Albania Kaukaska

Albania Kaukaska (orm. Աղվանք, Aghvank^[1][2], az. Qafqaz Albaniyası, part. Ardhan, pahl. Arran^[3], arab. Al Ran^[1][3], gr. Ἀλβανία^[2]) – państwo historyczne, królestwo istniejące w starożytności na terenie obecnego Azerbejdżanu i południowej części Dagestanu.

Albania Kaukaska

IV wiek p.n.e. – VIII w.
Ustrój polityczny	Monarchia
Stolica	Qəbələ, Bərdə
Data powstania	IV wiek p.n.e.
Data likwidacji	VIII wiek
Położenie na mapie świata Albania Kaukaska
40,36472°N 46,88222°E

Toponimia

Jego nazwa, „Albania”, jest pochodzenia grecko-łacińskiego i oznacza w tych językach „górzysty kraj”^[2]. Według Pliniusza stolicą królestwa była Qəbələ^[4], obecnie pozostały po niej ruiny oraz nazwa jednego z rejonów administracyjnych Azerbejdżanu: Quabala. Strabon opisywał, że zamieszkują to królestwo ludy posługujące się 26 językami. Według Roberta Hewsena były to ludy ibero-kaukaskie, które być może dzięki warunkom terenowym (analogia z Baskami) nie uległy asymilacji przez Indoeuropejczyków, którzy zdominowali rozległe obszary Europy i Azji zachodniej^[5].

Historia

Królestwo powstało w IV wieku p.n.e. W 65 roku p.n.e. próbowali je podbić Rzymianie, zakusy te jednakże odparto, zadając najeźdźcom duże straty^[6]. Przez pewien okres Albania była sojuszniczką Rzymu w jego starciach m.in. z Partami. W latach 252-253 kraj został podbity przez Sasanidów, stając się jedną z satrapii (satrapia Albanii)^[7]. W roku 387 dokonano podziału Albanii między Sasanidów a Bizancjum^[4]. W 451 r. miało miejsce nieudane powstanie przeciwko Persji. W 504 roku cała Albania Kaukaska została podbita przez Sabirów lub Chazarów, a następnie odbita przez szacha Kawada. Chazarowie zajęli ją ponownie w 552 roku i równie szybko utracili na rzecz Persów^[8]. W połowie VII wieku przeszła pod panowanie arabskie, od tej pory nie używano już tej nazwy w kontekście regionu czy jednostki politycznej, nowi władcy zjednoczyli kraj z Armenią^[7].

Zobacz też

• Iberia kaukaska
• Kolchida
• Lezgini