Nieoficjalny herb wsi GolasowiceFigurka Jana Nepomucena - GolasowiceGrota Maryjna - przy kościele p.w. Narodzenia NMPKrzyż - ul. ŁąkowaZameczek (posiadłość Stonawskich) - GolasowiceParafia Narodzenia NMP w Golasowicach
Remove ads
Nazwa
Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy "goły"[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia nazwę w obecnym polskim brzmieniu - Golasowice podając jej znaczenie "Kahlau (kalau)" czyli po polsku "Łyse, wyłysiałe"[5]. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od gołego terenu pozbawionego drzew, na którym przeprowadzono deforestację. Adamy zalicza nazwę wsi do grupy miejscowości, których nazwa wywodzi się od wycinki drzew "von gola = vom Walde freigemachter, kahler ort"[5]. Nawiązanie do tego znaczenia znajduje się w herbie. Niemcy zgermanizowali nazwę na Gollasowitz[5] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowano w 1293[potrzebnyprzypis], następnie również w dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (ok. 1305) jako Golos. Pod koniec XV wieku właścicielem Golasowic i Jarząbkowic był Mikołaj Brodecki. Pod koniec XVI wieku miejscowość kupił Walenty Pawłowski, który urządził tutaj swoją siedzibę i przyjmował w niej najbardziej znanego członka rodu Pawłowskich - biskupa ołomunieckiego Stanisława. W posiadaniu Pawłowskich wieś była jeszcze na początku XVII wieku. Po I wojnie śląskiej miejscowość znalazła się w granicach Królestwa Prus. W 1749 miejscowość z przyległymi dobrami zlicytowano i zostały przejęte przez rodzinę Marklowskich, która władała tym terenem do końca XVIII wieku.
W 1765 została założona miejscowa parafia luterańska z własnym, stojącym do dziś, kościołem. W XIX wieku właścicielami dóbr rycerskich w Golasowicach byli: Feliks von Wallhofen, Benon Lange, Reinhold Pinder, Georg Karl Stonawski. W połowie XIX wieku zdecydowaną przewagę w społeczeństwie golasowickim stanowili protestanci. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje, że mieszkający we wsi duchowny protestancki głosi kazania w języku polskim i tylko od święta daje również niemieckie kazania - "Der evangelische Geistliche, welcher am Orte wohnt, predigt in der Regel polnisch und nur an hohen Festagen deutsch"[10]. W 1903 Georg Karl Stonawski sprzedał pruskiemu Landsbankowi golasowickie dobra rycerskie. W 1911 powstał miejscowy oddział OSP[11].
W marcu 1921 odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku. W Golasowicach (łącznie z koloniami i obszarem dworskim) brało w nim udział 501 osób, z których 385 opowiedziało się za Niemcami, a 114 za Polską[12]. W okresie międzywojennym była to najbardziej ewangelicka gmina w górnośląskiej (dawnej pruskiej) części województwa śląskiego (w 1933 stanowili oni 75,3% mieszkańców)[13].
W lutym i marcu 1945 w wyniku walk pomiędzy wojskami radzieckimi i niemieckimi wioska została poważnie zniszczona i ograbiona. W latach 1945–54 wieś była siedzibą gminy Golasowice. Następnie należała i była siedzibą gromady Golasowice. W 1972 Golasowice weszły w skład utworzonej gminy Pawłowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
kościół ewangelicko-augsburski z połowy XVIII wieku, klasycystyczny, wraz z wyposażeniem obejmującym ołtarz, ambonę, płytę kamienną z herbami, krzyż, naczynia liturgiczne i dzwon (nr rej.: A-434/60 z 18.03.1960). W kościele 34-głosowe organy, największe na terenie gminy[15].
Pozostałe:
figura św. Jana Nepomucena znajdująca się na cmentarzu przy ul. Reja - fundatorami figury byli Ludwicus i Carolina Moczygemba - 1897 rok,
Kapliczka ul. Kraszewskiegokrzyż przydrożny (ul. Kraszewskiego) - fundatorka Franciszka Holeksa - 1877 rok,
kapliczka ul. Kraszewskiego, Krzyż ul. RejaKrzyż (ul. Reja),
krzyż (ul. Łąkowa),
krzyż ul. Reja (przy wejściu do Kościoła).
Remove ads
Turystyka
Przez miejscowość przebiegają następujące trasy rowerowe:
czerwona trasa rowerowa nr 190, istniejąca pod nazwą Trakt Reitzensteinów
Przez miejscowość przebiega międzynarodowa trasa rowerowa EuroVelo 4 (Szlak Europy Centralnej) - w Polsce wyznakowana jako R-4 , obecnie od granicy polsko-czeskiej do Krakowa.
Religia
Na terenie sołectwa działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
_-_Golasowice.jpg)
czerwona trasa rowerowa nr 190, istniejąca pod nazwą Trakt Reitzensteinów
niebieska trasa rowerowa nr 279 – Jastrzębie-Zdrój – Strumień
, obecnie od granicy polsko-czeskiej do Krakowa.
