Ballets Russes

Ballets Russes („Balety Rosyjskie”) – zespół baletowy założony w 1907 przez rosyjskiego impresaria Siergieja Diagilewa, pierwotnie mieszczący się w paryskim Théâtre Mogador, potem w Monte Carlo. Działał do śmierci Diagilewa w 1929 roku. Gwiazdami zespołu byli m.in. Wacław Niżyński, Anna Pawłowa i Matylda Krzesińska.

Balety Rosyjskie, August Macke (1912) – przedstawienie Karnawał

Bakst: Ognisty ptak, baletnica, 1910

W swym repertuarze zespół opierał się na syntezie sztuk: tańca klasycznego, malarstwa (scenografii), poezji/powieści (libretta). Zmiany wprowadzali: choreografowie – Michaił Fokin, następnie Wacław Niżyński (twórca choreografii do baletów: Popołudnie fauna, Gry, Święto Wiosny, Dyl Sowizdrzał) oraz jego siostra Bronisława (balet Wesele), scenografowie – Leon Bakst (Szecherezada, Popołudnie fauna, Duch róży), Aleksandr Benois (Pawilon Armidy), Henri Matisse, Pablo Picasso (Trójgraniasty kapelusz).

W działalności zespołu można wyodrębnić dwa okresy:

• 1909–1914: charakteryzujący się ścisłym związkiem z narodową sztuką rosyjską i jej propagowaniem
• 1915–1929: cechujący się dążeniem do odzwierciedlenia nowych, współczesnych prądów artystycznych (ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, surrealizm).

Zespół i kompozytorzy

• Tancerze i choreografowie: George Balanchine, Matylda Krzesińska, Michaił Fokin, Stanislas Idzikowski, Tamara Karsawina, Serge Lifar, Lidia Łopokowa(inne języki), Alicia Markova, Leonid Miasin, Wacław Niżyński, Anna Pawłowa i Ida Rubinstein(inne języki).
• Scenografia i kostiumy: Léon Bakst, Aleksandr Benois, Georges Braque, Joan Miró, Pablo Picasso, Iwan Bilibin, Paweł Czeliczew i Maurice Utrillo.
• Kompozytorzy: Georges Auric, Claude Debussy, Darius Milhaud, Francis Poulenc, Siergiej Prokofjew, Maurice Ravel, Erik Satie, Ottorino Respighi, Richard Strauss, Igor Strawinski, którego Diagilew odkrył i którego kariera w tym zespole się zaczęła.

Najważniejsze przedstawienia

Rok	Tytuł	Kompozytor	Choreografia	Scenografia i kostiumy
1909	Le Pavillon d'Armide(inne języki)	Nikołaj Czeriepnin	Michaił Fokin	Aleksandr Benois
1909	Kniaź Igor	Aleksandr Borodin	Michaił Fokin	Nikołaj Roerich
1909	Kleopatra	Anton Arienski	Michaił Fokin	Léon Bakst
1910	Ognisty ptak	Igor Strawinski	Michaił Fokin	Aleksander Gołowin(inne języki), Léon Bakst
1910	Szeherazada	Nikołaj Rimski-Korsakow	Michaił Fokin	Léon Bakst
1910	Karnawał	Robert Schumann	Michaił Fokin	Léon Bakst
1911	Pietruszka	Igor Strawinski	Michaił Fokin	Aleksandr Benois
1911	Le Spectre de la Rose(inne języki)	Carl Maria von Weber	Michaił Fokin	Léon Bakst
1912	Popołudnie fauna	Claude Debussy	Wacław Niżyński	Léon Bakst, Odilon Redon
1912	Dafnis i Chloe	Maurice Ravel	Michaił Fokin	Léon Bakst
1912	Le Dieu Bleu(inne języki)	Reynaldo Hahn	Michaił Fokin	Léon Bakst
1912	Thamar(inne języki)	Milij Bałakiriew	Michaił Fokin	Léon Bakst
1913	Jeux(inne języki)	Claude Debussy	Wacław Niżyński	Léon Bakst
1913	Święto wiosny	Igor Strawinski	Wacław Niżyński	Nikołaj Roerich
1913	Salomè	Florent Schmitt	Borys Romanow	Siergiej Sudejkin(inne języki)
1914	Legenda Józefa	Richard Strauss	Michaił Fokin	Léon Bakst
1914	Le Coq d’Or	Rimski-Korsakow	Michaił Fokin	Natalia Gonczarowa
1915	Soleil de Nuit	Rimski-Korsakow	Leonid Miasin	Michaił Łarionow
1917	Parade(inne języki)	Erik Satie	Leonid Miasin	Pablo Picasso
1919	La boutique fantastique	Gioacchino Rossini, Ottorino Respighi	Leonid Miasin	André Derain
1919	Trójgraniasty kapelusz	Manuel de Falla	Leonid Miasin	Pablo Picasso
1920	Le chant du rossignol	Igor Strawinski	Leonid Miasin	Henri Matisse
1920	Pulcinella	Igor Strawinski	Leonid Miasin	Pablo Picasso

Następcy

Po śmierci Diagilewa Ballets Russes rozpadł się. Wasilij de Basil(inne języki) (Colonel W. de Basil) założył w 1931 r. Ballets Russes de Monte-Carlo^[1], a René Blum (ur. 1878, zm. 1942) i Leonid Miasin w 1938 r. Ballet Russe de Monte Carlo(inne języki)^[2]. Na przestrzeni lat nazwy tych zespołów ulegały zmianie. W 1934 r. powstała szkoła baletowa School of American Ballet, która znajduje się w Lincoln Center for the Performing Arts w Nowym Jorku. Jej współzałożycielem był choreograf George Balanchine. Uczyło w niej wielu tancerzy z Ballet Russe de Monte Carlo. Po wojnie, w 1948 roku, powstał zespół New York City Ballet, założony przez Balanchine.

Zobacz też

• Jerzy Szabelewski
• Leon Wójcikowski