Grajcarek

Grajcarek – potok, dopływ Dunajca^[1]. Płynie u podnóża Małych Pienin i Beskidu Sądeckiego, powstaje w Jaworkach z połączenia Białej i Czarnej Wody. Płynie przez Jaworki, Szlachtową i uchodzi do Dunajca w Szczawnicy, tuż powyżej charakterystycznej skały Kotuńka, na wysokości 430 m n.p.m. Zaraz za skrzyżowaniem dróg jest most, pod którym płynie Grajcarek, a za mostem zaczyna się Droga Pienińska^[2].

Grajcarek

Grajcarek w Szczawnicy – widok w stronę ujścia (zachodnią)
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Potok 3 rzędu
Długość	15 km
Powierzchnia zlewni	85,5 km²
Źródło
Miejsce	Pieniny, Beskid Sądecki
Współrzędne	49°24′26″N 20°33′13″E
Ujście
Recypient	Dunajec
Miejsce	Szczawnica
Wysokość	425 m n.p.m.
Współrzędne	49°25′27″N 20°27′31″E
Położenie na mapie gminy Szczawnica źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa małopolskiego źródło ujście
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego źródło ujście

Za źródła Grajcarka są uznawane źródła Białej Wody, znajdujące się na wysokości ok. 950 m n.p.m. Powierzchnia zlewni 85,5 km², długość od źródeł do ujścia ok. 15 km, a średni spadek 3,5%^[3]. Płynie w ogólnym kierunku ze wschodu na zachód doliną, która jest też granicą pomiędzy Pieninami a Beskidem Sądeckim. Większymi lewobrzeżnymi dopływami Grajcarka są: Skalski Potok, Kamionka (wypływająca z Wąwozu Homole), Krupianka, Czerszla, Pałkowski, Klimentowski Potok. Prawobrzeżnymi dopływami są: Stary Potok, Sielski, Szlachtowski Potok, Sopotnicki, Skotnicki^[2]. Dno Grajcarka jest kamieniste. Rzeka ma duże przybory powodziowe. W górnej części biegu ma naturalne przeważnie koryto i obfituje w ryby. Uregulowany jest nieduży odcinek w obrębie Jaworek oraz cały niemal odcinek w obrębie Szczawnicy, miejscami rzeka płynie tu ciasnym i głębokim betonowym korytem.

Przez miejscową ludność był nazywany Szczawnickim Potokiem, Ruskim Potokiem lub Ruską Wodą. Walery Eljasz-Radzikowski pisał: „Potok przez Szczawnicę płynący od wschodu na zachód zwie się Ruską Wodą, bo poczyna się wśród osad ruskich.”^[4] (przed Akcją Wisła położone nad nim wsie Szlachtowa, Jaworki, Biała Woda i Czarna Woda zamieszkiwali Rusini – zob. Ruś Szlachtowska). Nazwę Grajcarek nadali mu turyści i kuracjusze szczawniccy pod koniec XIX wieku^[5]. Pochodzi od tego, że kuracjusze uzdrowisk szczawnickich wrzucali do niego drobne monety – grajcary^[6].

• 
  Grajcarek w Jaworkach
• 
  Grajcarek w Szlachowej – widok w stronę ujścia (zachodnią)
• 
  Grajcarek w Szczawnicy