Dick Cheney

Richard Bruce „Dick” Cheney (ur. 30 stycznia 1941 w Lincoln) – amerykański polityk, 46. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych w latach 2001–2009, w 2002 i 2007 Pełniący obowiązki Prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Dick Cheney

Dick Cheney (2004)
Pełne imię i nazwisko	Richard Bruce Cheney
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1941 Lincoln
46. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 20 stycznia 2001 do 20 stycznia 2009
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Druga dama	Lynne Cheney
Poprzednik	Al Gore
Następca	Joe Biden
17. Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych
Okres	od 21 marca 1989 do 20 stycznia 1993
Poprzednik	Frank Carlucci
Następca	Les Aspin
Szef personelu Białego Domu
Okres	od 21 listopada 1975 do 20 stycznia 1977
Poprzednik	Donald Rumsfeld
Następca	Hamilton Jordan
Pełniący obowiązki prezydenta Stanów Zjednoczonych
Okres	od 29 czerwca 2002 do 29 czerwca 2002[a]
Okres	od 21 lipca 2007 do 21 lipca 2007[b]
Odznaczenia

17. Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych w latach 1989–1993, Szef personelu Białego Domu w latach 1975–1977.

Życiorys

W 1959 dostał stypendium na Uniwersytecie Yale, ale nie ukończył tam studiów. Ponownie rozpoczął studia na Uniwersytecie Wyoming, gdzie uzyskał dyplom magistra nauk politycznych w 1966.

Cheney podczas wywiadu telewizyjnego

Rozpoczął karierę polityczną w 1969 w administracji prezydenta Nixona. Do 1976 służył na różnych stanowiskach w Białym Domu, zostając szefem personelu podczas urzędowania prezydenta Forda. W 1978 wybrany do Kongresu, gdzie służył przez pięć kadencji do 1989.

Jako kongresmen głosował m.in. przeciwko poprawce w sprawie równouprawnienia, przeciwko finansowaniu programu równych szans dla dzieci w wieku przedszkolnym z ubogich rodzin Head Start i przeciwko rezolucji Izby nawołującej rząd RPA do uwolnienia z więzienia Nelsona Mandeli.

Od marca 1989 do stycznia 1993 był sekretarzem obrony w administracji George’a Busha. Pełnił te obowiązki podczas amerykańskiej interwencji w Panamie w 1989 i podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991.

Między 1993 a 2001 pracował w sektorze prywatnym, będąc m.in. dyrektorem generalnym koncernu naftowego Halliburton, prowadzącego interesy m.in. z Birmą i Irakiem.

W lipcu 2000 podczas prezydenckiej kampanii wyborczej George W. Bush mianował go jako swojego kandydata na wiceprezydenta. Po zwycięstwie w wyborach objął urząd 20 stycznia 2001.

29 czerwca 2002, zgodnie z postanowieniami 25. poprawki do konstytucji George W. Bush w związku z poddaniem się badaniom lekarskim realizowanym pod narkozą, między 7:09 a 9:24 przekazał mu pełnienie obowiązków prezydenta USA^[1]. Ponownie pełnił obowiązki prezydenta z tego samego powodu 21 lipca 2007 między 7:16 a 9:21^[2].

27 stycznia 2005 gościł w Polsce, reprezentując Stany Zjednoczone podczas uroczystości upamiętniających 60. rocznicę wyzwolenia przez Armię Czerwoną niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

Wraz z Bushem wygrał kolejną kadencję w wyborach 2 listopada 2004. Sprawował urząd do 20 stycznia 2009. Oświadczył, że nie ma już dalszych ambicji politycznych i nie będzie w przyszłości kandydował na prezydenta.

Kontrowersje

• 18 października 2005 „The Washington Post” ujawnił, że biuro wiceprezydenta było źródłem przecieku i ujawnienia tożsamości agentki CIA, Valerie Plame. W marcu 2007 został w tej sprawie skazany Lewis „Scooter” Libby, były szef sztabu Cheneya, który w trakcie śledztwa zeznał, że to wiceprezydent upoważnił go do ujawnienia tajnych dokumentów mediom.
• 11 lutego 2006 Cheney, w trakcie polowania na przepiórki, przypadkowo postrzelił w twarz swojego przyjaciela, 78-letniego Harry’ego Whittingtona. Ranny doznał ataku serca, ale przeżył. Po tym wydarzeniu wiceprezydent Cheney stał się obiektem wielu żartów w mediach.

W popkulturze

• 25 grudnia 2018 odbyła się premiera filmu Adama McKaya Vice, będącego fabularyzowaną biografią polityka. W rolę Cheneya wcielił się Christian Bale (i Alex MacNicoll jako nastoletni Cheney)^[3][4].

Uwagi

1. 29 czerwca 2002 roku prezydent George W. Bush poddał się badaniom, podczas których znajdował się pod narkozą. List z czasowym przekazaniem władzy wiceprezydentowi Dickowi Cheneyowi otrzymali spiker Dennis Hastert i przewodniczący "pro tempore" Senatu Robert Byrd. Cheney był p.o. prezydenta między godziną 7.09 a 9.24.
2. 21 lipca 2007 roku prezydent George W. Bush przechodził zabieg kolonoskopii, wymagający pełnej narkozy. List z czasowym przekazaniem władzy wiceprezydentowi Dickowi Cheneyowi otrzymali spiker Nancy Pelosi i przewodniczący pro tempore Senatu Robert Byrd. Cheney był p.o. prezydenta między godziną 7.16 a 9.21, stając się pierwszą osobą pełniącą ten urząd więcej niż jeden raz.