Bombardowanie Yarmouth

Bombardowanie Yarmouth – atak okrętów niemieckiej Hochseeflotte na portowe miasto Great Yarmouth na wybrzeżu Anglii. Rankiem 3 listopada 1914 roku siły niemieckie: cztery krążowniki liniowe i cztery krążowniki lekkie zbliżyły się do brzegów Norfolku, gdzie lekkie okręty postawiły zagrodę minową, ciężkie zaś zbombardowały cele brzegowe. Interweniujące okręty Royal Navy również zostały ostrzelane, a jeden z okrętów podwodnych usiłujących zaatakować niemieckie krążowniki zatonął na minie. Powracające do Wilhelmshaven okręty niemieckie miały problemy nawigacyjne z powodu gęstej mgły i powróciły na kotwicowisko dopiero 4 listopada. Tego samego dnia nie biorący udziału w akcji stary krążownik pancerny SMS „Yorck” na skutek błędu nawigacyjnego wszedł na własne pole minowe u ujścia rzeki Jade i zatonął z dużymi stratami wśród załogi.

Bombardowanie Yarmouth

I wojna światowa
Czas	2–3 listopada 1914
Miejsce	Great Yarmouth, Anglia
Terytorium	Wielka Brytania
Wynik	nierozstrzygnięty
Strony konfliktu
Wielka Brytania  Cesarstwo Niemieckie
Dowódcy
David Beatty Franz von Hipper
Siły
2 niszczyciele 1 trałowiec 3 okręty podwodne 4 krążowniki liniowe 4 krążowniki lekkie
Straty
21 zabitych okręt podwodny zatopiony 336 zabitych krążownik pancerny zatopiony
Położenie na mapie Anglii miejsce bitwy
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii miejsce bitwy
52°34′12″N 1°44′24″E

Przyczyny

28 sierpnia 1914 roku lekkie okręty Kaiserliche Marine zostały zwyciężone przez siły Grand Fleet pod dowództwem wiceadmirała Davida Beatty’ego w bitwie koło Helgolandu. Starcie to ukazało brytyjską przewagę w wojnie morskiej, ale spowodowało wśród niemieckich oficerów chęć rewanżu^[1]. Aby podnieść morale floty niemieckiej i udowodnić jej zdolność do zadawania strat przeciwnikowi, dowództwo Kaiserliche Marine, za zgodą cesarza Wilhelma II, wydało rozkaz zaplanowania ataku na nadbrzeżne miejscowości wschodniej Anglii^[2].

Projektodawcą i wykonawcą planu ataku był kontradmirał Franz von Hipper, dowódca 1. Grupy Rozpoznawczej, grupującej niemieckie krążowniki liniowe. Jego wybór padł na Great Yarmouth na wybrzeżu Norfolku, miasto słabo bronione i znajdujące się w odległości nie przekraczającej 24-godzinnego rejsu z Wilhelmshaven^[1]. Według planu cztery krążowniki lekkie miały postawić miny wzdłuż wybrzeża na wysokości Yarmouth i Lowestoft, a krążowniki liniowe zapewnić osłonę tej operacji oraz zbombardować urządzenia nadbrzeżne^[3]. W przypadku kontrakcji ciężkich okrętów Grand Fleet, jednostki admirała Hippera miały wycofać się poza linię własnych defensywnych pól minowych i patrolujących Morze Północne U-Bootów^[1].

Bombardowanie

Niemieckie okręty opuściły kotwicowisko u ujścia Jade 2 listopada o 4.30 po południu (czasu zachodnioeuropejskiego). Zespół dowodzony przez admirała Hippera składał się z krążowników liniowych SMS „Seydlitz” (okręt flagowy), „Moltke” i „Von der Tann”, krążownika pancernego „Blücher” i krążowników lekkich „Straßburg”, „Graudenz”(inne języki), „Kolberg” i „Stralsund”(inne języki)^[3]. Po nocnym rejsie przez Morze Północne okręty dotarły następnego dnia, około 6.30 rano, do wybrzeży angielskich^[4]. Po raz pierwszy w czasie I wojny światowej duże niemieckie okręty penetrowały brytyjskie wody wewnętrzne^[3].

Okolice Yarmouth były patrolowane jedynie przez dwa niszczyciele Royal Navy: HMS „Lively” i HMS „Leopard” oraz stary torpedowiec (pełniący funkcję trałowca) HMS „Halcyon”^[4]. Ten ostatni ściągnął na siebie ogień jednostek niemieckich. Szczęśliwie uniknął bezpośrednich trafień, jedynie odłamki z wybuchających w pobliżu pocisków raniły trzech członków załogi i zniszczyły anteny radiowe^[5]. W tym czasie „Stralsund” rozpoczął stawianie min na torze wodnym^[6]. Niemieckie krążowniki liniowe ostrzelały także niszczyciel „Lively”, który stawiał zasłonę dymną mającą ochronić HMS „Halcyon”, również nie uzyskując bezpośrednich trafień^[5]. Następnie niemieccy artylerzyści przenieśli ogień na pobliskie miasto, jednak większość pocisków upadła na plażę nie wyrządzając większych szkód^[7][8]. Po zakończeniu stawiania min przez „Stralsund” admirał Hipper zarządził odwrót^[6].

Znajdujące się w okolicy Yarmouth trzy brytyjskie okręty podwodne: D3, D5 i E10 podjęły próbę zbliżenia się do niemieckich okrętów na odległość strzału torpedowego. Żadnemu z nich jednak nie udało się przeprowadzić ataku, zaś D5 wszedł na minę (najprawdopodobniej z postawionej właśnie zagrody minowej bądź dryfującą^[9]) i zatonął wraz z niemal cała załogą. Uratowano jedynie czterech marynarzy^[5].

Na wieści o bombardowaniu Great Yarmouth brytyjska Admiralicja nie podjęła początkowo żadnych działań. Ponieważ w mieście i jego okolicach nie było obiektów ważnych z wojskowego punktu widzenia, Brytyjczycy uznali początkowo akcję niemiecką za manewr mający odciągnąć ich uwagę od innych możliwych celów^[10]. Dopiero gdy stało się jasne, że jest to jedyny zespół okrętów niemieckich operujący u wybrzeży brytyjskich, admirał Beatty otrzymał rozkaz wyjścia w morze dla ich przechwycenia. Jednak wtedy, około 10.00 rano, jednostki admirała Hippera były już daleko w drodze powrotnej do Wilhelmshaven^[9].

Gęsta mgła ograniczająca widoczność na podejściach do kotwicowiska u ujścia Jade spowodowała konieczność przeczekania przez Niemców całej nocy na morzu. Było to spowodowane obawą omyłkowego wejścia na otaczające tor wodny własne defensywne pola minowe^[9]. Nad ranem 4 listopada stary krążownik pancerny SMS „Yorck”, płynący pomimo mgły do stoczni w Wilhelmshaven wypłynął na skutek błędu nawigacyjnego poza tor wodny i po eksplozji dwóch min zatonął ze znacznymi stratami wśród załogi (336^[4], według innych źródeł 235^[5] osób)^[11].

Następstwa

Dowództwo niemieckie uznało bombardowanie Yarmouth za swój sukces, odznaczając admirała Hippera Krzyżem Żelaznym^[11]. Pomimo nieznacznych szkód, które wyrządzili: zatopienia na minie jednego okrętu podwodnego i ostrzelania podmiejskiej plaży, co nie mogło zrównoważyć strat wśród załogi SMS „Yorck”^[5], fakt bezkarnego operowania dużego zespołu okrętów u wybrzeży brytyjskich (i wiadomości o niemal równoczesnym zwycięstwie w bitwie pod Coronelem) wpłynął na podniesienie się morale w marynarce^[11]. Dowództwo marynarki rozpoczęło planowanie kolejnych, podobnych działań, co zaowocowało atakiem na Scarborough, Hartlepool i Whitby sześć tygodni później^[10].