Ebersberg (Bawaria)

Ebersberg – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Górna Bawaria, w regionie Monachium, siedziba powiatu Ebersberg.

Ten artykuł dotyczy miasta w Bawarii. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Ebersberg

Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Bawaria
Rejencja	Górna Bawaria
Powiat	Ebersberg
Kod statystyczny	09 1 83 115
Powierzchnia	40,84 km²
Wysokość	558 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2011) • liczba ludności • gęstość	11 458 281 os./km²
Nr kierunkowy	08092
Kod pocztowy	85560
Tablice rejestracyjne	EBE
Położenie na mapie Bawarii Ebersberg
Położenie na mapie Niemiec Ebersberg
48°05′N 11°58′E
Strona internetowa

Geografia

Miasto jest położone w strefie przejściowej między Północnym Przedgórzem Alp, a Górnobawarskimi terasami żwirowymi, 33 km na wschód od stolicy landu Monachium, które jest dostępne S-Bahnem (linie S4 i S6), koleją regionalną ("Filzenexpress") i drogą B304. Ebersberg leży 28 km na południe od Erding, 32 km na północ od Rosenheimu, 20 km na zachód od Wasserburga, do którego można dojechać Filzenexpressem i B304 oraz 40 km od portu lotniczego Monachium.

Wody

Ebersberg leży w zachodniej części doliny Ebrachtal, centrum jest powyżej doliny. Na północny zachód od centrum znajduje się jezioro Egglburger See, zasilające łańcuch stawów Ebersberger Weiherkette w północnej części miasta, które łączą się dalej z rzeką Ebrach^[1].

Sąsiednie gminy

Ebersberg sąsiaduje z gminami Bruck, Frauenneuharting, Grafing bei München, Hohenlinden, Kirchseeon i Steinhöring oraz nienależącymi do żadnej gminy obszarami wolnymi administracyjnie Ebersberger Forst i Eglhartinger Forst.

Historia

Do utworzenia gminy

Historia Ebersbergu związana jest ściśle z założonym w 934 r. przez hrabiów von Ebersberg klasztorem benedyktyńskim. Od XIV w. klasztor miał prawo do wykonywania jurysdykcji zwanej Klosterhofmark. W 1595 r. klasztor benedyktyński został zniesiony przez papieża Klemensa VIII, a zespół klasztorny został przekazany Jezuitom, a w 1773 r. Joannitom. W czasie ostatecznego rozwiązania klasztoru w 1808 r. budynki przeszły na własność państwa, a częściowo w ręce prywatne^[2].

Wiek XX

Marienplatz w Ebersbergu w 1900 r.

Po II wojnie światowej Ebersberg przeżył boom gospodarczy, wynikający z szybkiej odbudowy ze zniszczeń wojennych, a także dzięki pracy gastarbeiterów. Szybki rozwój w latach 50. XX w. był powodem podniesienia Ebersbergu dn. 12.06.1954 do rangi miasta. W 1972 r. został połączony z Monachium linią S-Bahnu^[3].

Przyłączenia gmin

1.01.1974 r. została przyłączona, dotychczas samodzielna, gmina^[4]. 1.05.1978 r. gmina Ebersberg uzyskała niewielką część rozwiązanej gminy Nettelkofen wraz z dziesięcioma mieszkańcami^[5].

Wyznania

W czasie spisu powszechnego w 2011 r. 14,2% obywateli podało wyznanie ewangelickie, 53,3% rzymsko–katolickie, a 32,4% określiło się jako bezwyznaniowi lub należący do innej wspólnoty religijnej^[6].

Demografia

Dane o ludności z 31 grudnia 2008^[7]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	11 228	100	5754	51,25	5474	48,75
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)	2123	18,91	1030	9,17	1093	9,73
Wiek produkcyjny (18–65 lat)	6965	62,03	3530	31,44	3435	30,59
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)	2140	19,06	1194	10,63	946	8,43

Polityka

Burmistrzem miasta jest Walter Brilmayer z CSU, rada miasta składa się z 24 osób.

	CSU	SPD	Zieloni	UWG	FW	Razem
2008[8]	11	5	4	-	4	24
2002[9]	12	6	2	4	-	24

Herb

Herb Ebersbergu

Blazonowanie: "Na złotym polu nad zielonym, potrójnym wzgórzem, wznoszącym się z lewej do prawej, kroczy w górę od prawej strony czarny dzik"^[10].

Miasta partnerskie

• Yssingeaux, Francja (1997)

Kultura i zabytki

Warto zobaczyć

Dawny kościół klasztorny św. Sebastiana

Wieża widokowa na wzgórzu Ludwigshöhe

• Kościół pielgrzymkowy św. Sebastiana: część zachodnia z 1230, korpus nawowy i chór pochodzą z XV w. W latach 1770–1783 został przebudowany w stylu rokokoym. Tumba fundatorów kościoła Ulricha von Ebersberg i jego żony Richardis von Kärnten z czerwonego, salzburskiego marmuru na wejściu do nawy środkowej pochodzi z 1500 r. Jego autorem był Wolfgang Leb. Warto zobaczyć również kaplicę św. Sebastiana z barokowymi stiukami, relikwiarz świętego Sebastiana w kształcie popiersia z 1450 r. W dużej wieży znajdują się stosunkowo niewielkie kuranty o sekwencji dźwięków: b° - d' - f' - g' - a'.
• Ratusz: dzisiejszy ratusz na Marienplatz znajduje się w miejscu dawnej karczmy klasztornej.
• Łańcuch stawów Ebersberger Weiherkette wraz z jeziorem Egglburger See jest ulubionym miejscem wycieczek.
• Las Ebersberger Forst z wieloma ścieżkami spacerowymi, szczególnie na terenie Parku Dzikich Zwierząt, (Wildpark Ebersberg).
• Muzeum Lasu i Środowiska (Museum Wald und Umwelt) na wzgórzu Ludwigshöhe wraz ze stacją badawczą^[11].
• Na wzgórze Ludwigshöhe wiedzie Aleja Bohaterów (Heldenallee) upamiętniająca żołnierzy z Ebersbergu, którzy zginęli w czasie I wojny światowej.
• Wieża widokowa: Budowę obecnej wieży widokowej na wzgórzu Ludwigshöherozpoczęto w 1914 r. w miejscu, gdzie od 1873 r. drewniana konstrukcja. Do czasu przerwania robót budowlanych z powodu I wojny światowej, zbudowano dwie kondygnacje. W swojej dzisiejszej formie, wieża została otwarta 1.05.1915 r. Betonowa konstrukcja wykonana przez firmę Hochtief ma wysokość 35 m i była od czasu uruchomienia wielokrotnie konserwowana. Z wieży możemy obserwować las (Ebersberger Forst), miasta Ebersberg i Grafing, a przy dobrej pogodzie panoramę Alp. Od 2014 r. po wpłacie darowizny na fundusz kultury Zarządu Miasta Ebersberg, można oświetlić wieżę wybranym przez siebie kolorem od zmierzchu do północy^[12].

Panorama Ebersbergu z wieży widokowej

Kultura

Jedna z ulic w Ebersbergu (Valtortagasse) została nazwana na cześć pochodzącego z miasta kabaretu Gruppo di Valtorta. Główną instytucją kultury w mieście jest Alte Kino Ebersberg sponsorowane przez fundację, związaną z tym kabaretem, wyróżnionym Niemiecką Nagrodą Kabaretową (Deutscher Kleinkunstpreis)^[13].

Sport

Ebersberg oferuje wiele możliwości dla miłośników sportu. Największym klubem z ponad 2300 członków jest TSV 1877 Ebersberg, który oprócz piłki nożnej, ręcznej czy gimnastyki, oferuje również taekwondo i badmintona^[14].

Drużyna hokeja na lodzie EHC Klostersee, której nazwa pochodzi od ebersberskiego jeziora Klostersee, niedługo po utworzeniu przeniosła się do Grafing^[15].

Gospodarka i infrastruktura

Przedsiębiorstwa

W Ebersbergu ma siedzibę regionalny oddział Aldi Süd^[16].

Komunikacja samochodowa

W Ebersbergu krzyżują się dwa główne ciągi komunikacyjne: przebiegająca na kierunku wschód–zachód (Monachium–Ebersberg–Wasserburg–Traunstein–Salzburg) droga krajowa B304 i mająca znaczenie regionalne na kierunku północ–południe (Erding–Markt Schwaben–Ebersberg–Rosenheim) droga St 2080.

Kolej

Miasto leży na linii kolejowej Grafing–Wasserburg, nazywanej zwyczajowo Filzenexpress. Nazwa pochodzi od torfowisk wysokich, zwanych w miejscowej gwarze Filz, pokrywających dawniej dolinę Ebrach, wzdłuż której linia ta przebiega^[17], przebiegającej na południe od centrum. Linia kolejowa do Grafing została uruchomiona w 1899 r., a jej końcowym punktem był^[18]. Jej przedłużenie do Wasserburga zostało uruchomione w 1903 r. W 1905 r. stacja Ebersberg była obsługiwana przez 3 pary pociągów. Oprócz dworca Ebersberg były dwa przystanki: Oberndorf koło Ebersbergu i Neuhausen na terenie miasta. Obecnie przystanki te nie funkcjonują i zostały rozebrane. Ponieważ w latach 60. XX w. zdecydowano, że bardzo popularna trasa Grafing–Ebersberg powinna być przyłączona sieci S-Bahn w Monachium, w 1969 r. dokonano jej elektryfikacji. S-Bahn w 1972 r. rozpoczęła kursowanie na trasie z Monachium przez Grafing do Ebersbergu i oferowała kursy co 40 minut. W 2000 r. dworzec został zmodernizowany. Wysokość peronów została podniesiona do 96 cm dla pociągów S–Bahn, a do 76 cm dla pociągów Regionalbahn. Obecnie istnieje jeden peron wyspowy z dwoma torami. Tor 1 jest ślepy i jest używany przez pociągi S-Bahn w kierunku Grafing. Tor 2 jest używany przez Filzenexpress i S-Bahn. Budynek dworca jest użytkowany do tej pory, znajduje się w nim punkt obsługi Deutsche Bahn i kiosk. W 2013 r. został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych^[19].

Stacja Ebersberg jest obecnie obsługiwana w takcie 20/40 min. przez pociągi S–Bahn linii S4 i S6, które łączą Ebersberg z Grafing, Kirchseeon, Zorneding, Haar, Monachium, Fürstenfeldbruck, Buchenau, Grafrath i Geltendorf oraz z Planegg, Gauting, Starnberg i Tutzing. Oprócz tego tzw. Filzenexpress kursuje co godzinę między Wasserburgiem a Grafing. W godzinach szczytu pociągi te z Ebersbergu przez Grafing i München Ost kursują nawet do dworca głównego w Monachium^[19].

Komunikacja autobusowa

Miasto leży w strefie taryfowej MVV (Monachijskiego Stowarzyszenia Transportu i Taryf) i posiada oprócz dostępu do S–Bahnu i regionalnej, kolejowej sieci komunikacyjnej również bogatą sieć połączeń autobusowych. Na obszarze miejskim Ebersbergu kursuje 6 linii autobusowych i jedna linia „na żądanie”, tzw. Ruftaxi. Sześć z tych linii należy do MVV, a jedna RVO (Regionalverkehr Oberbayern) – górnobawarskiego przedsiębiorstwa komunikacyjnego^[20].

Znane osobistości

Urodzeni w Ebersbergu

• Candid Huber (1747–1813), benedyktyn i twórca ebersberskiej ksyloteki
• Ignaz Perner (1796–1867), założyciel ruchu ochrony zwierząt
• Anna Riezler, z domu Beck (1798–1829), malarka
• Friedrich Beck (1806–1888), poeta i uczony
• Balthasar Ranner (1852–1920), członek Reichstagu II Rzeszy i poseł do parlamentu krajowego z Aßlkofen (gmina Ebersberg)
• Josef Brendle (1888–1954), malarz
• Pascalina Lehnert (właściwie Josephine Lehnert; 1894–1983), zakonnica, sekretarka papieża Piusa XII.
• Richard Koch (1916–1992), rolnik i polityk
• Manfred Bergmeister (1927–2019), kowal artystyczny
• Walter Zeller (1927–1995), zawodnik motocyklowy
• Johann Attenberger (1936–1968), zawodnik motocyklowy
• Ewald Schurer (1954–2017), polityk SPD
• Robert Papst (* 1960), gitarzysta, producent muzyczny i kompozytor, założyciel zespołu Dominoe
• Thomas Huber (* 1972), polityk CSU
• Dominik Quinlan (* 1988), hokeista
• Florian Niederlechner (* 1990), piłkarz
• Florentin Will (* 1991), komik i moderator
• Ralf Rinke (* 1993), hokeista

Tu mieszkający lub działający

• Ulrich Moser (?–1297), od 1286 do śmierci opat klasztoru Ebersberg.
• Ernst von Gagern (1807–1865), wpływowy duchowny katolicki; w latach 30. XIX w. kapelan w Ebersbergu.
• Josef Wintrich (1891–1958), prawnik, był prezydentem Federalnego Trybunału Konstytucyjnego od 1954 do 1958. W 1981 przemianowano ebersberską Realschule na Dr.-Wintrich-Schule^[21].
• Nikolaus Davis (1883–1967), grecki malarz rodzajowy i pejzażysta, spędził ostatnie lata życia w Ebersbergu
• Hellmuth Karasek (1934–2015), dziennikarz, pisarz, krytyk filmowy i literacki, profesor teatrologii, w 1959 r. ożenił się w Ebersbergu i mieszkał tu przez 9 miesięcy
• Horst Mahler (* 1936), adwokat, były lewacki terrorysta i obecny neonazista, mieszka w Ebersbergu.
• Sylvia Stolz (* 1963), była adwokatka, kojarzona z neonazizmem, mieszka w Ebersbergu.

Honorowi obywatele Ebersbergu

• Martin Guggetzer (1872–1950), proboszcz katolicki, godność nadano mu w 1946 r.
• Manfred Bergmeister (1927–2019), kowal artystyczny i członek założyciel Akademie Handwerk München (Akademii Rzemiosła w Monachium), posiadacz Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec i Bawarskiego Orderu Zasługi, godność nadano mu w 1997 r.