Filippo Timi

Filippo Timi (ur. 27 lutego 1974 w Perugii) – włoski aktor, reżyser, scenarzysta i dramaturg.

Filippo Timi

Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1974 Perugia
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, dramaturg
Współmałżonek	Sebastiano Mauri (2016–2021; rozwód)
Lata aktywności	od 1993

Życiorys

Urodził się w Perugii^[1] jako syn Luciany, pielęgniarki, i Nello Timiego, który produkował rury betonowe^[2]. W 1993 rozpoczął karierę teatralną^[3] w perugijskim zespole Carthago Teatro pod kierunkiem reżysera Mehdiego Kraiema. Występował w spektaklach: Paolo di Tarso Piera Paolo Pasoliniego (1994) w Centrum Eksperymentów i Badań Teatralnych w Pontederze, Byłem piękny, miałem skrzydła (1995) w Teatro Valdoca w Cesenie, G.A. story (1996) w reżyserii Roberta Wilsona, La rabbia Piera Paolo Pasoliniego (1996), Proces Franza Kafki (1998), Burza Williama William Shakespeare’a (1999), Mewa Antona Czechowa (2001), Sen nocy letniej (2002), Metamorfozy Owidiusza (2002), Śmierć Dantona Georga Büchnera (2003) i Argonautyki Apolloniosa z Rodos (2005)^[4].

W 2009 był współautorem, reżyserem i głównym wykonawcą sztuki Il popolo non ha il pane? Diamogli le brioche, gdzie zagrał postać Hamleta. Spektakl, wystawiany przez ponad dwa lata w teatrach całych Włoch, z ciągłymi zmianami scenicznymi i tekstowymi, osiągnął wszędzie rekord „wyprzedania” biletów i zapewnił mu pozycję wśród najbardziej cenionych włoskich aktorów i autorów teatralnych przez krytykę i publiczność^[5].

Po występie przed kamerami w 12–minutowym dreszczowcu Surnormale (1998)^[6], zadebiutował na ekranie jako Tasca ze Stefanią Roccą w komedii romantycznej Na początku była to bielizna (In principio erano le mutande, 1999), prezentowanej na 49. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. Jego kariera rozpoczęła się w pełni dzięki roli Zanny, który buntowniczo oskarża nowicjat i sam Kościół katolicki o wykorzystywanie Słowa Bożego do zdobywania władzy i wpływów w dramacie Saverio Costanzo Ku mojej pamięci ( In memoria di me, 2007) z udziałem Christo Żiwkowa i postaci zdominowanego przez żonę policjanta Roberto we włosko–francusko–tureckim dramacie Ferzana Özpeteka Saturno contro. Pod dobrą gwiazdą (Saturno contro, 2007) u boku Stefano Accorsiego. Umocnił swoją pozycję rolą Rino Zeny, ojca 14–letniego Cristiano, bezrobotnego, agresywnego pracownikiem alkoholika o przekonaniach nacjonalistycznych i rasistowskich w mrocznym dramacie Gabriele Salvatoresa Jak Bóg przykazał (Come Dio comanda, 2008) na podstawie powieści Niccolò Ammanitiego. Jego kreacja Benito Mussoliniego w biograficznym melodramacie Marco Bellocchio Zwycięzca (Vincere, 2009) była nominowana do Europejskiej Nagrody Filmowej dla najlepszego aktora. Za rolę byłego policjanta Guido w dramacie Giuseppe Capotondiego Podwójna godzina (La doppia ora, 2008) zdobył nagrodę im. Pasinettiego dla najlepszego włoskiego aktora na 66. MFF w Wenecji^[7].

Życie prywatne

Zdeklarował się w mediach jako gej. W 2016 poślubił swojego wieloletniego partnera, artystę i pisarza Sebastiano Mauriego, podczas ceremonii cywilnej w Nowym Jorku^[8]. W 2021 rozwiedli się^[9].

Wybrana filmografia

• 2008: Podwójna godzina (La doppia ora) jako Guido
• 2010: Amerykanin (The American) jako Fabio
• 2010: Samotność liczb pierwszych (La solitudine dei numeri primi) jako klaun
• 2012: Epoka lodowcowa 4: Wędrówka kontynentów (Ice Age: Continental Drift) jako Manny (głos; wersja włoska)
• 2012: Asterix i Obelix: W służbie Jej Królewskiej Mości (Astérix et Obélix : Au service de sa Majesté) jako patrol dekuriona
• 2012: Mroczny Rycerz powstaje (The Dark Knight Rises) jako Bane (głos; wersja włoska)
• 2016: Epoka lodowcowa 5: Mocne uderzenie (Ice Age: Collision Course) jako Manny (głos; wersja włoska)

Nagrody i nominacje

Rok	Nagroda	Kategoria	Film	Rezultat
2007	Nastro d’argento	Najlepszy aktor drugoplanowy	Ku mojej pamięci (In memoria di me, 2007)	Nominacja
2009		Najlepszy aktor	Jak Bóg przykazał (Come Dio comanda, 2008) Zwycięzca (Vincere, 2009)	Nominacja
	Giffoni Film Festival	Nagroda młodzieży	–	Wygrana
	66. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji	Nagroda im. Pasinettiego	Podwójna godzina (La doppia ora, 2009)	Nominacja
	Europejska Nagroda Filmowa	Najlepszy aktor	Zwycięzca (Vincere, 2009)	Nominacja
2010	David di Donatello	Najlepszy aktor		Nominacja
2011	68. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji	Nagroda premium	–	Wygrana
2014	Nastro d’argento	Najlepszy aktor drugoplanowy	Zamek we Włoszech (Un château en Italie, 2013)	Nominacja
2022	Nastro d’argento	Najlepszy aktor w komedii[10]	Niewidzialna nić (Il filo invisibile, 2022)	Nominacja

Publikacje

• Filippo Timi, Gaia Mencaroni, Diego Mencaroni: Racconti perugini. Midgard, 2009, s. 160. ISBN 978-8895708560.
• Filippo Timi: Viva Coppi!. Monboso, 2010, s. 352. ISBN 978-8887219227.
• Filippo Timi: E lasciamole cadere queste stelle. Fandango Libri, 2010, s. 288. ISBN 978-8860441034.
• Filippo Timi: Peggio che diventare famoso. Garzanti Libri, 2011, s. 332. ISBN 978-8811694427.
• Filippo Timi, Edoardo Albinati: Tuttalpiù muoio. Fandango Libri, 2016, s. 475. ISBN 978-8860444929.
• Filippo Timi, Carmelo Bene: Ho sognato di vivere! Poesie giovanili. Bompiani, 2021, s. 104. ISBN 978-8830101319.
• Filippo Timi: Marilyn. Feltrinelli, 2023, s. 112. ISBN 978-8807035623.