Benedykt Gajewski

Benedykt Marian Gajewski (ur. 21 marca 1927 w Łobaczówce, zm. 13 stycznia 2018 w Sanoku) – polski nauczyciel–geograf, autor publikacji w dziedzinie historii regionalnej.

Benedykt Gajewski

Data i miejsce urodzenia	21 marca 1927 Łobaczówka
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 2018 Sanok
Miejsce spoczynku	cmentarz w Domaradzu
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Rodzice	Feliks
Małżeństwo	Ewa
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 21 marca 1927 w Łobaczówce jako syn Feliksa^[1][2]. Pochodził z Beresteczka^[3]. Podczas II wojny światowej w 1942 wobec zagrożenia opuścił wraz z rodziną teren Wołynia i osiadł w Domaradzu, gdzie spędził dalszy czas okupacji niemieckiej, a po zakończeniu wojny w 1946 zdał egzamin dojrzałości w gronie sześciu pierwszych wychowanków Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego Zarządu Gminnego w Domaradzu^[4][3]. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego^[2]. Z wykształcenia był geografem^[5]. Pracował jako nauczyciel geografii w Liceum Pedagogicznym w Sanoku, Studium Nauczycielskim w Krośnie^[3][2]. W niepełnym wymiarze godzin był także nauczycielem w sanockich szkołach średnich: w szkołach mechanicznych^[3] (1957)^[6], szkołach ekonomicznych^[7]. W latach 70. sprawował funkcję wizytatora Oddziału Oświaty i Wychowania szkół średnich Urzędu Miejskiego w Sanoku^[8][3][2]. Na przełomie lat 70. i 80. pełnił funkcję prezesa Rady Zakładowej ZNP^[9]. W latach 80. był pedagogiem szkolnym w Szkole Podstawowej nr 7 w Sanoku^[3].

Był członkiem zespołu wokalnego pod nazwą „Czwórka Rewelersów”, działającego w Powiatowym Domu Kultury w budynku przy ul. Adama Mickiewicza 24 w Sanoku (prócz niego także m.in. Adam Bieniasz, Zbigniew Dańczyszyn)^[10]. Został kierownikiem i dyrygentem zespołu wokalno-muzycznego (żeński kwintet oraz orkiestra) działającego przy oddziale ZNP w Sanoku^[11].

Został autorem publikacji z dziedziny historii regionalnej, w tym stworzył szereg monografii opisujących miejscowości z obszaru ziemi sanockiej i Beskidu Niskiego^[2]. W sposób szczególny zainteresował się kwestią działań Ukraińskiej Powstańczej Armii na obszarze Bieszczadów, a celem gromadzenia informacji na ten temat wystąpił do ministra spraw wewnętrznych Stanisława Radkiewicza o zezwolenie na dostęp na korzystanie z dokumentów archiwalnych^[3]. Rezultatem pięcioletnich prac był maszynopis pt. Walka o utrwalanie władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie w latach 1945–1948, który według autora został przekazany docentowi historii z Warszawy w celu zrecenzowania, a następnie wydany przez tegoż nosząc znamiona plagiatu^[3]. Przez cztery lata pracował nad opracowaniem historii kpt. Antoniego Żubryda i dowodzonego przez niego Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ „Zuch”, czego efektem był w 1983 maszynopis pt. Wszędzie za nim szła trwoga^[3]. W cyklu dziewięciu artykułów pt. Na tropach Żubryda publikowanych na łamach krośnieńskiego tygodnika „Podkarpacie” na początku 1987 dokonał wraz z Arturem Batą krytycznej analizy osoby tego dowódcy i dowodzonego przez niego oddziału^{[12][13][14][15][16][17][18][19][20][21]}. Publikował w czasopismach „Tygodnik Sanocki”^[22][23], „Zeszyty Historyczne WiN-u”^[24], „Wiadomości Brzozowskie”. Pod koniec lat 80. zaangażował się w ratowanie przed zrujnowaniem kościoła Trójcy Świętej w Beresteczku^[25][26]. W 2000 otrzymał nominację na stopień oficerski podporucznika, przyznaną postanowieniem prezydenta RP^[27].

Jego żoną została Ewa^[1]. Zmarł 13 stycznia 2018 w Sanoku^[28]. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Domaradzu 16 stycznia 2018^[29].

Publikacje

• Dawny obrzęd weselny w Domaradzu („Rocznik Sanocki” 1963)
• Domaradz. Szkice i materiały („Rocznik Sanocki” 1971)
• Golcowa. Szkice z dziejów wsi (1989)
• Bieliny. Wieś nad Sanem (1991)
• Beresteczko. Szkice i materiały z dziejów miasteczka (1993)
• Kombornia. Zarys dziejów wsi (1995)
• Besko. Wieś nad Wisłokiem (1996)
• Jaśliska (1366–1996). Zarys monograficzny (1996)
• Konspiracyjny ruch ludowy w powiecie brzozowskim 1940–1944 (1997, współautorzy: Wojciech Dudek, Tadeusz Miciak)
• Rys historyczny parafii Bieliny (1997)
• Domaradz. Wieś nad Stobnicą (1997)
• Antoni Żubryd. Od legendy do dokumentów (1998)
• Jurowce. Wieś nad Różowym (1998)
• Myczkowce. Wieś nad Zalewem Myczkowskim. Zarys monograficzny (2001)
• Średnia Wieś. Monografia i przewodnik (2002)
• Jaćmierz. Zarys monograficzny (2003)
• Strachocina. Zarys monograficzny (2004)
• Kult Dzieciątka Jezus w Golcowej (2005)
• Walka z ukraińskim podziemiem na południowo-wschodnim obszarze Polski w latach 1944–1948. Publikacje, raporty, relacje, zeznania (2005)
• Kaplica grobowa Wiktorów w Załużu (2005)

Odznaczenia i nagrody

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1983)^[30].
• Złoty Krzyż Zasługi (1975)^[31].
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1978)^[32].
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1997)^[1].

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda od sekretarza KW PZPR w Krośnie (1976)^[33].
• Nagroda Miasta Sanoka w dziedzinie upowszechniania kultury i sztuki za rok 2005^[34].