Gubernia kurlandzka

Gubernia kurlandzka (ros. Курляндская губерния; niem. Gouvernement Kurland; łot. Kurzemes guberņa; lit. Kuršo lub Kurliandijos gubernija)^[1] – gubernia rosyjska odpowiadająca historycznej Kurlandii, obejmująca dzisiejsze obszary zachodniej i południowej Łotwy oraz wybrzeże litewskiej Żmudzi. Jej stolicą była Mitawa.

Gubernia kurlandzka

Курляндская губерния

gubernia
1796–1929
Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Mitawa
Powierzchnia	27 290 km²
Populacja  • liczba ludności	674 034
• gęstość	24,7 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba powiatów	10
Położenie na mapie

Mapa guberni kurlandzkiej i kowieńskiej

Historia

Obszar ten został wydzielony w 1795 z terenu Księstwa Kurlandii i Semigalii po III rozbiorze. Przestała istnieć po I wojnie światowej po tym, jak Niemcy zajęły region w 1915.

Do końcowych lat XIX wieku, mimo nastania oficjalnego panowania rosyjskiego, gubernia nie była rządzona przez Rosję, ale przez bałtyckich Niemców reprezentowanych w Radzie Regionalnej (tzw. Landtag)^[2].

Osobny artykuł: Rewolucja 1905 roku na Łotwie.

Podział administracyjny

Od 1819 dzieliła się na 10 powiatów (ujezdów): bauski, dobleński, frydrychsztacki, goldyński, grobiński, hazenpocki, iłłuksztański, talseński, tukumski, windawski.

Wzmianka z 1883

Kurlandya. 1. Położenie, rozległość, kształt powierzchni. Kurlandya (po niemiecku Kurland. po łotewsku Kurzemie) od ostatniego rozbioru Polski z cesarstwem rosyjskiem połączona a dawniej lenne księstwo Rzeczypospolitej tworząca, stanowi jednę z trzech nadbałtyckich gubernij cesarstwa i leży między 38° 35' a 45° 4' wsch. dłg. geogr. (podług południka Ferro) i między 55° 40' a. 57° 40' (...)

Demografia

W 1897 gubernia była zamieszkana przez 674 034 osób.

Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897^[3]

Ujezd	Łotysze	Niemcy	Żydzi	Rosjanie	Polacy	Litwini (i Żmudzini)	Białorusini
Gubernia ogółem	75,1%	7,6%	5,6%	3,8%	2,9%	2,7%	1,8%
Bauski	87,4%	6,0%	4,3%	0,5%	0,2%	1,1%	...
Windawski	85,2%	7,9%	2,9%	0,6%	0,1%	2,8%	...
Hazenpocki	90,4%	5,4%	2,5%	0,4%	0,2%	1,0%	...
Goldyngeński	86,6%	8,5%	4,0%	0,2%	...	0,3%	...
Grobinski	58,5%	15,3%	6,5%	6,9%	5,8%	5,5%	0,3%
Mitawski	76,8%	11,0%	4,0%	4,8%	0,9%	1,2%	0,4%
Iłłuksztański	28,5%	1,6%	9,6%	15,2%	17,1%	10,5%	17,3%
Talseński	88,8%	4,2%	6,3%	0,3%	0,3%	...	...
Tukumski	89,0%	4,3%	5,3%	0,4%	0,2%	0,5%	...
Frydrychsztadzki	83,0%	2,8%	9,3%	2,6%	0,8%	1,2%	...