia, pod wpływem pary wodnej i dwutlenku węgla
• charakterystyczny zapach karbidu spowodowany jest zanieczyszczeniem fosforkiem wapnia, hydrolizującym do fosforiaku

Otrzymywanie

Karbid wytwarza się poprzez ogrzewanie mieszaniny koksu i wapna palonego do temperatury 2000–2100 °C w elektrycznym piecu łukowym. W tych temperaturach tlenek wapnia jest redukowany przez węgiel do węgliku wapnia i tlenku węgla, zgodnie z reakcją^[6]:

3C + CaO → CaC
2 + CO↑

Produkt techniczny ma barwę szarą i jest zanieczyszczony węglem, tlenkiem wapnia oraz fosforkiem wapnia (Ca
3P
2, produkt redukcji fosforanu wapnia).

Reaktywność

• W warunkach normalnych reaguje egzotermicznie z wodą wydzielając acetylen:

CaC
2 + 2H
2O → Ca(OH)
2 + C
2H
2↑

• W temperaturze około 1100 °C reaguje z azotem cząsteczkowym dając cyjanamidek wapnia CaCN
  2:

CaC
2 + N
2 → CaCN
2 + C

Zastosowanie

• środek redukujący w hutnictwie^[7] metali ciężkich
• produkcja azotniaku (nawozu sztucznego opartego na cyjanamidku wapnia)^[7]
• produkcja acetylenu^[7]
• dawniej jako źródło światła w przenośnych lampach karbidówkach^[8] (karbidkach^[9]) oraz w latarniach morskich (bezpośrednie spalanie acetylenu), dziś używany w niektórych latarkach czołowych, mających zastosowanie w speleologii
• petarda domowej roboty (puszka karbidowa)
• środek odstraszający przeciw kretom i nornicom w ogrodach^[10]

Uwagi

1. Oznakowanie zostało uzupełnione względem oznakowania zharmonizowanego na podstawie karty charakterystyki.