Brookit

Brookit (Brukit) – bardzo rzadki^[5] minerał z gromady tlenków^[1], będący dwutlenkiem tytanu.

Brookit

Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	brukit
Skład chemiczny	dwutlenek tytanu (TiO2)
Twardość w skali Mohsa	5,5–6,0[1]
Przełam	muszlowy[2], nierówny[3], nieregularny, półmuszlowy[4]
Łupliwość	niewyraźna[1]
Pokrój kryształu	cienkotabliczkowy, słupkowy, tabularny, wydłużony, prążkowany, piramidalny[4]
Układ krystalograficzny	rombowy[1][5], dwupiramidalny[4]
Właściwości mechaniczne	kruchy[3]
Gęstość	4,08 - 4,18 g/cm³[5]
Właściwości optyczne
Barwa	żółtobrunatny, czerwonobrunatny do czarnego (arkansyt)[1], zielonkawy, niebieski[3], czerwony, pomarańczowy[4]
Rysa	bezbarwna[2], biała[3]
Połysk	diamentowy[2], półdiamentowy, półmetaliczny[3]
Współczynnik załamania	2,583 - 2,741 (dwuosiowy)[4]
Inne	dyspersja - 0,131 (bardzo silna)[4] * dwójłomność - 0.1220 - 0.1570[4] * Pleochroizm - (bardzo słaby) żółtawy, czerwonawy, pomarańczowy do brązowego[4]

Kryształ brukitu

Nazwa pochodzi od nazwiska angielskiego mineraloga i krystalografa Henry’ego Jamesa Brooke’a (1771-1857)^[1].

Charakterystyka

Właściwości

Tworzy kryształy tabliczkowe i kolumnowe^[2] i słupkowe. Występuje w postaci tabliczkowych kryształów, na ścianach których widać wyraźne prążkowanie często z budową klepsydrową. Wykształca także kryształy narosłe i wrosłe^[3]. Nie wykształca kryształów bliźniaczych^[4]. Posiada luminescencję od białej do szarawobiałej lub żółtawobiałej^[4].

Często przyjmuje postać pseudoheksagonalną (podwójnej pseudoheksagonalnej piramidy). Jest jedną z trzech odmian polimorficznych dwutlenku tytanu – pozostałe odmiany to: rutyl i anataz. Jest przezroczysty lub nieprzezroczysty, wykazuje pleochroizm o barwach od żółto-, przez czerwoną, do złocistobrunatnej^[5].

Występowanie

Występuje w żyłach hydrotermalnych, skałach magmowych, skałach metamorficznych: gnejsach, łupkach i skałach wulkanicznych^[1], rzadziej w pegmatytach. Powstaje też jako produkt rozkładu innych minerałów zawierających tytan. Niekiedy tworzy koncentracje w skałach okruchowych: piaskach i żwirach^[5]. Towarzyszą mu najczęściej anataz, rutyl, kwarc, albit, piryt, skaleń, hematyt, tytanit, kwarc dymny i magnetyt^[3][6].

Miejsca występowania:

• Na świecie: Szwajcaria (Amsteg), Austria (Prägraten), Francja, Włochy, Rosja (Miass), USA (Magnet Cove), Wielka Brytania (Tremadoc)^[1], Brazylia^[6].

• W Polsce znajdowany jest w Sudetach (w okolicach Jeleniej Góry, Kowar, Sowiej Dolinie oraz na Pogórzu Izerskim)^[5].

Zastosowanie

• ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie,
• okazjonalnie stosowany jako kamień ozdobny w jubilerstwie. Przezroczyste brukity są bardzo rzadkie i najbardziej poszukiwane,
• w niektórych złożach minerał występuje w ilościach opłacalnych do eksploatacji i wówczas jest używany do pozyskiwania tytanu.