Akrazje

Akrazje (Acrasidae Poche, 1913) (łańcuszkorośla) – niewielka grupa organizmów o spornej przynależności systematycznej i randze taksonomicznej. Przez długi czas zaliczane do śluzowców, następnie do supergrupy Excavata^[1] w randze rodzaju^[2].

Akrazje

Acrasis rosea
Systematyka
Domena	eukarionty
Supergrupa	Excavata
Typ	Discoba
Klad	Discicristata
Klad	Heterolobosea
Klad	Tetramitia
Rodzaj	Acrasis
Nazwa systematyczna
Acrasis Posche, 1913
Synonimy
Acrasiales Acrasida Acrasiomycetes Acrasiomycota Acrasidae

Charakterystyka

Organizmy jednokomórkowe tworzące pseudoplazmodia (agregacje przypominające śluźnie (plazmodia) śluzowców). Z zarodników kiełkują postacie pełzakowate, które żyją samodzielnie. Brak postaci wiciowca. Są one haplontami, a ich komórki są jednojądrowe. Stadium takie może trwać bardzo długo, a w przeciwieństwie do typowych śluzowców, plazmodia są krótkotrwałymi agregacjami, w których poszczególne komórki zachowują odrębność. Takie skupienie nazywane jest śluźnią rzekomą, nibyśluźnią, plazmodium agregacyjnym lub pseudoplazmodium. Powstaje zwykle w momencie niedoboru pożywienia. Przybiera ono wałeczkowaty kształt i wytwarza trzonkowate owocniki zwane sorokarpiami, złożone z żywych ameb. W odróżnieniu od typowych śluzowców, sorokarpia wytwarzają tylko łańcuszki zarodników, nie będąc okryte strukturami, które można by nazwać zarodnią. Sorokarpia są mikroskopijne, osiągając wyjątkowo długość 1 cm. Akrazje odżywiają się bakteriami. Żyją w glebie i odchodach zwierząt^[3][4].

Systematyka

Akrazje były długo uważane za specyficzną grupę śluzowców, o znacznej odrębności i niepewnych powiązaniach z innymi organizmami. W czasie, gdy pierwotniaki były dzielone na ameby i wiciowce, sugerowano pokrewieństwo typowych śluzowców z wiciowcami, a akrazji z amebami^[5]. Śluzowce były warunkowo zaliczane do grzybów, a akrazje uważano za słabo spokrewnione z resztą tej grupy, bliskie zwierzętom (a właściwie pierwotniakom wówczas zaliczanym do zwierząt), jako relikt z czasów przed podziałem jądrowców na rośliny, zwierzęta i grzyby^[3]. Miały wówczas rangę rzędu o nazwie Acrasiales (akrazjowce). W miarę odkrywania coraz większej odrębności nadawano im rangę klasy Acrasiomycetes (akrazjowe), a następnie gromady Acrasiomycota (akrazje)^[4]. Pod koniec XX w. z akrazji wydzielono grupę dikcjostelowych (Dictyosteliidae)^[4], której przedstawiciele we wcześniejszych opracowaniach^[5][3] byli przedstawiani jako organizmy modelowe dla wszystkich akrazji. Właściwe akrazje (z rodziny Acrasidae) od dikcjostelowych różnią się budową zarodników. U dikcjostelowych otoczone są one celulozową ścianą komórkową, a u właściwych akrazji są nagie^[4]. Akrazje (rodzina Acrasidae) okazały się bliżej spokrewnione z grupą Schizopyrenida^[6]. Wraz z tą grupą (pod nazwą Vahlkampfiidae), a także rodziną Gruberellidae i kilkoma gatunkami łączone są w grupę Heterolobosea skupiającą pełzakowate lub wiciowcowate protisty o swoistej budowie nibynóżek, mitochondriów itp., a ta z kolei wchodzi w skład grupy Excavata, obejmującej również m.in. Euglenozoa. Dikcjostelowe są w tym systemie nadal zaliczane do śluzowców^[1].