Adenowirusy

Adenowirusy (łac. Adenoviridae) – rodzina wirusów DNA, charakteryzujących się występowaniem następujących cech:

• Symetria: adenowirusy mają symetrię ikozaedralną
• Kapsyd: ikozaedralny zbudowany z 252 kapsomerów^[1]
• Otoczka lipidowa: brak
• Kwas nukleinowy: dsDNA (dwuniciowy DNA)
• Replikacja: zachodzi w jądrze
• Wielkość: 80-100 nm
• Gospodarz: komórka zwierzęca kręgowców
• Cechy dodatkowe: z wierzchołków kapsydu wystają włókna białkowe, co nadaje wirionowi wygląd sztucznego satelity.

Adenowirusy

Systematyka
Grupa	Grupa I (dsDNA)
Rodzina	Adenoviridae
Cechy wiralne
Kwas nukleinowy	DNA
Liczba nici	dwie
Rezerwuar	kręgowce

Adenowirusy zostały w 1953 r. wykryte w tkance migdałków gardłowych (tkance adenoidalnej)^[2], stąd ich nazwa. Znanych jest 49 serotypów, pogrupowanych w widoczne na poniższym przeglądzie systematyki grupy, oznaczone symbolami od A do F. Dwie główne grupy wyodrębniane w obrębie tej rodziny to adenowirusy ssacze i ptasie:

• Rodzina: Adenoviridae (adenowirusy)
  • Rodzaj: Mastadenovirus (adenowirusy ssaków)
    • ludzki adenowirus A (HAdV-A)
    • ludzki adenowirus B (HAdV-B)
    • ludzki adenowirus C (HAdV-C)
    • ludzki adenowirus D (HAdV-D)
    • ludzki adenowirus E (HAdV-E)
    • ludzki adenowirus F (HAdV-F)
  • Rodzaj: Aviadenovirus (adenowirusy ptaków)

Patogeneza

Adenowirusy wykazują szczególne powinowactwo do układu chłonnego, powodując przerost tkanki adenoidalnej (limfoidalnej). Wywołują zmiany degeneracyjne i martwicę nabłonka dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, spojówki. W ciężkich przypadkach może dojść do uogólnienia zakażenia.

Chorobotwórczość

Choroby wywoływane przez adenowirusy dotyczą głównie oczu, układu oddechowego i przewodu pokarmowego:

• zakażenia dróg oddechowych u dzieci – są one często bezobjawowe, zwłaszcza w przypadku adenowirusa 2. Istnieje tutaj zależność od wieku: małe dzieci wykazują zwykle nieżyt nosa, zaś starsze – zapalenie gardła
• zakażenie oddechowe u rekrutów – występuje w dużych zbiorowiskach ludzkich, np. w koszarach, stąd nazwa
• tzw. oko stoczniowca – jest to choroba oczu przenoszona za pomocą niesterylnych narzędzi medycznych
• choroby jelit – występują u niemowląt – mogą to być zapalenia jelit lub wgłobienie jelit
• ostre zapalenia pęcherza moczowego – występują u niemowląt
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – występuje u niemowląt

Ponadto u osób otyłych jest większa częstotliwość infekcji niektórymi adenowirusami (adenowirus Ad-36).