Chnum

Chnum – w mitologii egipskiej jeden z bogów Górnego Egiptu, patron garncarzy^[1][2] i zachodu słońca, uważany za stwórcę ludzi.

Chnum

bóg Górnego Egiptu, zachodzącego słońca, stwórca ludzi, dawca wody i opiekun wylewów Nilu, patron garncarzy
Występowanie	mitologia egipska
Wcielenie zwierzęce	baran
Siedziba	Elefantyna
Teren kultu	starożytny Egipt
Szczególne miejsce kultu	Elefantyna
Rodzina
Żona	Satis, Heket (w Antinoe)
Dzieci	Anukis

Czczony już w czasach Starego Państwa jako lokalne bóstwo wyspy Elefantyny^[3], następnie jego kult rozpowszechnił się na cały Górny Egipt i Nubię. Jego żoną była bogini Satis, a córką Anuket^[4] (tzw. triada elefantyjska)^{[potrzebny przypis]}. W Esnie czczono go wraz z dwiema boginiami uznawanymi za jego żony: Menhit i Nebtuu oraz jego dziećmi: Neit i Heka^[5]. Z kolei w ośrodku kultu w Antinoe czczony był razem z Heket, która była tam uważana za jego małżonkę. Od V dynastii (zgodnie z teorią heliopolitańską) łączony był ze Słońcem (Ra), występując pod imieniem Chnum-Re.

Stwórca ludzi, miał na kole garncarskim ulepić człowieka wraz z jego ka i inne stworzenia. Uważany był także za dawcę wody i opiekuna wylewów Nilu.

W sztuce staroegipskiej wyobrażano go przy kole garncarskim^[6], sceny takie pojawiły się za czasów XVIII dynastii. Wyobrażany był też jako długorogi baran lub mężczyzna z głową barana^[1].

Olbrzymią świątynię Chnuma wzniesiono na wyspie Elefantynie w czasach Nowego Państwa^[7][8], a kolejną w tej samej epoce w Esnie^[5][9]. Świątynię Chnuma zbudowała faraon Hatszepsut w Kumma w Nubii^[10]. Ponadto na Elefantynie odkryto cmentarzysko świętych zwierząt Chnuma – baranów^[11].