Babirussa wąsata

Babirussa wąsata^[3], babirussa srebrna, babirrussa (Babyrousa babyrussa) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny świniowatych (Suidae).

Babirussa wąsata

Babyrousa babyrussa[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	świniokształtne
Rodzina	świniowate
Rodzaj	babirussa
Gatunek	babirussa wąsata
Synonimy
Babyrousa alfurus (Lesson, 1827) Babyrousa babirousaalfurus (Jardine, 1836) Babyrousa babirusaalfurus (Guillemard, 1889) Babyrousa babirussaalfurus (Quoy & Gaimard, 1830) Babyrousa frostialfurus (Thomas, 1920) Babyrousa indicusalfurus (Kerr, 1792) Babyrousa orientalisalfurus (Brisson, 1762) Babyrousa quadricornuaalfurus Perry, 1811
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie

Taksonomia

Niegdyś wyróżniano trzy podgatunki, ale postulowano nadanie im rangi osobnych gatunków:

• B. celebensis – występuje w północnym Sulawesi
• B. togeanensis – zamieszkuje wyspy Togian
• B. babyrussa – żyje na Buru i wyspach Sula^[2]

Morfologia

Głowa i ciało osiągają razem długość 85–110 cm. Ogon mierzy zaś 20–32 cm. Wysokość zwierzęcia w ramionach wynosi 65–85 cm. Waży ono od 43 do 100 kg. Samce przerastają płeć przeciwną^[4].

Obfitującą w fałdy, pomarszczoną skórę pokrywa grube czarne lub złocistokremowe futro, odróżniające ten gatunek od innych^[4].

Głowa przechodzi w spiczasty ryj. Posiada on najbardziej charakterystyczną i dziwaczną cechę zwierzęcia: ciosy^[4].

Zaokrąglone ciało podtrzymują w porównaniu z nim długie, cienkie kończyny^[4].

Występowanie

Zwierzę występuje jedynie na kilku indonezyjskich wyspach:

• Mangole
• Taliabu
• Buru^[2]

Sądzi się, że na Sulabesi już wyginął^[2].

Prawdopodobnie na wyspach Sula i Buru gatunek introdukowano^[4].

Siedlisko

Zwierzę zamieszkuje wilgotny las równikowy zwłaszcza nad brzegami rzek i stawów, obfitującymi w roślinność wodną. Żyje też pośród trzcin. Unika natomiast gęstych krzaków^[4][2].

Pożywienie i zachowanie

Babirussa jest wszystkożerna. Nie przeżuwa. Spożywa liście, owoce, korzenie, bezkręgowce i niewielkie kręgowce. Budowa układu pokarmowego wskazuje na owocożerność. Z kolei szczęki i zęby zdolne są z łatwością miażdżyć nawet grube łupiny. Na Sulawesi ssak ten używa też wulkanicznych lizanek solnych, pije też słoną wodę. W przeciwieństwie do większości świniowatych nie ryje, nie posiadając odpowiedniej do tego kości. Poszukuje jednak pożywienia w piasku i błocie^[2].

Dorosłe samce prowadzą samotny tryb życia, natomiast samice żyją wraz z młodymi, tworząc grupki liczące do pięciu osobników^[2].

Status

Liczebność populacji nie jest znana, jednak uważa się, że stale maleje. Większość lasów, w których pierwotnie żyło zwierzę, została wykarczowana lub zdegradowana. Wyspa Mangole została w ten sposób poważnie zniszczona. Nie dotyczy to większej części wyspy Taliabu, jednak i ona podlega wylesianiu. Mimo to niektórzy tubylcy w dalszym ciągu polują na babirussę^[2].

Od 1931 roku prawo indonezyjskie obejmuje gatunek całkowitą ochroną. Od 1982 obejmuje go także załącznik I CITES. Obecnie nie uważa się jednak międzynarodowego handlu za istotnie wpływający na losy zwierzęcia^[2].

Ssak zamieszkuje następujące obszary chronione:

• Gunung Kelpat Muda (1380 km²) na Buru
• Waeapo (50 km²) na Buru
• Pulau Taliabu (700 km²) na Taliabu^[2]