Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Eugen d’Albert
niemiecki kompozytor i pianista Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Eugen Charles Albert d’Albert, także Eugène d’Albert[2] (ur. 10 kwietnia 1864 w Glasgow, zm. 3 marca 1932 w Rydze) – niemiecki pianista, kompozytor i dyrygent[2][3][4] pochodzenia szkocko-francuskiego[5][6]. Autor werystycznych oper Niziny i Zamarłe oczy[7][8][9].
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Jego ojciec, Charles Louis Napoléon d’Albert, pochodził z Nienstedten; matka, Annie Rowell, pochodziła z Newcastle upon Tyne[10][11], gdzie mieszkała rodzina d’Albertów[12].
Ojciec Eugena, kompozytor i nauczyciel tańca, był jego pierwszym nauczycielem[2]. Od 1874 w londyńskim National Training School studiował harmonię i kontrapunkt u Johna Stainera, Arthura Sullivana i Ebenezera Prouta oraz fortepian u Ernsta Pauera[3].
5 lutego 1881 w Pałacu Kryształowym zagrał Koncert fortepianowy a-moll Roberta Schumanna[2]. W tym samym roku, dzięki stypendium im. Mendelssohna[3] przyznawanym na podróż zagraniczną[12], wyjechał do Wiednia, gdzie kształcił się u Hansa Richtera[3], na którego koncercie 24 października wykonał Koncert fortepianowy A-dur własnej kompozycji[2]. W latach 1882–1884 w Weimarze był uczniem Ferenca Liszta, który porównywał go do Karola Tausiga[3].
W 1895 został dyrygentem weimarskiej opery[3], zastępując Eduarda Lassena (po szybkiej rezygnacji d’Alberta, zastąpił go Bernhard Stavenhagen)[2]. W latach 1898–1902 mieszkał we Frankfurcie nad Menem[11]. W 1904 zastąpił Josepha Joachima na stanowisku dyrektora w berlińskiej Hochschule für Musik[3].
Życie prywatne
Był sześciokrotnie żonaty[10][13]. Jego pierwszą żoną była Louise Salingré[10]. W 1892 poślubił pianistkę Teresę Carreño, z którą rozwiódł się w 1895. Następnie[2], od 18 października 1895[10] do 1910, był żonaty ze śpiewaczką Herminą Finck, a od 1910 do 1912 z Idą Theumann[2]. W 1913 poślubił Friederike Jauner. Później związał się z Hilde Fels. Jego syn, Benvenuto, zmarł pięć dni po narodzinach[10].
Jego letnia rezydencja mieściła się w Meinie[2]. Wyznawał kalwinizm kontynentalny. Pochowany został w Morcote[10].
Remove ads
Działalność pianistyczna
Podsumowanie
Perspektywa
D’Albert był wirtuozem fortepianu[8][14]; cenionym interpretatorem utworów Johanna Sebastiana Bacha (dokonał redakcji wydania krytycznego jego utworów[4][7]. m.in. Das Wohltemperierte Klavier wydanych w 1906[9], oraz transkrypcji dzieł organowych[4][6][7]), Ludwiga van Beethovena[4][6][7] (grał wszystkie jego koncerty fortepianowe[9]) i Johannesa Brahmsa[7] wedle tradycji epoki romantyzmu[15]. Wykonywał również m.in. utwory Roberta Schumanna, Felixa Mendelssohna, Maxa Regera, Richarda Straussa[1] i Claude’a Debussy’ego[9]. Koncertował w Europie i Stanach Zjednoczonych[3].
W 1882 koncertował w Wiedniu, a w 1883 w Warszawie (Filharmonia Warszawska) i Rosji[1]. W 1885 w Lipsku wykonał oba koncerty fortepianowe Brahmsa pod dyrekcją kompozytora. Te same utwory wykonał 10 stycznia 1886 na ostatnim koncertcie dyrygowanym przez Brahmsa[9]. W 1889, 1890 i 1892 występował w Stanach Zjednoczonych[1]. W latach 1883–1925 wielokrotnie występował we frankfurckim Museumsgesellschaft[11]. Brał udział w redagowaniu wydania dzieł wszystkich Liszta[7].
D'Albert swobodnie traktował, szczególnie w przypadku Beethovena, tekst muzyczny, zwłaszcza oznaczenia tempa[9]. Dokonał niewielu nagrań, do których odnosił się krytycznie[8]. Nie przywiązywał większej wagi do możliwości rejestracji wykonania[9].
Był nauczycielem m.in. Carla Prohaski[16], Edwina Fischera, Wilhelma Backhausa i Pauliny Szalitówny. Józef Hofmann pobierał u niego konsultacje[1].
Był naturalizowanym Niemcem[5]. Z powodu poparcia Cesarstwa Niemieckiego podczas I wojny światowej jego kariera pianistyczna w Wielkiej Brytanii uległa załamaniu[13]. Z czasem poświęcił się, m.in. z powodów zdrowotnych[9], głównie pracy kompozytorskiej[7][9].
Remove ads
Działalność kompozytorska
Podsumowanie
Perspektywa
Utwory instrumentalne d’Alberta nawiązują do twórczości Liszta i Brahmsa[7][10]. Napisał m.in. kadencję do IV koncertu fortepianowego G-dur Beethovena[7][4].
W 1886 w Wiedniu wykonano jego Symfonię F-dur pod dyrekcją Hansa von Bülowa[8]. W 1904 w Stanach Zjednoczonych prawykonał swój koncert fortepianowy E-dur w towarzystwie Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej[1]. Twórczość d’Albert, poza nielicznymi operami, popadła w zapomnienie[7][10].
Jego twórczość operowa łączy cechy dramatów muzyczny Richarda Wagnera i włoskiego weryzmu[7]. Jako dyrygent brał udział w wykonaniach swoich oper. Dwie z nich, Der Rubin oraz Ghismonda, skomponował do własnego libretta (według dramatów, odpowiednio, Friedricha Hebbla i Karla Immermanna). 1 kwietnia 1924 dyrygował setnym wystawieniem swojej opery Tiefland (premiera w Pradze w 1903). Opera Mister Wu dokończona została przez Leo Blecha[11][8] (premiera w drezdeńskiej operze w 1932[12]).
Wybrane utwory
(opracowano na podstawie materiałów źródłowych)[2][3][4]
Opery
- Der Rubin (1893)
- Ghismonda (1895)
- Die Abreise (1898)
- Tiefland, pol. Niziny (1903)
- Flauto solo (1905)
- Die verschenkte Frau (1912)
- Liebesketten (1912)
- Die toten Augen, pol. Zamarłe oczy (1912)
- Der Stier von Olivera (1918)
- Revolutionshochzeit (1919)
- Scirocco (1921)
- Der Golem (1926)
- Die schwarze Orchidee (1928)
- Mister Wu (1932)
Utwory orkiestrowe
- Suita d-moll op. 1 (1883)
- Koncert fortepianowy h-moll op. 2 (1884)
- Symfonia F-dur op. 4 (1886)
- uwertura Esther op. 8 (1888)
- Koncert fortepianowy E-dur op. 12 (1893)
- Koncert wiolonczelowy c-moll (1899)
- suita Aschenputtel op. 3 (1924)
- uwertura Hperion
Utwory kameralne
- Kwartet smyczkowy a-moll op. 7 (1887)
- Kwartet smyczkowy Es-dur op. 11 (1893)
Utwory fortepianowe
- Sonata fis-moll op. 10 (wyd. 1893)
Utwory wokalne
- kantata Der Mensch und das Leben
- pieśni na głos i fortepian; pieśni na sopran i orkiestrę
Upamiętnienie
W 2012 w Lugano z okazji 80. rocznicy śmierci d’Alberta odbył się międzynarodowy konkurs pianistyczny jego imienia, którego laureatami zostali Sonya Bach, Chao Wang i Aleksander Jakowlew[17].
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads