Glinciszki

Glinciszki^[1] (lit. Glitiškės) – wieś na Litwie, na Wileńszczyźnie, w okręgu wileńskim, w rejonie wileńskim, w gminie Podbrzezie, 4 km na północ od Podbrzezia, do 1945 w Polsce, w województwie wileńskim, w powiecie wileńsko-trockim, w gminie Podbrzezie; 586 mieszk. (2001); pałac, szkoła.

Glinciszki

Neogotycki pałac Jeleńskich z 1860 r.
Państwo	Litwa
Okręg	wileński
Rejon	wileński
Gmina	Podbrzezie
Populacja (2001) • liczba ludności	586
Kod pocztowy	LT-14034
Położenie na mapie rejonu wileńskiego Glinciszki
Położenie na mapie Litwy Glinciszki
Położenie na mapie Polski w 1939 r. Glinciszki
54°59′10″N 25°13′30″E

W 1944 litewski oddział pomocniczy policji niemieckiej dokonał w Glinciszkach masowego mordu na miejscowej ludności polskiej (zbrodnia w Glinciszkach).

Historia

Wieś położona jest nad jeziorem Szirwis, do którego wpada rzeczka Rynja. Znajduje się tutaj neogotycki pałac Jeleńskich z 1860 r., a także ok. 600 letni dąb. W pałacu mieści się obecnie szkoła podstawowa, ośrodek kultury i biblioteka. W pobliżu pałacu zachowały się także dawne budynki dworskie: murowany skarbczyk lub wędzarnia z 1787 r., murowano-drewniany lamus z ok. 1765 r. i spichlerz z końca XVIII w.

Pałac i 600-letni dąb

Murowany lamus

W Glinciszkach był kiedyś murowany kościół parafialny. W 1810 podkomorzy wiłkomierski Ludwik Jeleński osadził w nim ks. misjonarzy. Później znajdowała się tutaj kaplica parafii w Podbrzeziu.

Dobra Glinciszki były od XVIII w. własnością rodziny Jeleńskich h. Korczak odmienny (w 1810 Ludwika Jeleńskiego, po nim dziedziczył jego brat Józef – generał, potem syn Józefa Kazimierz – marszałek mozyrski, w końcu XIX w. właścicielem był Mieczysław Jeleński). Ostatni właściciel – Kazimierz Jeleński opuścił Glinciszki w 1939 (zginął w Auschwitz).

W XIX i w początkach XX w. położone były w Rosji, w guberni wileńskiej, w powiecie wileńskim, w gminie Podbrzezie. Po I wojnie światowej pod administracją polską, w Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich. W latach 1920–1922 w składzie Litwy Środkowej.

Od 11 kwietnia 1922^[2] leżały w Polsce, w województwie wileńskim, w powiecie wileńsko-trockim^[a], w gminie Podbrzezie^[3]. W 1931 miejscowość liczyła 179 mieszkańców, zamieszkałych w 9 budynkach^[3].

20 czerwca 1944 roku litewski oddział pomocniczy policji niemieckiej zastrzelił w Glinciszkach 38 mieszkańców.

Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 na niepodległej Litwie.

Uwagi

1. Przynależność wojewódzka i powiatowa zmieniała się. W Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich miejscowość leżała w okręgu wileńskim; w Polsce w Ziemi Wileńskiej (1922 - 1926), następnie w województwie wileńskim (1926 - 1945). W ZCZW, na Litwie Środkowej i w początkach przynależności do Polski miejscowość należała do powiatu wileńskiego, następnie do powiatu wileńsko-trockiego.