Azotyn potasu

Azotyn potasu (nazwa Stocka: azotan(III) potasu), KNO₂ – nieorganiczny związek chemiczny z grupy azotynów, sól kwasu azotawego i potasu.

Azotyn potasu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. azotyn potasu addyt. dioksydoazotan(1−) potasu Inne nazwy i oznaczenia Stocka azotan(III) potasu inne daw. azotyn potasowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	KNO2
Masa molowa	85,10 g/mol
Wygląd	białe lub żółtawe higroskopijne kryształy
Identyfikacja
Numer CAS	7758-09-0
PubChem	516910
InChI InChI=1S/K.HNO2/c;2-1-3/h;(H,2,3)/q+1;/p-1 InChIKey BXNHTSHTPBPRFX-UHFFFAOYSA-M
Właściwości Gęstość 1,915 g/cm³[1][2]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 2810 g/dm³ 4130 g/dm³ (100 °C) w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w alkoholach i amoniaku Temperatura topnienia 350 °C (rozkład)[1] Temperatura wrzenia 537 °C[2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[3] Niebezpieczeństwo Zwroty H H272, H301, H400 Zwroty P P220, P273, P301+P310 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[3] Utleniający (O) Toksyczny (T) Groźny dla środowiska (N) Zwroty R R8, R25, R50 Zwroty S S1/2, S45, S61 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[2] 1 0 2 OX Temperatura zapłonu niepalny Numer RTECS TT3750000 Dawka śmiertelna LD50 200 mg/kg (królik, doustnie)[4]
Podobne związki
Inne aniony	azotan potasu
Inne kationy	azotyn sodu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Otrzymywanie

Otrzymuje się go poprzez redukcję ołowiem azotanu potasu:

KNO₃ + Pb → KNO₂ + PbO

lub w wyniku termicznego rozkładu azotanu potasu:

2KNO₃ → 2KNO₂ + O₂↑

Właściwości

Azotyn potasu jest białą lub żółtawą, higroskopijną substancją stałą. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Roztwór ma odczyn lekko zasadowy. Powyżej 350 °C azotyn potasu staje się niestabilny^[5]. Jego temperatura topnienia wynosi 440 °C. Powyżej tej temperatury rozkłada się:

4KNO₂ → 2K₂O + 2N₂↑ + 3O₂↑^{[potrzebny przypis]}

Jest utleniaczem, choć w pewnych warunkach może wykazywać właściwości redukujące (por. właściwości azotynów).

Toksyczność

Azotyn potasu jest w większych ilościach toksyczny. LD₅₀ (królik, doustnie) wynosi 200 mg/kg. TD_Lo dla człowieka (doustnie) wynosi 1,428 mg/kg^[5]. W wyniku reakcji KNO₂ z aminami powstającymi w wyniku rozkładu białek w organizmie mogą tworzyć się rakotwórcze nitrozoaminy.

Działa także bardzo szkodliwie na organizmy wodne (ekotoksyczność). LC₅₀ = 620 mg/l 96 h (danio pręgowany), EC₅₀ = 215 mg/l 48 h (dafnia wielka)^[6].

Zastosowanie

Azotyn potasu jest używany do nitrozowania, w produkcji barwników azowych, w chemii analitycznej do określania rzędowości amin, w fotografii jako sensybilizator (uczulacz), a także do konserwacji mięsa (lista E – E249), gdyż zapobiega tworzeniu się jadu kiełbasianego. Ze względu na szkodliwość azotynów sugeruje się ograniczenie ich używania jako konserwantów, jednak całkowite zastąpienie innymi związkami nie jest możliwe.